Petrol ve Doğal Gaz Boru Hatları Hot-Tap Uygulamasında İş Güvenliği Esasları ve Risk Yönetimi

Yıl 2021, Sayı: 25, 272 - 281, 31.08.2021

Ali Ettehadi Ayşegül Acar Enes Gürbüz

https://doi.org/10.31590/ejosat.901048

Öz

Türkiye’nin dünya üzerinde ki stratejik, coğrafi ve jeopolitik konumu Orta Doğu kaynaklarının farklı ülkelere taşınması sırasında doğal bir enerji köprüsü olmasına olanak sağlamıştır. Dünya’da ve ülkemizde enerji ihtiyacını karşılama amaçlı boru hatları ile üreticilerden tüketicilere petrol ve petrol ürünlerinin taşınması sağlanmaktadır. İletimi sağlayan bu boru hatlarının zamanla çevresel faktörlerden veya teknik sorunlardan dolayı onarım yapılması gerekmektedir. Bu gibi durumlarda ürün akışını kesmeden üretici ve tüketiciyi mağdur etmeyecek sağlıklı ve güvenilir yöntemlerden biri olan hot-tap, ülkemizde de sıkça uygulanan bir yöntemdir.
Bu çalışmanın amacı canlı boru hatları üzerinde yapılan hot-tap uygulamalarını iş sağlığı ve güvenliği açısından inceleyerek meydana gelebilecek tehlike ve riskleri analiz edip, bu risklere karşı alınabilecek önlemleri belirlemektir. Çalışmanın ilk bölümü hot-tap ve uygulamaları hakkında kapsamlı bilgiler içermektedir. İkinci bölümde ise canlı hatlarda uygulanacak hot-tap işleminin tehlike ve risklerinin L-Matris Yöntemi ile analizi anlatılmıştır. Tüm bu veriler ve bilgiler ışığında son olarak üçüncü bölümde ise risk analizi sonucu hot-tap uygulaması öncesinde alınması gereken önlemler değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır.
Risk Değerlendirmesi sonucunda canlı boru hatları üzerinde yapılan hot-tap çalışmalarının uygulama öncesi ve uygulama esnasından yapılacak güvenlik önlemlerinin sağlanması ile risklerinin kabul edilebilir seviyeye getirilebildiği belirlenmiştir. Fakat bu kabul edilebilirliğin sürekli değişken koşullar ve üretim sürecinin devamı göz önünde bulundurularak revize edilmesi ve güncelliğinin korunması, operasyonun sağlıklı ve güvenli bir şekilde tamamlanabilmesi için önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Hot-tap, İş güvenliği, L-Matris, Canlı boru hatları, Risk analizi

Safety Principles and Risk Analysis in Hot-Tap Application through Oil and Gas Pipelines

Öz

The strategic geographical location of Turkey has provided an opportunity to be a natural energy bridge between producer and consumer countries. Petroleum and natural gas and their products are transported through pipelines to provide energy demand in our country and the world. This mission has vital importance especially in terms of connecting Khazar-Middle east energy resources to Europe. These pipelines that provide energy transmission are required to be revised due to environmental factors and technical problems in the course of time. Hot-tapping or pressure tapping is one of the effective and reliable methods of making a connection to existing piping or pressure vessels during maintenance operation without interrupting the product flow. This method is also commonly used in our country.
The purpose of this study is to analyze potential hazards and risks on live pipelines. The special emphasis of this study is given on reporting precautions to be taken while these hazards and risks happen. The first part of this study includes general information about hot-tap and its application. In the second part of the study, possible hazards and risks stemmed from the hot-tap process and its application on live pipelines are analyzed using the L-Matrix method. In the third part, suggested precautions prior to hot-tap application are evaluated based on the collected information.
The results have revealed that safety precautions considered before and during hot-tapping could reduce the possibility of risks to the acceptable level. However, due to continuous variable conditions while the hot-tapping process, continuous revising and updating potential risks are highly important to complete safe and reliable operation.

Anahtar Kelimeler

Hot-Tap, Occupational Safety, L-Matrix, Pipeline, Risk Analysis

Kaynakça

• Algün, A. (2014). İş Sağlığı ve Güvenliğinin Genel Prensipleri. TMMOB EMO Ankara Şubesi Haber Bülteni, 3, 3.
• Avşaroğlı, A. (2011). Boru hatlarındaki kaynaklı imalat çalışmalarında iş güvenliği risk analizi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Türkiye.
• B31.3, A. (2008). ASME B31. 3. Chap. IV, The American Society of Mechanical Engineers, USA, 83–84.
• Ekrem, Ç. (2014). Atölye Tipi Üretim Yapan Sanayi İşletmelerinde İş Sağlığı Ve Güvenliği. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi, Ankara.
• Enstitüs, T. S. (2008). TS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri. Ankara.
• Escoe, K. (2006). Piping and pipelines assessment guide (Vol. 1). Elsevier.
• Gazete, R. (2013). Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. Başbakanlık Basımevi, 28648.
• Institute, A. N. S. (1986). Gas Transmission and Distribution Piping Systems. The Society.
• Institute, A. N. S. (1999). Pipeline Transportation Systems for Liquid Hydrocarbons and Other Liquids. American Society of Mechanical Engineers.
• Institute, A. P. (2003). Safe Hot Tapping Practices in the Petroleum and Petrochemical Industries. American Petroleum Institute.
• Institution, B. S. (1996). British Standard BS 8800: 1996: Guide to Occupational Health and Safety Management Systems. BSI.
• ISO, B. (n.d.). 14121-1: 2007 Safety of machinery. Risk Assessment. Principles.
• Kalatpoor, O., Goshtasp, K., & Khavaji, S. (2010). Health, safety and environmental risk of a gas pipeline in an oil exploring area of Gachsaran. Industrial Health, 1012100041.
• Kaymaz, O. (2014). Kaynak İşlerinde İş Kazası Ve İşe Bağlı Sağlık Problemlerine Neden Olan Faktörler Ve KKD Kullanımının Bu Faktörlere Etkileri Üzerine Çevresel Ve Teknik Araştırma. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı.
• Lu, L., Liang, W., Zhang, L., Zhang, H., Lu, Z., & Shan, J. (2015). A comprehensive risk evaluation method for natural gas pipelines by combining a risk matrix with a bow-tie model. Journal of Natural Gas Science and Engineering, 25, 124–133.
• Malmasi, S., Fam, I. M., & Mohebbi, N. (2010). Health, safety and environment risk assessment in gas pipelines.
• Mazumder, R. K., Salman, A. M., & Li, Y. (2021). Failure risk analysis of pipelines using data-driven machine learning algorithms. Structural Safety, 89, 102047.
• Mete, S., Serin, F., Oz, N. E., & Gul, M. (2019). A decision-support system based on Pythagorean fuzzy VIKOR for occupational risk assessment of a natural gas pipeline construction. Journal of Natural Gas Science and Engineering, 71, 102979.
• Turan, A. (2015). Kaynak İşlerinde İş Güvenliği. Kaynak Kongresi IX. Ulusal Kongre ve Sergisi Bildiriler Kitabı.
• url-1: http://me-yap.tr.gg/Hot_Tap-Resim-Galerisi-.-.htm, 12/06/2017
• url-2: http://www.carmagen.com/news/engineering_articles, 12/06/ 2017
• url-3: http://www.tega.com.tr, 12/06/ 2017
• url-4: http://www.br-industrial.co.uk, 12/ 06/ 2017
• url-5: http://www.tega.com.tr/ef-servis-te-montaj-talimatlari/?lang=tr, 12/ 06 /2017
• url-6: http://app.csgb.gov.tr/isggm/oshaturkey, 12/ 06/ 2017