The Need For a ‘Mother and Child Hub’, Not Defined in Legislation

Yıl 2021, Sayı: 25, 75 - 86, 31.08.2021

Leyla Suri

https://doi.org/10.31590/ejosat.931708

Öz

Within the context of urban zones hierarchy, urban facilities are open and closed places that meet the needs of the users in the region and that are under public use. The requirement for the facility is determined according to the socio-cultural structure and demographic data of the population in the region it serves in parallel with the zoning plan. The quality and size of the facility that should be included in the urban systems are determined with the regulations, but for the ‘neighborhood’ level that is the sub-region of urban area, the facility easily accessible by the children and their parents (mostly the mother) having close relationships with the children who occupy an important place in the neighborhood population remains uncovered in the regulations.
The subject of this study is the ‘Mother and Child House’ facility that is designed to be adapted to the legal system in order to meet the most basic needs of the child and parent without being excluded from the social life. Within the scope of this study, the abovementioned facility is defined and the size, location and applicability of the facility are examined at neighborhood-scale. The notion of facility, neighborhood concept, local needs, and the prevailing legislation are discussed within the framework of ‘Mother and Child House’.

Anahtar Kelimeler

Facility, Mother, Child, Legislation, Meighborhood.

Mevzuatta Tanımlanmayan Donatı Gereksinimi ‘Anne-Çocuk Evi’

Öz

Kentsel donatılar, kentsel bölgeler hiyerarşisi bağlamında, bölgesindeki kullanıcı gereksinimini karşılayan, kullanım hakkı kamuda bulunan açık ve kapalı mekânlardır. Donatı gereksinimi, imar planı amaçları paralelinde hizmet verdiği alandaki nüfusun sosyo kültürel yapısı ve demografik verilerine göre belirlenir. Kentsel sistemlerde yer alması gereken donatı niteliği ve büyüklüğü, yönetmeliklerde de belirtilmiştir ancak kentsel alanın alt bölgesi olan ‘mahalle’ kademesinde, mahalle nüfusunda önemli yer tutan çocuk ve çocuğu ile en yakın ilişki kuran ebeveynin (çoğunlukla annenin) kolaylıkla erişebileceği donatının mevzuatta tam karşılığı bulunmamaktadır.
Çocuk ve ebeveynin sosyal yaşantının dışında kalmadan, en temel ihtiyaçlarının karşılanabilmesi amacı ile yasal sisteme uyarlanmak üzere kurgulanan ‘Anne Çocuk Evi’ donatısı, bu çalışmanın konusunu oluşturmuştur. Çalışma kapsamında; adı geçen donatının tanımlanması, mahalle ölçeğinde büyüklüğü, yer seçimi ve uygulanabilirliği ele alınarak irdelenmiştir. Donatı kavramı, mahalle konsepti, yerel ihtiyaçlar, yürürlükteki mevzuat, Anne-Çocuk Evi ekseninde ele alınmıştır.
Anketler ve röportajlar mahalle ölçeğindeki kullanıcı ihtiyaçlarının saptanmasına olanak sağlayan en önemli verileri oluşturmuştur. Konu ile ilgili yerel idarelerin yetki ve sorumluluklarını düzenleyen yasalar, donatı niteliği ve alansal büyüklüğünü kapsayan mevzuat, çalışma kapsamında ele alınmış, mevcut yasal sistemle çatışmayan, mevcut sisteme uyarlanabilecek nitelikte yeni bir donatı önerilmiştir. Öneri donatının yeni olmasının yanı sıra, güncel mevzuatta genel başlıklarda bulunan, kalkınma planları ve taraf olunan uluslararası sözleşmelerdeki sorumlulukları karşılayan ancak detaylandırılmamış ve netlik kazanmamış tanımlara cevap veren ‘donatı’ olarak nitelendirilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Donatı, Anne, Çocuk, Mevzuat, Mahalle

Kaynakça

• AÇEV, (2017), Türkiye’de Erken Çocukluk Bakımı ve Okul Öncesi Eğitime Katılım Raporu, MYRA, 1 Kasım 2017, İstanbul
• Aksu, G.A.; Küçük, N., (2018), Evaluation of urban topography–biotope–population density relations for Istanbul–Beşiktaş urban landscape using AHP. Environment, Development and Sustainability, https://doi.org/10.1007/s10668-018-0217-9
• Aksoylu,S., Uyguçgil, H., Altan, M., Tutal,O., (1996), Coğrafi Bilgi Sistemlerini Kullanılarak Sosyal Donatı Alanlarının Sınanması, Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu, İstanbul, 195-201
• Anonim, 1998. Kentsel Plânlama Standart Araştırması, T.C.Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Yayınları, Ankara, s:193-236
• Belediye Kanunu, (2005), Kanun Numarası : 5393, Resmi Gazete Tarihi: 13.07.2005, Sayısı: 25874
• BM, (1989), Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi M. 31 (United Nations, 1989, United Nations Convention on the Rights of the Child, Article 31), https://www.unicef.org/crc/files/Rights_overview.pdf Çabuk, S., (2003), İstanbul’da Eğitim Donatımlarının Planlanmasına ve Uygulanmasına Yönelik Model Araştırması, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul,47-62,260-274
• Çetiner, A., (1991), Şehircilik Çalışmalarında Donatım İlkeleri, İstanbul Teknik Üniversitesi Baskı Atölyesi, İstanbul, s. 18
• Çetiner, A., (1971), Şehircilik Çalışmalarında Donatım İlkeleri, İstanbul Teknik Üniversitesi Kütüphanesi, Demirbaş No:4335, İ.T.Ü Baskı Atölyesi, İstanbul, 31, 33
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Teşkilatı Kuruluş ve Yetkilerini Belirleyen 644 sayılı KHK, (2011), Resmi Gazete Tarihi: 04.07.2011, Sayısı: 27984
• Erkan, N., Yenen, Z. (2010) “Yerleşmelerde İmaj Analizi Konusunda Bir Yöntem: Kastamonu Örneği”, Megaron, YTÜ, Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt:5, Sayı:2, s.70
• Ersoy, M., (2015), Kentsel Planlamada Standartlar, Ninova Yayınları, İstanbul, s.209
• Friedberg, M.P., (1982), “Juvenile Play Areas”, (Ed. Alpern, A.), Handbook of Speciality Elements in Architecture, Chapter Seven, Mcgraw-Hill Book Company,
• Güngörmiiş, O., (1995) Ana-Baba Okulu, Istanbul: Remzi Kitabevi. S.23
• Heseltine, P., Holborn, J.,(1987), “Playgrounds”, The Planning, Design and Construction of Play Environments, Mitchell, London, s.11
• İmar Kanunu, (1985), Kanun Numarası : 3194, Resmi Gazete Tarihi: 09.05.1985, Sayısı: 18749
• MEB, (2015), Eğitim Yapıları Asgari Tasarım Standartları Kılavuzu, MEB, İnşaat ve Emlak Dairesi Başkanlığı, 2015, s. 63, http://iedb.meb.gov.tr/www/egitim-yapilari-asgari-tasarim-standartlari-kilavuzu-2015/icerik/298,
• Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği, (2014), Yönetmelik Numarası : 29030, Resmi Gazete Tarihi: 14.06.2014, Sayısı: 29030 M 5i, M 5j
• Muhacir, E. S., Özalp, A., (2016), Planlama ve tasarım süreçleri bağlamında çocuk oyun alanlarına ilişkin temel kalite kriterlerinin belirlenmesi, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Cilt:17, Sayı:2, Sayfa:220-230, http://edergi.artvin.edu.tr
• Moore R.C., (2017), Childhood's Domain: Play and Place in Child Development. Routledge, Taylor and Francis Group, London and New York, s.13
• Osmanlı, N., (2012), İlköğretim Okulu Donatı Erişilebilirliğinin Coğrafi Bilgi Sistemi Platformunda Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı Selcuk Üniversitesi, 2012, s.13
• Öztan, Y., (2004) Yaşadığımız Çevre ve Peyzaj Mimarlığı, Tisimat Basım San., Ankara, s.252
• Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği, (2017), Yönetmelik Numarası : 30113, Resmi Gazete Tarihi: 03.07.2017, Sayısı: 30113
• Perkins, Will, (2017), Community Centres, Enhancing wellness in our everyday lives (https://issuu.com/perkinswill/docs/perkins_will_communitycenters)
• Suri, L., (2002), “Mahalle-Belediye Bağlamında İstanbul ve Pendik”, İstanbul Dergisi, Sayı 40, s. 53
• Şişman, E., Özyavuz, M., 2010, Çocuk Oyun Alanlarının Dağılımı ve Kullanım Yeterliliği:Tekirdağ Örneği, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi / 2010 / 7.Cilt 1.Sayı, s.13, 14
• Tekiner, Ö., (1996), Okul öncesi Eğitiminin Önemi ve Çocuğa Kazandırdıkları, Milli Eğitim Dergisi 132 sy 10
• Uysal, A. B., (2015), Çocuk Oyun Alanlarının Geliştirilmesinde Bir Yerel Katılım Deneyimi, Megaron 2015;10(3):423-439DOI: 10.5505/Megaron.2015.53215
• Tuna, A (2021), İngiltere’de Yeşil Altyapı Kavramının Uygulama Örnekleri Üzerinden İrdelenmesi, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (21), 416-423.
• Westhead, E., 2016, Mothers` Guide to Returning to Work: What to Expect Upon Returning to Work. (Working Mother Book 1), www.amazon.com/dp/B01KW1I31O ref=pe 2427780 160035660, s. 4
• Westhead, E., 2017, Dedicated Safe Spaces for Mothers and Kids, productlady.com Yılmaz, S. ve Bulut, Z., (2003), Kentsel Mekanlarda Çocuk Oyun Alanlarının Yeri ve Önemi: Erzurum Örneği, Millî Eğitim Dergisi, s. 43, 158
• 10. Kalkınma Planı, (2013), Resmi Gazete Tarihi: 06.07.2013., Sayısı: 2869
• 11. Kalkınma Planı, (2019), Resmi Gazete Tarihi: 23.07.2019., Sayısı: 30840 Mükerrer