Batma Derinliği Ve Çapları Farklı Olan Zıvanaların Deneysel Olarak İncelenmesi

Yıl 2022, Sayı: 38, 65 - 75, 31.08.2022

Hayrullah Tosunbayraktar , Ali Ural

https://doi.org/10.31590/ejosat.1090979

Öz

Barınma insanoğlunun temel ihtiyaçlarından biridir. Yığma yapılar eski zamanlardan beri bu ihtiyacımızı karşılamıştır. Yığma yapılar yapı türleri arasında önemli bir yere sahiptir. Ayrıca birçok kırsal kesimde de yapımı devam etmektedir. Tarihi yapıları korumak bizim en önemli görevlerimiz arasında bulunduğundan bu tür yığma yapıların onarım ve güçlendirme şekli ve yöntemlerini bilmemiz, en doğrusunu o yapıya uygulayabilmemiz gerekmektedir. Yığma yapıların onarım ve güçlendirilmesinde metal bağlantı elemanları (kenet ve zıvana) kullanılmaktadır.
Günümüzde bu metal bağlantı elemanlarının yapılara olumlu katkısının olacağı bilinse de en etkili biçimde nasıl kullanılacağı bilinmemektedir. Bu çalışma tarihi yapılarda düşey birimleri birleştiren metal bağlantı elemanı olan zıvanaların en etkin bir şekilde kullanımını bulmayı amaçlayan deneysel çalışmaları sunmaktadır. Deneysel çalışmadaki değişkenler, zıvana çapı ve zıvananın taşa batma derinliğidir. Deneysel çalışmadaki ankraj (çekme) deneyleri ile hangi değişkenler kullanılarak daha olumlu sonuçların elde edileceği tespit edilmeye çalışılacaktır. Yüzyıllardır kullanılmış ve hala kullanılmaya devam edilen bağlantı elemanlarının en etkili kullanımını bulmayı amaçlayan bu deneysel çalışmanın konusunda ilk olması heyecan vericidir. Ayrıca bu çalışmanın konusu dolayısıyla sonraki çalışmalara örnek olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tarihi yapılar, Yığma yapılar, Metal bağlantı elemanları, Zıvana, Ankraj deneyi

Experimental İnvestigation of Tenons with Different Penetration Depths and Diameters

Öz

Shelter is one of the basic needs of human beings. Masonry structures have met this need since ancient times. Masonry structures have an important place among the building types. It is also under construction in many rural areas. Since protecting historical structures is among our most important duties, we need to know the repair and strengthening methods and methods of such masonry structures, and to be able to apply the best to that structure. Metal fasteners (clamp and tenon) are used in the repair and reinforcement of masonry structures.
Although it is known that these metal fasteners will contribute positively to the structures, it is not known how to use them in the most effective way. This study presents experimental studies aiming to find the most effective use of tenons, which are metal fasteners connecting vertical units in historical buildings. Variables in the experimental study were the tenon diameter and the tenon penetration depth into the stone. In the experimental study, it will be tried to determine which variables will be used in order to obtain more positive results with anchorage (tensile) experiments. It is exciting that this experimental study, which aims to find the most effective use of fasteners that have been used for centuries and still continues to be used, is the first of its kind. In addition, due to the subject of this study, it is thought that it will be an example for future studies.

Anahtar Kelimeler

Historical structures, Masonry constructions, Metal connection element, Dowel, Anchor test

Kaynakça

• Bingöl O. Arkeolojik Mimaride Taş, Homer Kitabevi, İstanbul, 2008.
• Çelik T. Tanrıverdi Ş. Ural A. Fırat FK. Kenet batma mesafesinin kayma dayanımına etkisinin sonlu elemanlar metoduyla modellenmesi. Uluslararası Teknolojik Bilimler Dergisi, 12(2), 63-68, 2020.
• Demirtaş MB. Magnesia Artemis Tapınağı’nın teknik ve işçilik özellikleri. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, 2006.
• Koçak Y. Yığma duvarlarda kayma dayanımının artırılması amacı ile farklı bağlantı elemanı uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi, Aksaray Üniversitesi, Aksaray, 2013.
• Kourkoulis SK, Pasiou ED. Epistyles connected with “I” connectors under pure shear. Journal of the Serbian Society for Computational Mechanics, 2(2), 81- 99, 2009.
• Kuşüzümü KH. İstanbul minareleri, restorasyon konservasyon arkeoloji ve sanat yıllığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü, 1, 57-66, 2010.
• Papadopoulos KA. The restoration study of the connections between the stone blocks in the steps of the temple of Apollo Epikourios. Proceedings of Structural Analysis of Historical Construction, Eds with D’Ayala & Fodde, 1389-1396, 2006.
• Sert H. Tarihi Eserlerin Güçlendirilmesi ve Geleceğe Güvenle Devredilmesi Sempozyumu-1, 321-329. Ankara, 27-29 Eylül 2007.
• Tanrıverdi Ş. Çelik T. Ural A. Fırat FK. Batma derinliği farklı olan kenetlerin yığma duvarların davranışına etkisinin araştırılması. Uluslararası Teknolojik Bilimler Dergisi, 12(2), 56-62, 2020.
• Toumbakari EE. The Athens Parthenon: Analysis and interpretation of the structural failures in the ortho state of the northern wall. Proceedings of the Structural Analysis of Historical Construction, Eds with D’Ayala & Fodde, 673-681, 2008.
• TS EN 772-1+A1. (2015). Kagir birimler-deney yöntemleri-bölüm 1: Basınç dayanımının tayini, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
• TS EN 772-6. (2004). Kagir birimler-deney metotları-bölüm 6: Beton kagir birimlerin eğilmede çekme dayanımının tayini, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
• TS EN ISO 6892-1. (2020). Metalik malzemeler-çekme deneyi-bölüm 1: Ortam sıcaklığında deney metodu, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
• Ural A. Yığma yapıların doğrusal ve doğrusal olmayan davranışlarının incelenmesi. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, 2009.
• Ural A. Zıvana demirlerinin yığma yığma duvarların kayma davranışına etkisinin incelenmesi. Uluslararası Katılımlı 6. Tarihi Yapıların Korunması ve Güçlendirilmesi Sempozyumu, Trabzon, 2-4 Kasım 2017.
• URL-1 https://www.pinarmetal.com/pic/pdf/kursun.pdf
• Uslu S. Tarihi yığma yapılarda kullanılan metal bağlantı elemanlarının deneysel metotlarla incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Aksaray Üniversitesi, Aksaray, 2013.