EXAMINATION OF DOMINATION ON ANIMALS WITH VIDEO ART EXAMPLES

Yıl 2023, , 113 - 128, 27.06.2023

Aslı Nur Adıgüzel

https://doi.org/10.17339/ejovoc.1312290

Öz

The relationship of domination means the desire to own a property and to restrict the dominance of the living things in that property. Animals that encounter the speciesist ideology at every moment of the social sphere are the most exploited in the domination relationship. This domination relationship has also found its place in video art, which is one of the art types. The aim of the study is to deal with the domination relationship created by the anthropocentric understanding towards the animal species in the context of video art. In this direction, first of all, the concept of domination and the domination relationship in the human-animal duality will be discussed. By explaining the visibility of domination in the field of art, critical discourse analysis and video art examples will be emphasized. As an example; Shot Dog, Death of a Chicken, Felt is the Past Tense of Feel, A Little Death, Dogs That Chat Touch Each Other and Don't Trust Me video studies were selected. It has been seen that the video works revealed were created with an anthropocentric perspective and the decisions about the lives of animals in these studies were made by the artists. Therefore, the transformation of the animal species into objects reveals the dominance relationship in the human-animal duality.

Anahtar Kelimeler

Domination, Human-Animal Duality, Anthropocentrism, Art & Animal, Video Art.

HAYVANLAR ÜZERİNDE KURULAN TAHAKKÜMÜN VİDEO SANATI ÖRNEKLERİYLE İNCELENMESİ

Öz

Tahakküm ilişkisi, bir mülke sahip olma arzusu ve o mülk içinde bulunan canlıların hakimiyetini kısıtlama anlamlarına gelmektedir. Toplumsal alanın her anında türcü ideolojiyle karşılaşan hayvanlar, tahakküm ilişkisinin en çok sömürüye maruz bırakılanlarıdır. Bu tahakküm ilişkisi, sanat türlerinden biri olan video sanatında da kendine yer bulmuştur. Çalışmanın amacı, insan merkezci anlayışın hayvan türüne yönelik oluşturduğu tahakküm ilişkisini, video sanatı bağlamında ele alabilmektir. Bu doğrultuda öncelikle, tahakküm kavramı ve insan-hayvan ikiliğindeki tahakküm ilişkisi ele alınacaktır. Tahakkümün sanat alanındaki görünürlüğü açıklanarak, eleştirel söylem analiziyle video sanatı örnekleri üzerinde durulacaktır. Örneklem olarak; Shot Dog, Death of a Chicken, Felt is the Past Tense of Feel, A Little Death, Dogs That Chat Touch Each Other ve Don’t Trust Me adlı video çalışmaları seçilmiştir. Ortaya koyulan video çalışmalarının insan merkezci bakış açısıyla oluşturulduğu ve bu çalışmalarda hayvanların yaşamlarına yönelik kararların sanatçılar tarafından verildiği görülmüştür. Dolayısıyla hayvan türünün nesnelere dönüştürülmesi, insan-hayvan ikiliğindeki tahakküm ilişkisini açığa çıkarmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tahakküm, İnsan-Hayvan ikiliği, İnsan merkezcilik, Sanat ve Hayvan, Video Sanatı.

Kaynakça

• Adams, Carol (2013). Etin Cinsel Politikası (Çev: Güray Tezcan ve Mehmet Emin Boyacıoğlu). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Altunay, Alper (2006). “Video Sanatında Yapı Çözümü: Araç ve Mesaj Olarak Video” Cilt 4, 236.
• Arapoğlu, Fırat (2018). “Video Sanatı’nın Öyküsü” Nagihan Çakar Bigiç, Ferhat Özgür. Belgesel/Kısa Film/Video Sanatı. İstanbul: Doruk Yayınları.
• Bookchin, Murray (2005). Özgürlüğün Ekolojisi (Çev: Mustafa Kemal Coşkun). İstanbul: Sümer Yayınları.
• Carey, John (2020). Sanat Neye Yarar (Çev: Orhan Düz). İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları.
• Çini, Poyraz (2019). Antroposentrik Küresel Çevre Politikaları ve Çevre Koruma Yaklaşımlarının Ekosentrik Görüş Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Dinçeli, Duygu (2017). “Sanat ve Tasarım Etiği” İdil, Cilt 6, 599.
• Filinta, Gözde (2019). Güncel Sanat Pratiklerinde Özne-Nesne Bağlamında Hayvan Figürü Kullanımı. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Fromm, Erich (2003). Sahip Olmak ya da Olmak (Çev: Aydın Arıtan). İstanbul: Arıtan Yayınları. Gen, Elçin (2012). “Aşklar ve Köpekler (ve Sanat)”. https://www.e-skop.com/skopbulten/asklar- ve-kopekler-ve-sanat/880 Gül, Fikri (2013). “İnsan Doğa Bağlamında Çevre Sorunları ve Felsefe” Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 14, 18.
• Helmore, Edward (2017). “Can mistreated dogs ever be considered art?” https://www.theguardian.com/world/2017/sep/29/can-mistreated-dogs-ever-be- considered-art
• Kurt, Meriç (2022). İnsan-Hayvan İkiliğinde Tahakküm İlişkisi ve Sanattaki Görünürlüğü. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
• Maltaş, Arzu (2015). “Ekoloji Ekseninde İnsan-Doğa İlişkisi ve Özne Sorunu” KMÜ, Sayı 29, 3.
• Mitchell, Les (2006). Animals and the Discourse of Farming in Southern Africa. Society & Animals, 14,1.
• Özen, Bora (2019). “Yaşam Hakkına Saygı ve Sanatta Etik Sorunu” Ulakbilge, Sayı 34, 263–275.
• Singer, Peter (2018). Hayvan Özgürleşmesi (Çev: Hayrullah Doğan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sümer, Mehmet (2021). “Hayvanlar Üzerine Düşünmek: Alternatif Bir Paradigma” ETÜ, Sayı 13,108.
• Türk, Ayşegül (2020). “Canlı Hayvanla Empati Kurma Deneyimi Olarak Performans Sanatı” İdil, 1785.
• Türk, Ayşegül (2021). “Sanat Formu Olarak Ölü Hayvan” Pejoss, Cilt 5, 382–386
• Türk Dil Kurumu (TDK). Güncel Türkçe Sözlük. Erişim: 20 Aralık 2022. https://sozluk.gov.tr/
• Zengin, Sezen Ergin (2017). Özneden Nesneye: Söylem Analizi Üzerinden Hayvanın Değişen Statüsü Hakkında Bir İnceleme. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Görsel 1. "Shot Dog Film" vs. Hunting Snuff Videos - YouTube
• Görsel 2. Ana Mendieta ‘Death of a Chicken’ (Untitled) 1972 | Flamenco Paradise (wordpress.com)
• Görsel 3. https://vimeo.com/59975065
• Görsel 4. artpulsemagazine.com/wp-content/uploads/2011/10/sam-taylor.jpg
• Görsel 5. Banned: Sun Yuan & Peng Yu’s controversial dogs video – Public Delivery
• Görsel 6. https://www.sfaq.us/2014/11/diabolical-self-subversion/