İŞÇİ SINIFI İÇİN MODERN YAŞAMIN KODLARI: ALPULLU ŞEKER FABRİKASI

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 1, 25 - 32, 31.05.2016

Ali Mülayim , Timur Kaprol

Öz

Alpullu Şeker Fabrikası Erken Cumhuriyet döneminde
kurulmuş modern fabrikalardan biridir. Alpullu Şeker Fabrikası yalnızca bir
üretim tesisi değil aynı zamanda modern Türk ailesinin yaşamının kültürel
kodlarını yansıtan bir alandır. Fabrika yerleşkesindeki binaların gelişimi ve
çeşitliliği genç Türkiye’nin sosyal ve kültürel aktivite sunma çabasını temsil
eder. Üretim binalarının yanında işçi konutları, villalar, tiyatro salonu, spor
alanları ve sosyal yaşamın mimari altyapısı bu fabrikanın Türkiye’nin kuzey
batı bölgesindeki Kırklareli ili yakınında bir kültürel merkez olarak
planlandığının göstergesidir.

Bu makale fabrika yerleşkesinin genel hatları ile
var olan değerinin yanında gelecekteki ekonomik ve sosyal durumunu da
irdelemektedir. Bugün ekonomik olarak karlılığını yitirmiş olan birçok Erken
Cumhuriyet Dönemi fabrika yerleşkesi çürümeye terk edilmiş, özelleştirilmiş ve
binalar zarar görmüştür. Oysa Türkiye’deki ekonomik reform döneminin ve modern
fabrika yerleşkelerinin gelişiminin tarihsel tanığı olan bu işletmeler koruma
altına alınmalıdır. Alpullu şeker fabrikası orijinal kültürel kodları
korunarak, çağdaş değerlere uygun yeni bir formda kullanılmalıdır. Bu makalede
belgesel kanıt olarak arşiv materyalleri, fotoğraflar, görseller ve çizimler
sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Alpullu, Şeker Fabrikaları, Modern Yaşam, İşçi

THE CODES OF THE MODERN LIFE FOR LABOUR: ALPULLU SUGAR FACTORY

Öz

Alpullu
Sugar Factory is among the modern factories which were established in the early
decades of the republican period. It is not only a place of production but it
can also be considered as a field where cultural codes of the modern living
were experienced by the modern Turkish family. Its development and variety of
building types on the site represent young Turkey’s concern for the cultural
and social activities in labour settlements. Beside the factory and buildings
of production, residential area of the labour, villas, theatre hall, sports
areas and architectural infrastructure of social gathering display that the
factory with its settlement was planned as a cultural hub around Kırklareli,
the north-western region in Turkey.

This paper not
only deals with the general layout of the factory settlement but also with its
future position as an area with multiple economical and social  relations,
still extant. Today many early republican factory settlements are enlisted as
economically inefficient, so they are left to decay, areas were sold and
buildings were destroyed. However regarding their historical position they
should be preserved in a way as they witness a period of economic reforms and
development of the modern labour settlements in Turkey. Future position of
Alpullu sugar factory must maintain the original cultural codes but in a new
form of contemporary values. Archival material, photos, illustrations and
drawings will be presented as the documentary evidences of the paper.

Anahtar Kelimeler

Alpullu, Sugar Factories, Modern Living, Labour

Kaynakça

• 2015-ÖSYS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu . (2016, Mart 11). ÖSYM: http://www.osym.gov.tr/belge/1-23560/2015-osys-yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari-ki-.html adresinden alındı
• Becer, E. (2006). İletişim ve Grafik Tasarım. Ankara: Dost Kitabevi.
• Grafik Tasarım. (2016, Mart 11). Cevizbil Web Sitesi: http://www.cevizbil.com/blog/grafik+tasarim/grafik+tasarim+tarihi-27 adresinden alındı
• İKMEP Grafik Tasarımı Alanı. (2016, Mart 11). İKMEP: ikmep.yok.gov.tr/files/5f955773915d7a9e497074a27c25c0bc.doc adresinden alındı
• İncearık, M. (2011). Grafik - Tasarım Rehberi. İstanbul: Kod Lab.
• Kara, İ. (2009). Türkiye Ve Uluslararası Bauhaus Sanat Ve Tasarım Fakültelerinde Grafik Eğitimi Program İçerikleri Ve İşleyişler. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi.
• Kaya, A., Hacıoğlu, E. (2007). Matbaacılık Eğitiminde Meslek Yüksekokullarının Rolü. II. Uluslararası Matbaa Teknolojileri Sempozyumu (s. 335). Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Köse, E., Kansu, N. (2008). Ofset Baskı Teknolojisi. Ankara: İlke Yayınevi.
• Matbaa’nın Faydaları ve Günümüz Teknolojisine Katkıları. (2016, Mart 11). Renkli Not Web Sitesi: http://www.renklinot.com/kultursanat/faydali-bilgiler/matbaanin-faydalari-ve-gunumuz-teknolojisine-katkilari.html adresinden alındı
• Sarıkahya, E. (2014, Aralık). Grafik Tasarımı Eğitiminde Hareketli Grafik Tasarımı Dönemi. Gazi Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, s. 106.
• Sarıkavak, N. (2012, Kasım). Grafik Tasarım Eğitiminin Geleceğine Bir Bakış. Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Yazıları Dergisi, s. 125.
• Sönmez, S. (2011). Tasarım Kaynaklı Baskı Problemlerinin Çözümünde Grafik Tasarım Eğitiminin Önemi. Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 23(1), s. 11.
• Tuksal, M. (2008). Grafikerin El Kitabı. İstanbul: Pusula Yayıncılık.
• Türkçe Güncel Sözlük. (2016, Mart 11). Türk Dil Kurumu: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.56eab3e713b3c4.67534247 adresinden alındı
• Ulus, L., Tuncer, N., ve Sözen, Ş. (2015). Mesleki Eğitim, Gelişim ve Yeterlilik Açısından Meslek Yüksekokullarının Önemi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 169.
• Wikipedi. (2016, Mart 11). Grafik Tasarım. Wikipedi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Grafik_tasar%C4%B1m adresinden alındı