CUMHURİYET DÖNEMİNDE EDİRNE'DE İPEK BÖCEKÇİLİĞİ

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 1, 67 - 78, 31.05.2016

Mehtap Ağırgan

Öz

İpek; zenginlik, güzellik, estetik, zarafet, parlaklık, yumuşaklık ve
rahatlığın yanında asaleti de çağrıştıran bir kavram olarak her zaman
insanların ilgisini çekmiştir. İlk ipek üretiminin M.Ö 2600 yıllarında Çin de
yapıldığı ve buradan dünyaya satıldığı bilinmektedir. Çin İmparatoru Hoang-Di
ve eşi Hsi-Ling-Shi tarafından bulunan İpek Böcekçiliği’nin M.S. 419 yıllarında
Türkistan’ın Hotan Eyaleti’nden İran’a yayılmaya başladığı, oradan da İran ve
Bizans ilişkileri nedeniyle M.S. 550 yıllarında İstanbul’a ulaşmış ve Akdeniz
üzerinden İspanya, İtalya ve Yunanistan’a yayılmıştır. Türklerde İpek
kelimesine XI. Yüzyılda rastlanmaktadır. Türkmenlerde ipek olarak geçen
sözcüğün Kıpçak Türklerinde “Yipek” , Orta Asya Türklerinde ise “cipek” olarak
adlandırılmaktaydı. Türkiye’de İpek üretimi yaklaşık 1500 yıl önce başlamış
olup halen sürdürülmektedir. Edirne de ipek böcekçiliğinin 20.yy başlarında
açılan sanat okulları ile başladığı ve ilk üretimin 1913 yılında 1.500.000 kg
yaş koza olduğu bilinmektedir.

Anahtar Kelimeler

İpek böceği yetiştiriciliği, Edirne, Osmanlı, Türkiye

SILK WORM BREEDING in EDİRNE

Öz

Silk has been a concept of
attraction which reminds wealth, beauty, grace, glory, softness and comfort
besides nobility. The first silk production is known to have been made in China
in 2600s B.C. and sold to all over the world from China. The Chinese Emperor
Hoang-Di and his wife Hsi-Ling-Shi found out Sericulture. Later, it began
spreading to Iran from Hotan, Turkistan in 419 A.D., and then to İstanbul via
the relations between Iran and Byzantine in 550s A.D. From there, it reached
Spain, Italy and Greece through Mediterranean Sea. The Turks first met the word
“ipek” in the XIth century. It was named “cipek” by Middle Asian Turks, “Yipek”
by the Kypchak Turks while the Turkmens called it “ipek”.  Silk worm breeding has continued since the
time it started 1500 years ago. It is known that Sericulture started in Edirne
in the early 20th century in the art schools and the first production was made
in 1913 which was 1.500.000 kg wet cocoon.

Anahtar Kelimeler

Silk worm breeding, Edirne, Ottoman, Turkey

Kaynakça

• Başer İ., “Elyaf Bilgisi” 2002, İstanbul
• Buç Gazetesi: 27.11.1935
• Buç Gazetesi: 4.1.1936
• Buç Gazetesi: 2.2.1936
• Edirne Postası: 13.1.1930
• Edirne Postası: 18.4.1930
• Edirne Postası: 11.7.1930
• Edirne Postası: 16.4.1931
• Edirne Postası: 23.4.1931
• Edirne Postası: 6.7.1931
• Edirne Postası: 31.3.1932
• Edirne Postası: 19.5.1932
• Edirne Postası: 9.6.1932
• Edirne Postası: 22.6.1932
• Edirne Postası: 13.3.1933
• Edirne Postası: 15.4.1933
• Edirne Postası: 16.5.1933
• Edirne Postası: 24.6.1933
• Edirne Postası: 20.7.1933
• Edirne Postası: 19.4.1934
• Edirne Postası: 7.6.1934
• Edirne Postası: 25.6.1935
• Edirne Postası: 5.7.1935
• Edirne Postası: 5.5.1937
• Edirne Postası: 30.6.1937
• Edirne Postası: 26.3.1938
• Edirne Postası: 22.6.1938
• Edirne Postası: 28.2.1939
• Edirne Postası: 25.5.1940
• Edirne Postası: 28.5.1941
• Edirne Postası: 16.4.1942
• Edirne Postası: 14.5.1942
• Edirne Postası: 24.3.1943
• Edirne Postası: 14.3.1944
• Edirne Resmi Gazete: 27.4.1930
• Edirne Milli Gazete: 10.7.1931
• Edirne Milli Gazete: 17.7.1933
• Kadıoğlu, S., Osmanlı Döneminde Türkiye'de Ziraat Okulları Üzerine Notlar, Kutad Gubilig, 2005/10. Sayı: 8
• Özey, R., 19. Asırda Edirne Vilayet Coğrafyası, Marmara Coğrafya Dergisi, 2002/7.Sayı: 6
• Paşaeli Gazetesi: 3.6.1923. Sayı: 27
• Paşaeli Gazetesi: 27.2.1924. Sayı: 101
• Peremeci, O. N., Edirne Tarihi, İstanbul 1940, Resimli Ay Matbaası, S: 316
• Tez, Z., Tekstil ve Giyim Kuşamın Kültürel Tarihi, İstanbul, 05.06.2009, Doruk Yayınları
• Trakya Dergisi: 1936/8. S: 1. Sayfa: 32
• Trakya Dergisi: 1936/8. S: 1. Sayfa: 8
• Trakya Dergisi: 1936/11. S: 4. Sayfa: 33
• Trakya Dergisi: 1937/5. S: 10. Sayfa: 34
• Trakya'nın 5 Yıllık Köy Kalkınma Programı, İstanbul 1936, Devlet Basımevi, S: 30
• Ulus Gazetesi: 9.4.1936
• www.kozabirlik.com.tr(17.03.2013)