Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Fen ve Fen Eğitimi Kavramlarına İlişkin Metaforik Algıları

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 3, 201 - 214, 30.12.2020

Işıl Taş Oğuz Keleş , Durmuş Aslan

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi öğretmen adaylarının fen ve fen eğitimi kavramlarına ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Öncesi Eğitimi Anabilim Dalı’nda öğrenim gören toplam 227 öğretmen adayından “Bana göre fen……. gibidir; çünkü…” ve “Bana göre okul öncesinde fen eğitimi……gibidir, çünkü …” cümlelerini tamamlamaları istenmiştir. Öğretmen adaylarından elde edilen cevaplar içerik analizi yapılarak kategorize edilmiştir. Araştırmada fen ve fen eğitimine ilişkin metaforlar birleştirilerek “hayatın temel parçası-kaynağı, süreçli/basamaklı, eğlenceli, birikimli, aydınlatıcı-yol gösterici, bilinmeyen-sonsuzluk, hayatı zorlaştıran / sıkıcı” olmak üzere yedi kategori altında toplanmıştır. Bu kategorilerde toplam 94 farklı türde 136 metafor yer almaktadır. Öğretmen adaylarının metaforlar incelendiğinde, fene ilişkin 51 farklı türde 63 metafor; fen eğitimine ilişkin ise, 43 farklı türde 73 metafor ürettikleri görülmektedir. Araştırma sonucunda “hayatın temel parçası-kaynağı”, “süreçli / basamaklı” ve “hayatı zorlaştıran / sıkıcı” kategorilerinin ön plana çıktığı belirlenmiştir. Son olarak, öğretmen adaylarının ürettikleri metaforların çoğunluğunun olumlu bir bakış açısını yansıttığı görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi öğretmeni, Öğretmen adayı, Metafor, Fen, Fen eğitimi

Metaphoric Perceptions of Preschool Teacher Candidates about Science and Science Education Concepts

Öz

The aim of this study is to examine preschool Teacher Candidates perceptions of science and science education concepts through metaphors. For this purpose, a total of 227 teacher candidates, studying in the Department of Preschool Education at Çukurova University in the Faculty of Education, were asked to complete the following sentences: “Science is ……. because …” and “Preschool science education is like …… because…”. The answers obtained from the preschool Teacher Candidates were categorized by content analysis. In this research, metaphors related to science and science education were combined and grouped into seven categories: “essential part/source of life, process-graded, entertaining, cumulative, enlightening/guiding, unknown/eternity, making life difficult/boring”. When the preschool Teacher Candidates’ metaphors were examined, it was seen that in terms of science, the students produced 63 metaphors of 51 different types and in terms of science education; they produced 73 metaphors of 43 different types. The results revealed that the essential part/source of life, process-graded and making life difficult/boring categories came to the fore. Finally, it was seen that the majority of the metaphors produced by preschool Teacher Candidates reflect a positive point of view.

Anahtar Kelimeler

Preservice preschool teacher, Metaphor, , Science, Science education.

Kaynakça

• Acay-Sözbir, S., & Çamlıbel-Çakmak, Ö. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının “müzik” kavramına ilişkin metaforik algıları. International Journal of Social Science, 42, 269-282.
• Anılan, B. (2017). Fen bilimleri öğretmen adaylarının kimya kavramına ilişkinin metaforik algıları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 7-28. [Online] www.enadonline.com DOI: 10.14689/issn.2148- 2624.1.5c2s1m
• Aslan D., Gürgah Oğul İ., & Taş I. (2013). The impacts of preschool teachers' mathematics anxiety and beliefs on children's mathematics achievement. International Journal of Humanities and Social Science Invention, 2, 45-49.
• Arı, M., & Çelebi Öncü, E. (2007). Fen doğa ve matematik uygulamaları. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Ayvacı, H. Ş. (2010). Okul öncesi dönem çocuklarının bilimsel süreç becerilerini kullanma yeterliliklerini geliştirmeye yönelik pilot bir çalışma. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 4(2), 1-24.
• Ayvacı, H. Ş., Devecioğlu,Y., & Yiğit, N. (2002, Eylül). Okulöncesi öğretmenlerinin fen ve doğa etkinliklerindeki yeterliliklerinin belirlenmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. 16-18 Eylül 2002. ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi, Ankara.
• Bogdan, R. C., & Biklen, S. K. (1998). Qualitative research in education: An introduction to theory and methods (3rd ed.). Needham Heights, MA: Allyn & Bacon.
• Creswell, J. (1998). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five traditions. London: Sage.
• Çamlıbel-Çakmak, Ö. (2012). Okul öncesi öğretmen adaylarının fen öğretime yönelik tutumları ile bazı fen kavramlarını anlama düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(3), 40-51.
• Demirci Güler, M. P. (2012) Sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji dersine ilişkin metaforik tanımlamaları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(41), 53-63.
• Dönmez-Usta, N., & Ültay, N. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının “kimya” metaforlarının karşılaştırılması üzerine bir çalışma. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 1-14.
• Ergin, B., Şahin, M., Erişen Y. (2013). Prospective pre-school teachers’ perceptions of “child”: A study of metaphors. International Journal on New Trends in Education and Their Implications, 4(4) 88-101.
• Ertürk-Kara, H. G. (2014). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının okul öncesi eğitim kavramına ilişkin metaforları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 104-120.
• Furtado, L. (2010). Kindergarten teachers' perceptions of an inquiry-based science teaching and learning professional development intervention. New Horizons in Education, 58(2), 104-120.
• Genç Kumtepe, E. (2008). Okul öncesi eğitimde fen. A. Özdaş (Ed.), Okul öncesinde fen ve matematik eğitimi içinde (s.151-174). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Giren, S. (2015). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının okul öncesi eğitim öğretmeni kavramına ilişkin metaforları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(2), 123-132.
• Giren, S., & Durak, E. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin oyuncak kavramına ilişkin metaforik algıları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 561-575.
• Giren, S. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin “okul öncesi dönem çocuğu için oyun” kavramına ilişkin metaforları. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(1), 372-388.
• Gropen, J., Clark-Chiarelli, N., Chalufour, I., Hoisington, C., & Eggers-Pierola, C. (2009). Creating a successful professional development program in science for Head Start teachers and children: Understanding the relationship between development, ıntervention, and evaluation. Society for Research on Educational Effectiveness.
• Güder-Yağan, S., & Yıldırım, A. (2014). Okul öncesi öğretmeni adaylarının demokrasiye ilişkin metaforları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(16), 151-170.
• Harman G., & Çökelez, A. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının kimya, fizik ve biyoloji kavramlarına yönelik metaforik algıları. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 46, 75-95. Doi:10.15285/maruaebd.280029
• Izadinia, M. (2012). Who I was and became: A critical reflection on myteacher-student self. Reflective Practice, 13(2), 183-194. Doi:10.1080/14623943.2011.626028
• Kalyoncu, R (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının “sanat eğitimi dersi” kavramına ilişkin metaforları. E-Journal of New World Sciences Academy. NWSA-Education Sciences, 8(1), 90-102.
• Kalyoncu, R. (2012). Görsel sanatlar öğretmeni adaylarının “öğretmenlik” kavramına ilişkin metaforları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 471-484.
• Kefi, S. (2014). Destekleyici bilim etkinlikleri programı eğitiminin okul öncesi eğitim öğretmenlerinin temel bilimsel süreç becerilerini kullanma düzeylerine etkisi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
• Keleş, O., Taş, I. & Aslan, D. (2016). Metaphor perceptions of pre-service teachers towards mathematics and mathematics education in preschool education. Educational Research and Reviews, 11(14), 1338- 1343
• Kemp, E. (1999). Metaphor as a tool for evaluation. Assessment & Evaluation in Higher Education, 24(1), 81- 89.
• Koca, S. (2012). The pre-school teacher candidate's metaphorical thinking about the concept of music learning. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 47, 1485-1489. doi:10.1016/j.sbspro.2012.06.847
• Kövecses, Z. (2010). Metaphor: A practical introduction (2nd Ed.) New York: Oxford University.
• Kuyucu, Y., Şahin, M., & Kapıcıoğlu, O. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin “çocuk” kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 43-53.
• Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Methaphors we live by. Chicago and Londan: The University of Chicago Press. Morgan, G. (1998). Yönetim ve örgüt teorilerinde metafor. İstanbul: Mess Yayınları.
• Neslitürk, S., Çamlıbel-Çakmak, Ö., & Asar, H. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin “veli” kavramına ilişkin metaforik algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(18), 679-712.
• Özbey, S., & Alisinanoğlu, F. (2009). Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin fen etkinliklerine ilişkin yeterliliklerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 1-18.
• Öztürk, Ç. (2007). Sosyal bilgiler, sınıf ve fen bilgisi öğretmen adaylarının ‘coğrafya’ kavramına yönelik metafor durumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 8(2), 55-69.
• Pekdoğan, S., & Kanak, M. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcılığa ilişkin algıları: Metafor analizi örneği. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 138-147.
• Pesen, A., Kara, İ., & Gedik, M. (2015). Çocuk gelişimi bölümü 2. sınıf öğrencilerinin “müdür” kavramına ilişkin metafor algıları. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, 39-61.
• Serhatlıoğlu, B. (2014). Okul öncesi öğretmenliği bölümü öğrencilerinin okul öncesi öğretmenine ilişkin metaforik algıları. Uluslar arası EJER Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı içinde (s.913). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Soysal, D., & Afacan, Ö. (2012). İlköğretim öğrencilerinin “fen ve teknoloji dersi” ve “fen ve teknoloji öğretmeni” kavramlarına yönelik metafor durumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 287-306.
• Şahin-Zeteroğlu, E., Doğan, Y., & Taner-Derman, M. (2012). Determining the opinions of preschool and primary school teacher candidates on creativity and metaphorical perception. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(4), 3135-3152.
• Şenel, T., & Aslan, O. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilim ve bilim insanı kavramlarına ilişkin metaforik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 76-95.
• Şimşek, C., & Bildirici, Z. (2016). The comparison of the children metaphors of female students in preschool teaching and various branches. International Journal of Humanities and Social Science Invention, 5(4), 26-35.
• Tobin, K., & LaMaster S. U. (1995). Relationships between metaphors, beliefs and actions in a context of science curriculum change. Journal of Research in Science Teaching, 32(3), 225–242.
• Tok, E. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcılık kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 4(2), 1-8.
• Ural,E. & Başaran Uğur, A. R. (2018). Öğretmen Adaylarının Fen Laboratuvarı Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi 4(3), 50-64.
• Ünal, M., & Akman, B. (2006). Okulöncesi öğretmenlerinin fen eğitimine karsı tutumları, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 251-257.
• Vadeboncoeur, J. A., & Torres, M. N. (2003). Constructing and reconstructing teaching roles: A focus on generative metaphors and dichotomies. Discourse, 24(1), 87- 103.
• Yapicioglu, A.E. & Korkmaz, N. (2019). Ogretmen Adaylarinin Fen ve Matematige Yonelik Algilarinin Belirlenmesi: Metafor Calismasi. Akdeniz Egitim Arastirmalari Dergisi, 13(29), 400-420. doi: 10.29329/mjer.2019.210.21
• Yavuzer, H. (2007). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yob, I. M. (2003). Thinking constructively with metaphors. Studies in Philosophy and Education, 22(2), 127-138.
• Zembat, R., Tunçeli, H. İ., & Akşin, E. (2015, Mayıs). Okul öncesi öğretmen adaylarının “okul yöneticisi”kavramına ilişkin algılarına yönelik metafor çalışması. Uluslararası Katılımlı III. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi “Erken Müdahale”. Ankara.
• Uslu, B. (2019). Preschool teachers’/principals’ feelings matter: their metaphoric perceptions on academicians. European Early Childhood Education Research Journal, 27(5), 722-735 doi.org/10.1080/1350293X.2019.1651973