Fight Against Social Exclusion in Child Welfare: Can Social Work Education Be Used as A Tool for the Struggle?

Yıl 2019, Cilt: 15 Sayı: Özel Sayı 1, 37 - 48, 26.03.2019

Özge Sanem Özateş Gelmez

https://doi.org/10.17244/eku.491889

Öz

The planning and implementation of services offered to
children in foster care is amongst the duties and efforts of child welfare. The
phrase “children in foster care” refers to children whose care and protection
responsibilities are undertaken by government for reasons such as decease of
parents, or parents’ weak economic power that cannot afford basic needs of the
child, or neglect and/or abuse. One of the most important responsibilities of
social workers, who work in child welfare, and one of the main fields of social
work, is the protection of the rights and well-being of foster children.
Another issue that is as important as the services provided for foster children
and which social workers need to strive for is the fight against discriminatory
stereotypes and discourses in the society. In order for this struggle to take
place, social workers need to develop awareness during their undergraduate
education on the common prejudices they may face about foster children. In
order to be able to achieve this, a session of Field Experience in Social Work
Settings, a compulsory course in Hacettepe University Social Work Department
undergraduate program, has been devoted to foster children. Within the course,
after informing students about foster children and social services provided for
them, qualitative research data were collected from students through reflective
diaries. In the results of the research that will be shared in this study,
there are evaluations of students about discriminatory judgments in the society
regarding foster children, as considered under the themes of compassion,
affection and blame as different aspects of social exclusion.

Anahtar Kelimeler

Foster children, Social exclusion, Social work education, Social work ethics, Social workers

Çocuk Refahı Alanında Sosyal Dışlanmayla Mücadele: Sosyal Hizmet Eğitimi Bir Mücadele Aracı Olarak Kullanılabilir Mi?

Öz

Ebeveynlerinin vefatı, ailenin çocuğun bakımı için gereken
temel ihtiyaçlarını karşılayacak ekonomik güce sahip olmaması, ihmal ve/veya
istismar gibi nedenlerle bakım ve korunma sorumluluğuna devletin dahil olduğu
“korunma gereksinimi olan çocuklara” sunulan hizmetlerin planlanması ve
yürütülmesi, çocuk refahı alanının çalışmaları arasında yer almaktadır. Sosyal
hizmetin temel alanlarından birisi olan çocuk refahı alanında çalışan sosyal
hizmet uzmanlarının temel sorumlulukları arasında da korunma gereksinimi olan
çocukların haklarının ve iyilik hallerinin korunması bulunur. Korunma
gereksinimi içinde bulunan çocuklar için sunulan hizmetler kadar önemli olan ve
sosyal hizmet uzmanlarının gayretini gerektiren bir diğer konu da söz konusu
çocuklara yönelik toplumdaki ayrımcı yargı ve söylemlerle mücadele edilmesidir.
Bu mücadelenin gerçekleştirilebilmesi için sosyal hizmet öğrencilerinin,
korunma gereksinimi olan çocuklarla ilgili mevcut olumsuz yargılar üzerine,
lisans eğitimleri süresince farkındalık geliştirmeleri gerekmektedir. Bu
farkındalığın geliştirilebilmesi amacıyla Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmet
Bölümü lisans programında yer alan zorunlu derslerden biri olan Sosyal Hizmet
Ortamlarında İnceleme dersi kapsamında, korunma kararlı çocuklar konusu ele
alınmıştır. Ders kapsamında, öğrencilerin, korunma kararlı çocuklara ve bu
alanda sunulan hizmetlere dair bilgi edinmesi ve farkındalık kazanması amacıyla
çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında söz konusu dersi alan ve
araştırmanın örneklemini oluşturan 189 öğrenciye yansıtıcı günlükler
uygulanmıştır. Yansıtıcı günlüklerin içerik analizi yöntemiyle analiz
edilmesinin ardından nitel araştırma verilerine ulaşılmıştır. Bu çalışmada
paylaşılan araştırma sonuçlarında, öğrencilerin korunma kararlı çocuklara
ilişkin toplumdaki ayrımcı yargılara ilişkin değerlendirmeleri, sosyal
dışlanmanın farklı görünümleri olarak acıma, şefkat ve suçlama temaları altında
ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal hizmet eğitimi, Sosyal dışlanma, Korunma gereksinimi olan çocuklar, Sosyal hizmet etiği, Sosyal hizmet uzmanları

Kaynakça

• Acar, H., Akar, M. & Acar, Y. B. (2016). Sosyal hizmet öğrencilerinin değer yönelimleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(1), 97-118.
• Barbell, K. & Freundlich, M. (2001). Foster care today. Washington, DC: Casey Family Programs.
• Beeman, S. & Boisen, L. (1999). Child welfare professionals' attitudes toward kinship foster care. Child Welfare, 78(3), 315.
• Blythe, S. L., Jackson, D., Halcomb, E. J. & Wilkes, L. (2012). The stigma of being a long-term foster carer. Journal of Family Nursing, 18(2), 234-260.
• Cankurtaran, Ö. & Beydili, E. (2016). Ayrımcılık karşıtı sosyal hizmet uygulamasının gerekliliği üzerine. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 27(1), 145-160.
• Çavuşoğlu, T. (2005). Sosyal hizmetlerin yakın tarihinden sayfalar Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu yaprakları 1917–198. Ankara: SABEV.
• Çavuşoğlu, T. & Açar, F. (2005). Mithat Paşa ve Islahhaneler. Sosyal Hizmet Sempozyumu 2004 Bildiri Özetleri Kitabı, 4-6 Kasım 2004. Ankara: Haberal Eğitim Vakfı.
• Çavuşoğlu, T. & Çetinkaya, J. (2005). Darulaceze ve sosyal hizmetler. Sosyal Hizmet Sempozyumu 2004 Bildiri Özetleri Kitabı, 4-6 Kasım 2004. Ankara: Haberal Eğitim Vakfı.
• Çavuşoğlu, T. & Sevindi, F. (2005). Darü’l Eytamlar. Sosyal Hizmet Sempozyumu 2004 Bildiri Özetleri Kitabı, 4-6 Kasım 2004. Ankara: Haberal Eğitim Vakfı.
• Çocuk Koruma Kanunu. Kanun Numarası: 5395. Kabul Tarihi: 03.07.2005. Resmi Gazetede Yayımlanma Tarihi: 15.07.2005.
• Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü [ÇHGM]. (2017a). 2017 Yılı Bülteni. 15.09.2018 tarihinde https://cocukhizmetleri.aile.gov.tr/uploads/pages/yayinlar-ana-baslik/cocuk-hizmetleri-genel-mudurlugu-2017-bulteni.pdf adresinden erişilmiştir.
• Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü [ÇHGM]. (2017b). 2017 Yılı Yıl Sonu Verileri. 15.09.2018 tarihinde https://cocukhizmetleri.aile.gov.tr/uploads/pages/istatistikler/2017-yil-sonu-verileri.pdf adresinden erişilmiştir.
• Duffy, J. & Hayes, D. (2012). Social work students learn about social work values from service users and carers. Ethics and Social Welfare, 6(4), 368-385.
• Dummer, T. J., Cook, I. G., Parker, S. L., Barrett, G. A. & Hull, A. P. (2008). Promoting and assessing ‘deep learning’in geography fieldwork: An evaluation of reflective field diaries. Journal of Geography in Higher Education, 32(3), 459-479.
• Elo, S., Kääriäinen, M., Kanste, O., Pölkki, T., Utriainen, K. & Kyngäs, H. (2014). Qualitative content analysis: A focus on trustworthiness. SAGE Open, 4(1), 1-10
• Erol, N., Şimşek, E. & Üstüner, S. (2005). Çiçekli dünyamda elimi yalnız bırakma. Ankara. Koruyucu Aile ve Evlat Edinme Derneği
• Friedlander, A. W. (1966). Sosyal refah hizmetine başlangıç. (Çev: R. Taşçıoğlu). Ankara: Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Hochman, G., Hochman, A. ve Miller, J. (2004). Foster care: voices from the ınside. Pew Commission on Children in Foster Care.
• Hong, J. S., Algood, C. L., Chiu, Y. L. ve Lee, S. A. P. (2011). An ecological understanding of kinship foster care in the United States. Journal of Child and Family Studies, 20(6), 863-872.
• Kools, S. M. (1997). Adolescent identity development in foster care. Family Relations, 46(3), 263-271.
• Koşar, G. N. (1992). Sosyal hizmetlerde aile ve çocuk refahı alanı. Ankara: Yargıçoğlu Matbaası
• Lauver, L. S. (2010). The lived experience of foster parents of children with special needs living in rural areas. Journal of Pediatric Nursing, 25(4), 289-298.
• Riggs, D. W., King, D., Delfabbro, P. H. & Augoustinos, M. (2009). “Children out of place” representations of foster care in the Australian news media. Journal of Children and Media, 3(3), 234-248.
• Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu. Kanun Numarası: 2828. Kabul Tarihi: 24.05.1983. Resmi Gazetede Yayımlanma Tarihi: 27.05.1983.
• Travers, C. (2011). Unveiling a reflective diary methodology for exploring the lived experiences of stress and coping. Journal of Vocational Behavior, 79(1), 204-216.
• Vaismoradi, M., Turunen, H. & Bondas, T. (2013). Content analysis and thematic analysis: ımplications for conducting a qualitative descriptive study. Nursing & Health Sciences, 15(3), 398-405.
• Wahler, E. A. (2012). Identifying and challenging social work students’ biases. Social Work Education, 31(8), 1058-1070.