GRUP REHBERLİĞİNİN LİSE 1. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ALAN TERCİHLERİNDE GERÇEKÇİ DAVRANMALARINA ETKİSİ: ALGILANAN İLGİLER AÇISINDAN

Yıl 2009, Cilt: 5 Sayı: 1, 67 - 84, 14.01.2013

Davut Aydın

Öz

Bu araştırmada, grup rehberliğinin lise 1.sınıf öğrencilerinin alan tercihlerinde gerçekçi davranmalarına 

etkisi incelenmiştir. Araştırma, 2001-2002 eğitim-öğretim yılında Ankara Özel Ferda lisesinde öğrenim 

gören lise 1.sınıf öğrencileri arasından yansız olarak seçilmiş 40 denekle yürütülmüştür. Araştırmada 

öntest- sontest kontrol gruplu desen kullanılmıştır. Araştırmada gerçekçi alan tercihi yapma grup rehberliği 

programı, ağırlıklı olarak bilişsel–davranışçı yaklaşım temel alınarak; bilgilendirmeye ve etkileşime dayalı 

olarak hazırlanmış bir programdır. Deney grubunun son test öntest fark puanları ile kontrol grubunun son 

test ön test fark puanları hesaplandı daha sonra deney grubunun fark puanları ortalaması ile kontrol 

grubunun fark puan ortalamaları arasındaki fark t testi ile test edilmiştir. Fark puanları ortalamaları 

arasındaki fark 0.05 düzeyinde önemli bulunmuştur. Deney ve kontrol grubunun fark puanları parametrik 

test varsayımlarını yerine getirdiğinden iki ortalama arasındaki farkı test etmek amacıyla t testi 

kullanılmıştır (Kaptan, 1992). Araştırmada öğrencilere Kuzgun tarafından geliştirilen Öğrenci 

Değerlendirme Ölçeği (ÖDÖ) algılanan ilgi alanlarını belirlemek için uygulanmıştır. Elde edilen verilerin 

analizinde t-testi kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları, deney grubundaki öğrencilerin deney sonrası

algılanan ilgi puanlarının, ölçüt olarak alınan gözlenen ilgi puanlarına, uygulanan grup rehberliği 

programının etkisiyle yaklaştığını, kontrol grubundaki öğrencilerin puanlarının ise değişmediğini 

göstermiştir. 

Anahtar Sözcükler: lise öğrencisi, grup rehberliği, mesleki rehberlik, gerçekçi alan tercihi, ilgi. 

Anahtar Kelimeler

lise öğrencisi, grup rehberliği, mesleki rehberlik, gerçekçi alan tercihi, ilgi

Kaynakça

• Aksaz Kulaksızoğlu, N. (1992). Bilgi verici danışmanlığın otistik çocuğu olan anne- babaların kaygı düzeylerine etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aksel, G. (1993). Öğrencilerin ilgi ve yeteneklerini kendileri ve öğretmenleri tarafından değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Beyth-Marom, R. et al. (1989). Teaching decision making to adolescents: a critical review. Carnegie Council on Adolescent Development. Washington, DC, 52.
• Bordin, E.S. (1943). A theory of vocational interests as dynamic phenomena. Education and psychology measurement, 3: 49-66.
• Burgoyne, P.H. (1979). “Concepts of Present Self, expected Self, and Ideal Self in Vocational Preferences and Expectations.” Journal of Vocational Behavior, 14: 134-144.
• Cromwell, R.F. & M.D. Parmenter (1972). Yarınki Mesleğinizi Planlayınız. (Çev: Remzi Öncül) MEB, PAKD, Rehberlik ve Araştırma Bölümü, 24.
• Ener, J. (1980). “Rehberlik Alanında Derinliğine Araştırma Programları Geliştirilmesi.” Eğitimde Rehberlik Araştırmaları. 19-22.
• Gazda, G.M. (1989). Group counseling: A developmental approach. Allyn and Bacon: Boston, 490.
• Gelatt, H.B. (1989). Positive uncertainty: A new decision-making framework for counseling. Journal of Counseling Psychology, 36, 252-256.
• Greenwald, H. (1978). Direct decision therapy, In, James C. Hansen. ed., Counseling process and procedures, Macmillan: New York, 402-409.
• Hovardaoğlu, S. (2000). Davranış bilimleri için araştırma teknikleri. Ankara: Ve-Ga Yayınları.
• İzci, A. (1986). Lise son sınıf öğrencilerinin benlik ve ideal benlik kavramlarının tercih edilen ve seçilen meslek kavramları ile bağdaşım düzeyleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
• Kivlighan, D.M.& Jr. (1990). Career group therapy. The counseling psychologist, 18, 64-79.
• Krumboltz, J.D., Kinnier, R.T., Rude, S., Scherba, D.S. & Hamel, D.A. (1986). Teaching a rational approach to career decision making: Who benefits most? Journal of vocational behavior, 29, 1-6.
• Kuzgun, Y. (1978). “Ben Kavramı ve Meslek Seçimi”. Psikoloji Dergisi. 4: 12-17.
• Kuzgun, Y. (1983). Benlik ve ideal benlik kavramlarının tercih edilen meslek kavramı ile ilişkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 16, 1.
• Kuzgun, Y. (1984). Mesleki rehberlik. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını.
• Kuzgun, Y. (1993). “Ders Geçme ve Kredi Sisteminde Öğretmenin Rolü” Yaşadıkça Eğitim (Kasım, Aralık), sayı: 31, s. 6-11.
• Leong, S.L., Leong, F.T.L. & Hoffman, M.A. (1987). Counseling expectations of rational, intuitive and dependent decision makers. Journal of counseling psychology, 34 (3), 261-265.
• Meier, S.T. (1991). Review, Vocational behavior, 1988-1990: vocational choice, decision-making career development interventions, and assessment. Journal of vocational behavior, 39, 131-181.
• Mendonca, J.D. & Siess, T.F. (1976). Counseling for indecisiveness: Problem- solving and anxiety management training. Journal of counseling psychology, 23 (4), 339-347.
• Mendonca, J.D. & Siess, T.F. (1976). Counseling for indecisiveness: Problem- solving and anxiety management training. Journal of counseling behavior, 39, 131-181.
• Miller, M.J. (1988). Restating a client- centered approach to career counseling. Journal of employment counseling, 25, 64-69.
• Oral, T. (1983). ÖSYS Katılan Adayların Yüksek Öğretim Programı Tercihleri Üzerine Bir Araştırma. Ankara: ÖSYM Yayını.
• Öncü, H. (1991). Grupla mesleki psikolojik danışmanın lise öğrencilerinin meslekleri tercihlerine etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pallone, N.J. & M. Hosinsky (1966). “Reality Testing A Vocational Choice: Congruence Between Self, Ideal and Occupational Percepts Among Student Nurses.” Personnel and Guidance Journal, 45: 666-670.
• Patterson, L.E. & Eisenberg, S. (1983). The counseling process, Houghton Mifflin: Boston, 259.
• Peavy, R.V. (1981). Counseling adults for decision-making: A pragmatic orientation. Canadian Commission of Employment and Immigration: Ottawa (Ontario), 249.
• Super, D. & Crites, O.J. (1963). Career development: Self-concept theory. New York: College Entrance Examination Board.
• Super, D.E. & Bohn, M.J. (1970). Occupational psychology. California: Wadsworth Publishing Comp., 1970, s. 435.
• Tan, H. (1986). Psikolojik Danışma ve Rehberlik. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Toker, F. (1978). ÖSS’ye Giren Adayların Yüksek Öğretim Programlarını Tercihleri Üzerine Bir Araştırma. Ankara: ÜSYM-AB, 40-77-0011.
• Tyler, L.E. (1961). The work of the counselor (second ed.), Appleto-Century- Crofts, Inc. : New York, 327.
• Uysal, Ş. (1970). Bireysel ve toplumsal faktörlere göre lise öğrencilerinin meslek seçimleri (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Ülkü, S. (1976). Lise 1.sınıflarda uygulanan bir grup rehberliği programının “yöneltme” açısından etkililiğinin araştırılması (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Fakültesi.
• Woodworth, R.S. & M.R. Sheehan (1972). Meslek Seçimi. (Çev: Remzi Öncül), İkinci Baskı. Ankara: MEB, PAKD Yayını.
• Yıldırım, C. (1972). ODTÜ’ye Giriş ve Üniversitede Başarıyı Etkileyen Faktörler: Araştırma Raporu. Ankara: ODTÜ Yayını.