ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ŞİDDET KABUL DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 1, 13 - 21, 01.06.2015

Aynur Karabacak Semanur Kodan Çetinkaya

Öz

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin şiddet kabul düzeylerini çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Araştırma betimsel nitelikli bir çalışma olup ilişkisel tarama modeline uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma Atatürk Üniversitesi’nde Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi’nde farklı bölümlerde öğrenimine devam eden 200 üniversite öğrencisi üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya 139 kız, 61 erkek öğrenci katılmıştır. Çalışma grubunun % 69,5’ini kız öğrenciler, % 30,5’ini erkek öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmada veriler Sezer (2008) tarafından Türkçeye uyarlanan “Çiftler Arası Şiddet Kabul Ölçeği” ve araştırmacı tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu” aracılığıyla elde edilmiştir. Araştırmada elde edilen veriler normal dağılım göstermediği için Mann Whitney U ve Kruskal Wallis testleri yapılmıştır. Araştırma sonucuna göre öğrencilerin cinsiyet, aileden algılanan sosyal destek, arkadaştan algılanan sosyal destek ve aile içi şiddete maruz kalma durumu arasında anlamlı bir farklılaşma olduğu bulunmuştur. Ancak öğrencilerin flört durumunun olup olmaması değişkenine göre ise şiddeti kabul etme düzeyi arasında anlamlı bir farklılaşma bulunmamıştır

Anahtar Kelimeler

Üniversite öğrencileri, şiddet kabul düzeyi, çiftler arası şiddet kabul ölçeğ

INVESTIGATION OF UNIVERSITY STUDENTS ACCEPTANCE OF VIOLANCE LEVELS IN TERMS OF DIFFERENT VARIABLES

Öz

This study aims to investigate university students’ acceptance of violance levels in terms of different variables. The research is a descriptive study and was conducted in accordance with relational model and on 200 university students who continue their education in the Education Faculty of Kazım Karabekir at Atatürk University. 139 female and 61 male student participated to the research. The study group consist of 69,5 percent of female student and 30,5 percent of male student. In the research data was collected with “Couple Violance Acceptance Scale ” adapted by Sezer (2008) and “Personal Information Form” created by researcher. Since there was not normal distribution on the data Mann Whitney U and Kruskal Wallis tests were conducted on them. According to the results, students' gender, perceived social support from friends and family, exposure to violence in family was found to be a significant difference. However, the possession of dating situation was not found to be a significant difference

Anahtar Kelimeler

College students, level of acceptance of violance, The Acceptance of Couple Violence Scale

Kaynakça

• destek ile ilgili az sayıda çalışma olmakla birlikte araştırma sonuçları birbirleriyle tutarlılık göstermektedir.
• Flört durumuna göre üniversite öğrencilerinin birbirlerine yönelik şiddeti kabul etme düzeyleri
• arasında anlamlı farklılaşma tespit edilmemiştir. Bu bulgu öğrencilerin ilişkilerinde şiddete ilişkin
• herhangi bir deneyim yaşamamaları ile ilişkili olabilir. Bununla birlikte bireylerin şiddet ile ilgili
• düşünceleri ve şiddeti kabul düzeylerini sadece kendi ilişkileri değil aile ya da sosyal çevrelerinde
• gözlemledikleri yakın ilişkiler de şekillendiriyor olabilir (Kepir-Savoly, Ulaş, Demirtaş-Zorbaz, 2014
• ). Bu bağlamda öğrencilerin flörtünün olup olmamasının onların şiddet kabul düzeylerini etkileyen bir
• değişken olmadığı söylenebilir. Haskan (2009), Kaya-Sakarya (2013) ve Tezcan (1996) tarafından
• yapılan çalışmalar sonucunda ulaşılan bulgular, araştırma sonucu ile paralellik göstermektedir.
• Üniversite öğrencilerinin birbirlerine yönelik şiddet kabul etme düzeylerinin incelendiği bu
• araştırma kapsamında aile içi şiddete maruz kalma durumuna göre üniversite öğrencilerinin
• birbirlerine yönelik şiddet kabul düzeylerinin farklılaştığı bulunmuştur. Bu bağlamda aile içi şiddete
• maruz kalan öğrencilerin şiddeti kabul etme düzeylerinin aile içi şiddete maruz kalmayanlara göre
• daha yüksek olduğu söylenebilir. WHO (2002), şiddetin meydana gelmesinde kişisel faktörler, ilişki
• faktörleri, yakın çevreye ilişkin faktörler ve sosyal faktörler olmak üzere birçok faktörü ele almıştır.
• Şiddete maruz kalma, şiddeti etkileyen bireysel faktörler içerisinde yer aldığı için araştırmada
• değişken olarak ele alınmıştır. Bir diğer ifade ile şiddete yol açan en önemli etkenlerden birisi de
• şiddete tanıklık etmek ya da maruz kalmaktır (Heitmeyer ve Hagan, 2005). Çocukluk ve ergenlik
• dönemlerinde, aile içi şiddetin meydana geldiği bir ortamda büyüyen bireylerin, şiddet gösterme
• eğilimine sahip oldukları belirtilmektedir (Rynerson, 1997). Haskan (2009) ve Ayan (2007) tarafından
• yapılan çalışma araştırma bulgusunu desteklemektedir.
• Araştırma sonucunda elde edilen bulgular doğrultusunda daha sonra yapılacak çalışmalar için
• aşağıdaki önerilerde bulunulabilir:
• Araştırma kapsamında erkeklerin şiddeti kabul düzeylerinin kızlarınkine göre daha yüksek
• olduğu bulunmuştur. Daha sonra yapılacak çalışmalarda şiddete yönelik tutumları değiştirme
• açısından hazırlanacak programlarda cinsiyet değişkeni dikkate alınabilir. Bununla birlikte
• öğrencilerin şiddeti kabul etme düzeyleri açısından cinsiyet rollerinin etkisi çeşitli değişkenlerle araştırılabilir.
• Araştırma sonucunda aileden ve arkadaştan algılanan sosyal destek düzeyine göre şiddeti
• kabul etme düzeyinin anlamlı olarak farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Yapılacak çalışmalarda
• öğrencilerin sosyal ilişkilerini geliştirecek destekleyici programlar hazırlanabilir.
• Araştırma kapsamında aile içi şiddete maruz kalmanın öğrencilerin şiddeti kabul etmelerini
• etkilediği görülmüştür. Yapılan araştırmalar incelendiğinde şiddetin öğrenilen bir davranış olduğu
• görülmüştür. Dolayısıyla aile ve akran gruplarına yönelik olarak şiddetin önlenmesine dönük çeşitli
• eğitimler düzenlenebilir. Ayrıca şiddet kabul etme düzeyi yüksek olan bireyler belirlenip, bu bireylere
• yönelik olarak şiddeti azaltmaya dönük empati, saygı, problem çözme ve iletişim konularında
• rehberlik hizmetleri verilebilir.
• Bu araştırma sadece sosyal bilgiler, coğrafya ve fen bilgisi öğretmenliği ile psikolojik
• danışmanlık ve rehberlik bilim dallarında öğrenim gören lisans öğrencileri üzerinde
• gerçekleştirilmiştir. Yapılacak olan araştırmalarda farklı fakülte ya da bilim dalları da çalışmalara
• dahil edilebilir. Ayrıca araştırmada elde edilen veriler belirtilen ölçme araçları ile sınırlıdır.
• Dolayısıyla farklı ölçekler kullanılarak şiddete neden olan faktörler daha geniş kapsamda araştırılabilir.
• Archer, J. & Parker, S. (1994). “Social representations of aggression in children”. Aggressive Behavior, 20, 101– 114.
• Atabek, E. (2006). Gençlik ve şiddet. Cumhuriyet Gazetesi. 4.
• Atkinson, R. L., Atkinson, R. C., Smith, E. E., ve Nolen-Hoeksema, S. (1999). Psikolojiye Giriş. (Çev. Y. Alogan,) (12. Baskı), Ankara: Arkadaş Yayınları.
• Ayan, S. (2007). Aile içinde şiddete uğrayan çocukların saldırganlık eğilimleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 8, 206-214.
• Baltaş, Z. ve Baltaş, A. (1990). Gençlik Çağı ve Stres, Aile Yazıları 3. (Derleyen: Beylü Dileçligil, Ahmet Çiğdem). Ankara: TC Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu.
• Birimoğlu, C. (2012). Gaziantep Üniversitesi eğitim fakültesi öğrencilerinin şiddete yönelik bakışları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Bozoğlan, B. (2010). Balkan ülkeleri üniversite öğrencilerinin çatışma ve şiddete ilişkin farkındalık düzeyleri ile çatışma çözme stilleri, Yayınlanmamış doktora tezi. Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Cano, A., Avery-Leaf, S., Cascardi, M. ve O’Leary, K. D., (1998). Dating violance in two high school samples: discriminating variables, Journal of Primary Prevention, 18, 431-446.
• Carruthers, W. L., Carruthers, B. J. B., Day-Vines, N. L., Bostick, D. ve Watson, D. C. (1996). Conflict resolution as curriculum: a definition, description, process for integration ln core curricula. School Counselor, 43, (5),345- 373.
• Cornwell, G. T., Eggebeen, D. J., & Meschke, L. L. (1996). The changing family context of early adolescence. The Journal of Early Adolescence, 16(2), 141-156.
• Cüceloğlu, D. (1991). İnsan ve davranışı, (2.Basım), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çetin, H. (2004). Öğrenci ergenlerin şiddete yönelik tutumları: yaş ve cinsiyete göre bir inceleme. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çınkır, Ş. (2006). Okullarda Zorbalık: Türleri, Etkileri ve Önleme Stratejileri. I. Şiddet ve Okul Sempozyumu MEB ve Unicef işbirliği, İstanbul.
• Dahlberg, L. L, Toal, S. B., Swahn, H. M. ve Behrens, C. B. (2005). Measuring violence-related attitudes, behaviors and ınfluences among youths: a compendium of assesment tools (2.Baskı). Atlanta, G.A: Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Incury Prevention and Control.
• Demirhan, M. (2002). Kendi açma düzeyleri farklı genel lise öğrencilerinin bazı değişkenler açıdan saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. [Abstracts]. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Evren, H., Tokuç, B., & Ekuklu, G. (2011). Trakya Üniversitesi öğrencilerinde şiddet davranışları ve algılanan sağlık ilişkisi. Balkan Medical Journal, 28, 380-384.
• Foshee, V. A., Fothergill, K., & Stuart, J. (1992). Acceptance of couple violence. (Unpublished). Chapelhill, NC: University of North Carolina.
• Foshee, V., Bauman, K. ve Linder, F. (1999). Familiy violence and the perpetration of adolescent dating: examining social learninig and social control processes. Journal of Marriage and the Familiy, 61, 331-342
• Freedman, J. L., Sears; D. O. ve Carlsmith, J. M. (1993). Sosyal psikoloji. (Çev. A. Dönmez) (2.Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
• Harris, M. B.(1992). Sex, race, and experiences of aggression. Aggressive Behavior, 18, 201-217.
• Haskan, Ö. (2007). Ergenlerde şiddet eğilimi, yalnızlık ve sosyal destek. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Heitmeyer, M. & Hagan, J. (2005). International handbook of violence research, USA: Kluwer Academic Publishers.
• Joseph, N. C. (1981). Couples and violence. New York Times. 22.
• Kaplan, B. (2012). Ergenlerde bağlanma ve saldırganlık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Karakaya, E. (2008). Endüstri meslek lisesi öğrencilerinin, şiddet eğilimlerinin çok yönlü olarak değerlendirilmesi (İstanbul ili Avrupa yakası örneği). Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi, (23. Basım), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kaura, S.A., ve Lohman, B.J. (2007). Dating violence victimization, relationship satisfaction, mentaal health problems, and acceptibiliti of violence: A comparison of men and women. Journal of Family Violence. 22, 367–381.
• Kaya-Sakarya, A. (2013). Üniversitede öğrenim gören gençlerde flörtte şiddet. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kepir-Savoly, D.D., Ulaş, Ö., ve Demirtaş-Zorbaz,S. (2014). Üniversite öğrencilerinin çiftler arası şiddet kabul düzeylerini etkileyen etmenler. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 5 (42), 173-183.
• Köknel, O. (2000). Bireysel ve toplumsal şiddet. (2.Basım). İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2006). Eğitim ortamlarında şiddetin önlenmesi ve azaltılması strateji ve eylem planı. Ankara: M. E. B.
• Navaro, L. ( 2000). Bir cadı masalı. (4.Basım), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Özgür, G., Yörükoğlu, G., ve Baysan-Arabacı, L. B. (2011). Lise öğrencilerinin şiddet algıları, şiddet eğilim düzeyleri ve etkileyen faktörler. Journal of Psychiatric Nursing, 2(2), 53-60.
• Öztürk, İ. (1990). Anne baba tutumlarının üniversite öğrencilerinin bağımsızlık, duyguları anlama, yakınlık, başatlık, kendini suçlama ve saldırganlık düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Rynerson, B. C. (1997) Violence aganist women, maternity and women’s health care, (D.L. Lowdermilk et al.,Ed), (Sixth Edition), St.Louis, Wiesbaden :Mosby Year Book.
• Sargın, N. (2008). Üniversite öğrencilerinde şiddet algısı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Schumacher, J. A. & Slep, A. M. S. (2004). Attitudes and dating aggression: a cognitive dissonance approach. Prevention Science, 5(4), 231-243.
• Sezer, Ö. (2008). Çiftler arası şiddeti kabul ölçeği’ nin Türkçe’ ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 1-15.
• Steinberg, L. (2007). Ergenlik. (Editor: F. Cok). Ankara: İmge Kitabevi.
• Stevahn, L., Johnson, D. W., Johnson , R. T., Gren, K. ve Laginski, M. (2002). Effects of confilict resolution training integrated in to a high school studies curriculum. Journal of Social Psychology. 142(39), 305–331.
• Şahan, M. (2007). Lise öğrencilerinde saldırganlığı yordayan bazı değişkenlerin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tezcan, M. (1996). Bir şiddet ortamı olarak okul. Cogito: 6-7, 105-108. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Tozlu, N. ve Solak, A. (2006). Küreselleşme ve su: eğitim ve şiddet. (Ed. S. Ercetin). Ankara: Hegem Yayınları.
• Turhan , E., İnandı, T., Özer, C., Akoğlu, S. (2011). Üniversite öğrencilerinde madde kullanımı, şiddet ve bazı psikolojik özellikler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 9 (1).
• Vefikuluçay, D., Zeyneloğlu, S., Eroğlu, K. ve Taşkın, L. (2007). Kafkas Üniversitesi son sınıf öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin bakış açıları. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 26-38.
• World Health Organization (2002), World Report on Violence and Health. Edited by Krug, E. G., Dahlberg, L. L., http://whqlibdoc.who.int/hq/2002/9241545615.pdf. Erişim Tarihi: 19.02.2011. Zwi, A. B., Lozano, R. Geneva: World Health Organization.
• Yakut, S. (2012). Lise öğrencilerinde dindarlık ve şiddet eğilimi ilişkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Yalçın, İ. (2004). Ailelerinden algıladıkları sosyal destek düzeyleri farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Yıldırım, A. (1998). Sıradan şiddet Türkiye’ ye özgü olmayan bir sorun: kadına ve çocuğa yönelik şiddetin toplumsal kaynakları. İstanbul: Boyut Yayın Grubu.