The Matter of Internal Audit in Turkish National Education System

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 266 - 275, 05.08.2019

Elif Iliman Püsküllüoğlu Burcu Türkkaş Anasız , Vural Hoşgörür

Öz

Internal
audit is the result of a new and different understanding, separate from
traditional inspection. With the transition to the notion of governance, which
can be described as a product of neoliberal policies in particular, internal
audit seems to have spread rapidly throughout the world. In Turkey, the
internal audit has also been on the agenda with the 5018 Public Financial
Management and Control Law, implemented as a result of the process of
integration into the European Union. Accordingly, in 2006, an Internal Audit
Unit was established in the Ministry of National Education related directly to
the office of the Under secretariat (MEB, 2014). In this context, the aim of
the research was to examine and evaluate the functioning and activities of the
Internal Audit Unit, established in MoNE, from its foundation to the present
within the framework of theoretical information and legal documents. In this
theoretical designed research, the related literature, reports of the Internal
Auditing Department of the MoNE, legal documents related to the internal audit
were used. According to research findings, the main point that shaped the
internal audit was closely related to the centralized approach adopted in
public administration rather than MoNE. Therefore, it was seen that internal
audit practices were also centralized structure. In such audit structures,
negative features such as missed out of the holistic philosophy of internal
audit, focusing only on financial governance in internal auditing, and being a
priority to the compliance with legislation could also be observed in MONE's
internal audit practices. However, when the MoNE's internal audit activity
reports were examined, it was seen that the internal audit unit sometimes accomplished
revolutionary works on National Education policies. This situation could be
accepted as an indication of potential that effective outcomes would appear if
the philosophy of internal audit in the Turkish National Education system was
followed. However, in progress, it was found that its organizational philosophy
and activities carried on in a closed form despite being needed transparency
and accountability.

Anahtar Kelimeler

Supervision, Internal audit, Internal audit in Turkish National Education system, Internal audit activity report

Türk Milli Eğitim Sisteminde İç Denetim Sorunsalı

Öz

İç
denetim, geleneksel denetimden farklı ve yeni bir anlayışın sonucudur.
Özellikle neoliberal politikaların bir
ürünü olarak nitelendirilebilecek olan yönetişim kavramının popülerlik
kazanmasıyla birlikte iç denetimin, dünyada hızla yaygınlaştığı görülmektedir.
Türkiye’de ise iç denetim Avrupa Birliği’ne uyum süreci ile gündeme gelmiş ve
esasen 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile uygulamaya
konulmuştur. Buna uygun olarak MEB’de 2006 yılında doğrudan Müsteşarlık makamına bağlı bir İç Denetim
Birimi Başkanlığı kurulmuştur
(MEB, 2014). Bu bağlamda mevcut çalışmanın amacı, MEB’de kurulan söz konusu İç
Denetim Birimi Başkanlığının işleyişini ve kuruluşundan günümüze kadar
gerçekleştirdiği faaliyetlerini kuramsal bilgiler ve yasal dokümanlar
çerçevesinde incelemek ve değerlendirmektir. Kuramsal bir çalışma olarak
desenlenen bu araştırmada, ilgili alanyazından, iç denetime ilişkin yasal
dokümanlardan, MEB İç Denetim Dairesi Başkanlığının iç denetime ilişkin
raporlarından yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre iç denetimi
şekillendiren temel öge tekil olarak Milli Eğitim’den ziyade kamu yönetimi
anlayışında benimsenen merkeziyetçi yaklaşımla yakından ilişkili olduğundan iç
denetim uygulamalarının da merkeziyetçi yapıda olduğu görülmüştür. Bu tür
yapılarda ortaya çıkan iç denetimin bütüncül felsefesinin gözden kaçırılması,
iç denetimde sadece mali yönetime odaklanılması, mevzuata uygunluğun ön planda
olması gibi olumsuz özellikler MEB’in iç denetim uygulamalarında da
gözlemlenebilmektedir. Ancak MEB’in iç denetim faaliyet raporları
incelendiğinde, zaman zaman iç denetim biriminin, Milli Eğitim politikaları konusunda
değişim ve dönüşüm sağlayıcı ses getiren çalışmalarının olduğu da görülmüştür.
Bu durum Türk Milli Eğitim sisteminde iç denetim felsefesine uygun davranıldığı
takdirde etkili sonuçlar ortaya koyma potansiyelinin olduğunun göstergesi
olarak kabul edilmiştir. Ancak ilerleyen süreçlerde MEB iç denetim biriminin bu
çalışma temposunu koruyamadığı, kuruluş ve işleyiş felsefesinde şeffaflık hesap
verilebilirlik olmasına karşın içe kapanık ve sıradan bir faaliyet gösterdiği
bulgusuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Denetim, İç denetim, Türk Milli Eğitim sisteminde iç denetim, İç denetim faaliyet raporu

Kaynakça

• Al, H. (2013). Avrupa Birliği üyelik sürecinde kamu iç denetim uygulamaları: Hayaller ve gerçekler. Bilgi, 26, 117-139.
• Aslan, B. (2010). Bir yönetim fonksiyonu olarak iç denetim. Sayıştay Dergisi, 77, 63-86.
• Başpınar, A. (2006). Kamuda iç denetim ve merkezi uyumlaştırma fonksiyonu. Maliye Dergisi, 151, 24.
• Baykara, S.T. (2014). OECD ülkelerinde iç denetim. Kamu İç Denetçileri Derneği Denetişim Dergisi, 14, 42-58.
• Diamond, J.(2002). The role of ınternal audit in government financial management: an ınternational perspective. IMF Working Paper: WP/02/94, Washington.
• Doğmuş, M. D. (2010). Avrupa Birliği’nde İç denetim Sistemi. Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Başkanlığı Araştırma ve İnceleme Serisi-2.
• Galloway, D. (2006). Internal Auditing: A Guide for The New Auditor, Second edition, Institute of Internal Auditors.
• Gönülaçar, Ş. (2010). Kamuda iç denetçiler ile müfettişler arasındaki görev örtüşmesi sorununa bir çözüm önerisi: İngiltere Eğitim Sisteminde iç denetim ve teftişin rol ve sorumlulukları. Mali Hukuk Dergisi, 148, 25-32.
• Hoşgörür, V. (2016). Milli Eğitimde İç Denetim. Journal of Teacher Education and Educators, 5(1), 86-105.
• Kızılboğa, R. (2013). İç Denetim Sisteminde Denetçilerin Bağımsızlık ve Tarafsızlığının Önemi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 107-119.
• Mallı, İ. (2014). İç denetimde farklı ülke modelleri, bu modellerin üstünlük ve zayıflıkları ile ülkemizin iç denetim sistemiyle karşılaştırılması. Kamu İç Denetçileri Derneği Denetişim Dergisi,14, 27-41.
• Moeller, R. R. (2009). Brink's modern internal auditing: A common body of knowledge. John Wiley & Sons.
• Özen, A. & Öztornacı, E. (2015). Çeşitli ülkelerde iç denetim-performans denetim ilişkisi ve Türkiye uygulamasının değerlendirilmesi. Yönetim ve Ekonomi, 22(1), 1-14.
• Pratley, A. (2003). Public Expenditure Management Manual for Europe, (Çev. M. S. Arcagök & B. Yörük), Maliye Dergisi, 145, 194-204.
• Ramamoorti, S. (2003). Internal auditing: history, evolution, and prospects. Research opportunities in internal auditing, 1-23.
• Sezer, Y. & Kavakoğlu, T. (2011). Denetimin denetişime evrilmesi. Denetişim, 6, 41-49.
• MEB, İç Denetimin Kısa Tarihçesi, 05.09.2017 tarihinde http://icden.meb.gov.tr/www/ic-denetim/icerik/50 adresinden erişilmiştir.
• MEB, İç Denetim Yönergesi, 05.09.2017 tarihinde http://mevzuat.meb.gov.tr/html/icdenyoner_1/yonerge.pdf adresinden erişilmiştir.
• İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Yönetmeliği, 05.09.2017 tarihinde http://www.idkk.gov.tr/SiteDokumanlari/Mevzuat/Ikincil%20Duzey%20Mevzuat/icdencalusulveesas.pdf adresinden erişilmiştir.
• İç Denetim Koordinasyon Kurulu (İDKK) Birincil Düzey Mevzuat, 05.09.2017 tarihinde www.idkk.gov.tr/Sayfalar/Mevzuat/Birincil Duzey Mevzuat/5018_Sayili_Kanun.aspx adresinden erişilmiştir.
• Kamu İç Denetim Genel Raporu, (2008). 20.10.2017 tarihinde http://www.idkk.gov.tr/SiteDokumanlari/Faaliyet%20Raporlar%C4%B1/2008_yili_kamu_icdenetim_genel_raporu.pdf adresinden erişilmiştir.
• Kamu İç Denetim Genel Tebliği, 05.09.2017 tarihinde http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/04/20130419-5.htm adresinden erişilmiştir.
• MEB İç Denetim Faaliyet Raporu 2008, 05.09.2017 tarihinde http://icden.meb.gov.tr/www/meb-ic-denetim-birimi-baskanligi-faaliyet-raporlari/icerik/13 adresinden erişilmiştir.
• MEB İç Denetim Faaliyet Raporu 2009, 05.09.2017 tarihinde http://icden.meb.gov.tr/www/meb-ic-denetim-birimi-baskanligi-faaliyet-raporlari/icerik/13 adresinden erişilmiştir.
• MEB İç Denetim Faaliyet Raporu 2010, 05.09.2017 tarihinde http://icden.meb.gov.tr/www/meb-ic-denetim-birimi-baskanligi-faaliyet-raporlari/icerik/13 adresinden erişilmiştir.
• MEB İç Denetim Faaliyet Raporu 2011, 05.09.2017 tarihinde http://icden.meb.gov.tr/www/meb-ic-denetim-birimi-baskanligi-faaliyet-raporlari/icerik/13 adresinden erişilmiştir.
• MEB İç Denetim Faaliyet Raporu 2013, 05.09.2017 tarihinde http://icden.meb.gov.tr/www/meb-ic-denetim-birimi-baskanligi-faaliyet-raporlari/icerik/13 adresinden erişilmiştir.