Resimli Çocuk Kitaplarının Görselini Kullanarak ve Kullanmayarak Okunmasının 60-72 Ay Çocukların Yaratıcılıkları Üzerine Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 3, 422 - 436, 31.12.2021

Şeyda İnce Sezer Fatma Yücel Dinç Nuri Doğan

Öz

Her bir çocuk kendine ait özellikleriyle diğer bireylerden farklılık göstererek toplumda kendine bir yer edinir. Bireysel farklılıkları, durumları yorumlamaları, bakış açıları, kendilerini ifade biçimleri, problem çözme stratejileri ve öğrenme stilleri çocuktan çocuğa değişmekte olup, çocukların yaratıcılıklarına etki etmektedir. Birleşik Krallık Ulusal Danışma Komitesi Raporu’na (The UK National Advisory Committees) göre hayal ve düşünce gücü, belirli bir hedef ve kazanım ve son olarak da hedefle örtüşen özgünlük, yaratıcılığı şekillendiren öncelikli unsurlar olarak saptanmıştır. 5-6 yaş çocukları için görsel içermeyen hikaye kitapları bulmak oldukça zor bir durumdur. Bu çocuklar henüz okuma-yazma eğitimi almadıkları için kitaplar kendilerine okulda genellikle yetişkinler tarafından okunmaktadır. Bu araştırmada çocuklara hikâye kitapları okurken kullandığımız görseller, çocukların bu resimleri gözlemleyerek ve kopyalayarak yaratıcılıklarının sönmesine veya sınırlandırılmasına mı yoksa görseller çocukların görsel düşünme becerilerini güçlendirip çocukların yaratıcılıklarını daha fazla desteklemesine mi neden olduğu araştırılmıştır. Araştırma 60-72 ay arasında değişen toplam 54 okul öncesi çocuğu ile toplamda 2 adet görsel açıdan zengin çocuk kitabı kullanılarak yapılmıştır. Yapılan çalışma deneysel bir çalışma olup çalışmanın katılımcıları özel bir anaokulunda bulunan iki sınıftaki çocukların 23 kontrol 31 deney olmak üzere gruplara ayrılması ile kontrol ve deney grupları oluşturularak yapılmıştır. Çocuklar gruplara ayrılırken çocuklara “Torrance Yaratıcılık Testi” uygulanmış olup yaratıcılık puanlarının ortalaması birbirine yakın olan iki grup oluşturulmuştur. Kontrol grubuna kitaptaki görselleri kullanmadan bir uygulayıcı tarafından kitap okunması deney grubuna ise kitaplardaki görseller (resimlemeler) kullanılarak aynı uygulayıcı tarafından kitap okunması hedeflenmiştir. İki gruptan da dinledikleri kitaptan anladıklarını ve düşündüklerini resmetmeleri istenmiştir. Bulgular, iki grubun da resimleri incelenerek Lowenfeld’in çocuk resimlerinin incelenmesinde oluşturduğu dört ana kategori ele alınarak değerlendirilmiştir. Bu kategoriler; renk, biçim, mekân ve anlatımsallıktır. Renkte çocukların kullandıkları renk çeşitleri, tonlamaları ve renklere nasıl hâkim oldukları bakıldı. Biçimde imge zenginliği, kullandığı objeler, resimdeki hareket ifadesi, detay ele alındı. Mekânda çocukların mekansal algısının olup olmadığına, kullandıkları objeleri mekâna yerleştirme becerisine bakıldı. Anlatımsallıkta ise çocuğun kitaptaki konuya ne kadar hâkim olduğu, konuyu anlama seviyesi ve resimde kullandığı ifadeye bakarak bütün kategoriler beşli likert tarzı ölçeklendirmeyle puanlanmıştır. İkili karşılaştırma için yapılan t testi sonuçlarına göre 1. kitabın deney ve kontrol grubu ortalamalar arasında fark bulunmamıştır. İkinci kitap için ise deney ve kontrol grupları arasında manidar bir fark bulunmuştur. Bakmadan çizim yapan çocuklar daha yüksek puan almışlardır. Kitaplarda kullanılan resimlerin niteliğinin okuma üzerindeki etkisi ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yaratıcılık, Okul Öncesi Dönem, Resimli Çocuk Kitapları

Investigation of the Effect of Reading Illustrated Children's Books with and without Using the Visual on 60-72 Months Children's Creativity

Öz

Each child gains a place in society by being different from other individuals with his/her own characteristics. Individual differences, interpretations of situations, perspectives, ways of expressing themselves, problem solving strategies and learning styles vary from child to child and affect children's creativity. According to the National Advisory Committee Report (The UK National Advisory Committees), imagination and thinking power, a specific goal and achievement, and finally, originality that overlaps with the goal have been identified as the primary elements that shape creativity. It is very difficult to find storybooks for 5-6 year olds that do not contain images. Since these children have not yet received literacy education, the books are usually read to them by adults at school. In this study, it was investigated whether the visuals we use while reading storybooks to children, by observing and copying these pictures cause the creativity of children to be extinguished or limited, or whether the visuals strengthen children's visual thinking skills and support children's creativity more. The research was conducted with a total of 54 preschool children aged 60-72 months, using a total of 2 visually rich children's books. The study was an experimental study, and the participants of the study were divided into groups, 23 of which were control and 31 of which were experimental, and the children in two classes in a private kindergarten were formed by forming control and experimental groups. While the children were divided into groups, the "Torrance Creativity Test" was applied to the children and two groups were formed with the average of the creativity scores close to each other. It was aimed for the control group to read a book by a practitioner without using the visuals in the book, and for the experimental group to read the book by the same practitioner by using the visuals (illustrations) in the books. Both groups were asked to paint what they understood and thought from the book they listened to. The findings were evaluated by examining the pictures of both groups and considering the four main categories Lowenfeld created in the analysis of children's drawings. These categories are; color, form, space and expressiveness. Color types used by children, their tones and how they mastered colors were examined. The richness of the image in the form, the objects used, the expression of movement in the painting, and the detail were discussed. The spatial perception of the children in the space and their ability to place the objects they use in the space were examined. In expressiveness, all categories were scored with a 5-point Likert scale based on how well the child has mastered the subject in the book, his level of understanding of the subject, and the expression he used in the picture. According to the results of the t-test, there was no difference between the averages of the experimental and control groups of the 1st book. For the second book, a significant difference was found between the experimental and control groups. Children who drew without looking scored higher. The effect of the quality of the pictures used in the books on reading emerges.

Anahtar Kelimeler

Creativity, Early Childhood Education, Illustrated Child Books

Kaynakça

• Bilgin, H. (2011). 5-6 Yaş çocuklarına yönelik 1990-2010 yılları arasında basılan resimli kitapların çocuğa görelik kavramına göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bode, U., Kische, I.M. ve Otto, G. (1979). Yaratıcılık Egitimi. (Çev. B. Can). Berlin: Duck Und Verlagshaus: Friedrich Verlag Velber.
• Chambers, J.A. (1969). Beginning a multidimensional theory of Creativity. Psychological Reports, 25 (3), 779-799.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Fang, Z. (1996). Illustrations, text, and the child reader: What are pictures in children’s storybooks for?. Reading Horizons, 37, 130-142.
• Jalongo, M.R. (2004). Young Children and Picture Books. Washington, DC: National Association for the Education of Young Children.
• Georgio, C. (1969). Children and their literature. New Jersey: Prentice-Hall, Inc.
• İnce Sezer, Ş., Yücel Dinç, F. ve Doğan, N. (2018). The effects of reading not stereotyped illustrated 3-6 yerars children’ s books on the creativity of children by showing pıctures or not. International Conferences on New Horizons in Education (INTE), Paris, France. Proceedings Books Volume 2, ISSN 21467358.
• Lowenfeld, V. (1975). Creative and mental growth. London: Macmillan Publishing
• Lowenfeld, V. (1973). Creativity and imagination. Mankato, Minn.: Children's Press.
• Mott, J.A. (1973). Creativity and imagination. Mankato, Minn: Children's Press.
• Salisbury, M. (2004). Illustrating children’s books. Barron’s Educational Series İnc.
• San, İ. (2004). Sanat ve eğitim. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Segun, M. (1988). The importance of illustrations in children’s books. In S. Mabel (Ed.), Illustrating for Children: Report of the First Training Workshop for Illustrators of Children's Books (p.25-27). Children's Literature Association of Nigeria, Ibadan: Nigeria.
• Sever, S. (2003). Çocuk ve edebiyat. (1. Basım). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlik. Ankara: Seçkin yayınları.
• Tezcan, M. (1994). Boş Zamanların Değerlendirilmesi Sosyolojisi. Ankara: Atilla Kitabevi.
• The UK National Advisory Committees Report (DfEE), All our futures: Creativity, culture and education, 1999.
• Thurstone, L. (1952). Creative talent. In Thurstone, L. L. (Ed): Applications of psychology, New York: Harper & Row, 18-37.
• Torrance, E. P. (1962). Guiding creative talent. NJ: Prentice-Hall, Inc.
• Torrance, E. P. (1965). Rewarding creative behavior: Experiments in classroom creativity. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall Inc.
• Torrance, E.P. (1965). Explorations in creative thinking in early school years: A progress report. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall Inc.
• Taylor, C. W. ve Barron, F. (Eds.) (1996). Scientific creativity: Its recognition anddevelopment: Selected papers. New York: John Wiley an d Sons Inc.
• Üstündağ, T. (2005). Yaratıcılığa yolculuk, Ankara: Pegem Yayınları.
• Yavuzer, H. (1992). Resimleriyle Çocuk (4. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yavuzer, H. S. (1996). Yaratıcılık (3.Baskı). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Yeşilyaprak, B. (2002). Gelişim ve öğrenme psikolojisi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Yetişken, H. (1998). Estetiğin Abc’si (2. Baskı). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Yılmaz, M. ve Artut, K. (Ed.). (2010). Görsel Sanatlar Eğitiminde Özel Öğretim Yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Anı Yayınları.
• Yolcu, E. (2009). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.