Sınıf Öğretmenliği Lisans Öğrencilerinin İlk Okuma Yazma Öğretimine İlişkin Öz Yeterlikleri

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 11 - 29, 29.04.2022

Yalçın Bay

Öz

Lisans düzeyinde İlk Okuma Yazma Öğretimi Dersinin içeriği dinleme, konuşma, görsel okuma ve görsel sunu, ilk okuma yazma öğrenme alanlarının tanıma ve süreçleri, Türkçenin özelliklerinin ilk okuma yazma öğretimine etkisi, ilk okuma yazma öğretiminin amaç ve ilkeleri, birinci sınıf öğretmeninin ve öğrencilerinin temel özellikleri, ilk okuma yazma öğretiminde kullanılan araç ve gereçler, ilk okuma yazma öğretiminde kullanılan yöntemlerden oluşmaktadır. Bu içeriğin üniversitelerde sınıf öğretmeni adaylarına ne düzeyde kazandırıldığı veya sınıf öğretmeni adayları kendilerini bu alanda ne kadar yetkin hissettiği araştırmanın konusunu oluşturmaktadır. Araştırmada betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın amacı sınıf öğretmenliği lisans eğitiminde; İlk Okuma Yazma Öğretimi Dersini alan öğrencilerin, ilk okuma yazma öğretimine yönelik öz yeterliklerinin ortaya konulmasıdır. Araştırmanın çalışma grubunu, üç devlet üniversitesinin, eğitim fakültesi, temel eğitim bölümü, sınıf öğretmenliği anabilim dalı 3. ve 4. Sınıfında devam eden 302 öğrenciden oluşturmaktadır. Araştırmada, Delican (2016) tarafından geliştirilen “İlk Okuma Yazma Öğretimine Yönelik Öz Yeterlik Ölçeği’ kullanılmıştır. Ölçeğin tamamı için Cronbach alfa güvenirlik katsayısı .90 iken her bir alt boyut için Cronbach alfa güvenirlik katsayısı .89 ile .90 arasındadır. Sınıf Öğretmenliği lisans öğrencilerinin ilk okuma yazma öğretimine yönelik öz yeterliklerinin cinsiyet, yaş, mezun olunan lise, devam edilen üniversite, üniversite tercih sırası, okunan kitap sayısı değişkenlerine göre karşılaştırılmıştır. Sınıf Öğretmenliği lisans öğrencilerinin “ilk okuma yazma öğretimine yönelik öz yeterlikleri” cinsiyet ve sınıf düzeyleri (t testi), mezun olunan lise, devam edilen üniversite ve üniversite tercih sıralarına ilişkin değişkenler bakımından (ANOVA testi) anlamlı farklılık göstermezken, yıllık okudukları kitap sayısı bakımından anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Burada ki anlamlı farklılığın çok kitap okuyan öğrenciler lehine olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen veriler tablolaştırılarak yorumlanmıştır. Yapılan araştırmanın sınıf öğretmenliği alanına katkı sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okuma, Yazma, İlk Okuma Yazma, Öz Yeterlik, Sınıf Öğretmeni

Primary School Teacher Candidates' Self-Efficacy for Teaching Primary Reading and Writing

Öz

The "primary reading and writing teaching" undergraduate level course includes listening, speaking, visual reading and visual presentation, familiarization with the primary reading and writing learning areas and processes, the effects of the characteristics of Turkish in teaching primary reading and writing, the objectives and principles of teaching primary reading and writing, the characteristics of the first-grade teachers and their students, the tools and techniques used in teaching primary reading and writing, and the methods used in teaching primary reading and writing. The subject of the study is to determine the extent of giving this content to the primary school teacher candidates in universities or how competent primary school teacher candidates feel in this field. A descriptive survey model was used in the study. The study aims to reveal the teacher candidates' self-efficacy who take the primary reading and writing teaching course. The sample consisted of 302 third and fourth grades teacher candidates from the primary education department of the education faculties of three state universities. In the study, the "Self-Efficacy Scale for Primary Reading and Writing Teaching" developed by Delican (2016) was used. Cronbach's alpha reliability coefficient of the whole scale was .90, and Cronbach's alpha reliability coefficients of the sub-dimensions were between .89 and .90. Teacher candidates' self-efficacy was analyzed according to the following variables: gender, age, graduated high school, the university they attend, rank in university preference, and the number of books they read. Teacher candidates' self-efficacy did not differ significantly according to gender, grade (T-Test), graduated high school, the university they attend, and rank in university preference (ANOVA Test). It differed significantly according to the number of books read annually, in favor of those who read more books. The study is expected to contribute to the field of primary education.

Anahtar Kelimeler

Reading, Writing, Primary Reading and Writing, Self-efficacy, Primary school teacher

Kaynakça

• Akyol, H. (2005). Türkçe İlkokuma Yazma Öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Bandura, A., Barbaranelli, C., Caprara, G. V., & Pastorelli, C. (1996). Multifaceted impact of self-efficacy beliefs on academic functioning. Child development, 67(3), 1206-1222.
• Bandura, A. (1997). Self-Efficacy: The Exercise of Control. H. Freeman New York, NY.
• Bandura, A., & Locke, E. A. (2003). Negative Self-Efficacy and Goal Effects Revisited. Journal of applied psychology, 88(1), 87.
• Bandura, A. (2006). Guide for constructing self-efficacy scales. Self-efficacy beliefs of adolescents, 5(1), 307-337.
• Bandura, A. (2010). Self‐efficacy. The Corsini encyclopedia of psychology, 1-3.
• Bay, Y. (2008). Ses Temelli Cümle Yöntemiyle İlk OkumaYazma Öğretiminin Değerlendirilmesi (Ankara İli Örneği). (Yayımlanmamış Doktora tezi) Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Örnekleme yöntemleri.
• Delican, B. (2016). İlk okuma yazma öğretimine yönelik öz yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Electronic Turkish Studies, 11(3).
• Öztürk, B., & Ertem, İ. S. (2017). Sınıf Öğretmenlerinin İlk Okuma ve Yazma Öğretimine Yönelik Öz Yeterlik İnançlarının Değerlendirilmesi. Anadolu Kültürel Araştirmalar Dergisi, 1(3), 1-26.
• Küçük, M., Altun, E., & Paliç, G. (2013). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının incelenmesi: Rize ili örneklemi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 45-70.
• Korkut, K., & Babaoğlan, E. (2012). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(16), 269-281.
• MEB. (1999). Örnekleriyle Türkçe Sözlük.İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları. Sakız, G. (2013). Başarıda anahtar kelime: Öz-yeterlik. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 185-210.
• Türk Dil Kurumu. (1998). Türkçe Sözlük. Ankara: TDK Yayınları.
• Tschannen-Moran, M., & Johnson, D. (2011). Exploring literacy teachers’ self-efficacy beliefs: Potential sources at play. Teaching and Teacher Education, 27(4), 751-761.
• https://dictionary.cambridge.org/tr/sözlük/ingilizce/write (14.02.2020).