Investigation of the Leadership Styles Displayed by Public School Administrators and Their Taking Initiative Situations

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 85 - 103, 29.04.2022

Yılmaz Kılıç

Öz

In this study, it is aimed to examine the democratic, the autocratic and the laissez-faire leadership styles of public-school administrators and their taking personal initiative situations. The universe of the study consists of 15190 teachers working in public primary, secondary and high schools in the central districts of Konya, Karatay, Meram and Selçuklu in the 2018-2019 academic year. The sample of the study was formed by randomly selecting 720 teachers working in the same districts. The study was designed in correlational survey model. Data from teachers were obtained through the Leadership Styles Scale developed and School Principals' Initiative Taking Scale. According to the findings of this study, it was determined that school administrators preferred the autocratic the most and the laissez-faire leadership style the least and they took moderate personal initiative. There was a significant difference in the laissez-faire leadership style regarding the gender variable. While there was a significant difference in the autocratic leadership style and in the self-starting dimension of taking initiative in the seniority variable, a significant difference was found in the autocratic and the laissez-faire leadership styles and in the self-starting and the proactivity dimensions of taking initiative in the variable of working with the same principal. A significant difference was found in the autocratic and the laissez-faire leadership styles in the variable of working duration at the same school, and a significant difference was found in the democratic and the autocratic leadership styles and in the self-starting and the proactivity dimensions of taking initiative in the school type variable. There is a strong and positive correlation between leadership styles and taking personal initiative. In addition, it was determined that the act of taking personal initiative was predicted by leadership styles.

Anahtar Kelimeler

Democratic, Autocratic, Laissez-faire, Self-starting, Proactivity, Persistency

Kamu Okul Yöneticilerinin Sergiledikleri Liderlik Stilleri ve İnisiyatif Alma Durumlarının İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada kamu okul yöneticilerinin demokratik, otokratik ve tam serbestlik tanıyan liderlik stilleri ile kişisel inisiyatif alma durumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın evreni 2018-2019 eğitim öğretim yılında Konya’nın merkez ilçeleri Karatay, Meram ve Selçuklu’da kamuya ait ilkokul, ortaokul ve lisede görev yapan 15190 öğretmen oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemi aynı ilçelerde görev yapan 720 öğretmen rastgele seçilerek oluşturulmuştur. Çalışma ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Öğretmenlerden veriler Liderlik Stilleri Ölçeği ile Okul Müdürlerinin İnisiyatif Alma Ölçeği aracılığıyla elde edilmiştir. Araştırma sonucunda çıkan bulgulara göre okul yöneticileri en çok otokratik ve en az tam serbestlik tanıyan liderlik stilini tercih ettikleri ve orta düzeyde kişisel inisiyatif aldıkları belirlenmiştir. Cinsiyet değişkeninde tam serbestlik tanıyan liderlik stilinde anlamlı farklılaşma bulunmuştur. Kıdem değişkeninde otokratik liderlik stilinde ve inisiyatif almanın kendiliğinden başlama boyutunda anlamlı farklılaşma bulunurken, aynı müdür ile çalışma değişkeninde otokratik ile tam serbestlik tanıyan liderlik stillerinde ve inisiyatif almanın kendiliğinden başlama ile proaktiflik boyutlarında anlamlı bir farklılaşma bulunmuştur. Aynı okulda çalışma süresi değişkeninde otokratik ile tam serbestlik tanıyan liderlik stillerinde ve okul türü değişkeninde ise demokratik ile otokratik liderlik stillerinde ve inisiyatif almanın kendiliğinden başlama ile proaktiflik boyutlarında anlamlı farklılaşma bulunmuştur. Liderlik stilleri ile kişisel inisiyatif alma arasında güçlü ve pozitif bir ilişki vardır. Ayrıca kişisel inisiyatif alma eyleminin liderlik stilleri tarafından yordandığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Demokratik, Otokratik, Serbestlik Tanıyan, Kendiliğinden başlama, Proaktiflik, Israrcılık

Kaynakça

• Akın, U. (2012). Kamu ilköğretim okulu müdürlerinin kişisel inisiyatif alma durumları ve öz-yeterlikleriyle ilişkisi (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Amanchukwu, R.N, Stanley, G.J & Nwachukwu, P.O. (2015). A review of leadership theories principles and Styles and their relevance to Educational management. Management, 5(1),6-14. doi:10.5923. j. mm.20150501.02
• Aydın, İ. (2015). Eğitim ve öğretimde etik (5. Baskı). Ankara: A Pegem Akademi.
• Bakır, A. A. (2007) Sergiledikleri demokratik tutum ve davranışlar açısından ilköğretim okulu yöneticilerinin değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Balluerka, N., Gorostiaga, A. & Ulacia, I. (2014). Assessing personal initiative among vocational training students: Development and validation of a new measure. The Spanish Journal of Psychology, 17, 1-9.
• Bass. B. & Bass R. (2008). The Bass Handbook of leadership: Theory, research, and managerial application, 4th Ed. Free Press.
• Bateman, T. S. & Crant, M. J. (1993). The proactive component of organizational behavior: A measure and correlates. Journal of Organizational Behavior, 14,103– 118.
• Belschak, F. D., Den Hartog, D. N. & Fay, D. (2010). Exploring positive, negative and context-dependent aspects of proactive behaviours at work. Journal of Occupational & Organizational Psychology, 83 (2), 267-273.
• Binnewies, C., Ohly, S. & Sonnentag, S. (2007). Taking personal initiative and communicating about ideas: What is important for the creative process and for idea creativity? European Journal of Work and Organizational Psychology, 16 (4),432- 455.
• Bruttel, L. & Fischbacher, U. (2013). Taking the initiative. What characterizes leaders? Thurgau Institute of Economics and Department of Economics at the University of Konstanz. JEL- Classification: A13, C92, D03, D83 Germany.
• Bryk, A. S. (2010). Organizing schools for improvement. Kappan, 91 (7), 23-30.
• Bursalıoğlu, Z. (2011). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (16. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (18. Baskı). Ankara: A Pegem Akademi.
• Cameron, T.J. (1999). Managers: Part of the problems? Changing how the public sector work. USA: Greenwood Press.
• Canbolat, S. G. (2016). Yöneticilerin liderlik tarzlarına ilişkin çalışan algıları, Çedaş Grup Şirketleri Örneği (Çorumgaz, Sürmeligaz, Kargaz) (Yüksek lisans tezi). Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum.
• Chiang, C. F. & Wang, Y. Y. (2012). The effects of transactional leadership and transformational leadership on organizational commitment in Hotels: The mediating effect of trust. Journal of Hotel and Business Management, 1(1),1-12.
• Chaudhry, A. Q. & Javed, H. (2012). Impact of transactional and laissez faire leadership style on motivation. International Journal of Business and Social Science, 3(7), 258-264.
• Cherry. K. (2017). The authoritarian leadership style & others you should know https://www.verywell.com/leadership-styles, Erişim Tarhi: 09.06. 2017.
• Collins, J. (2001). “Level 5 leadership, the triumph of humility and fierce resolve”, Harvard Business Review, 79 (1), 66-76.
• Çelik, V. (2013). Eğitimsel liderlik (7. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çetin, Ş. (2011). Okul müdürlerinin liderliği ile müdür-öğretmen ilişkisinin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Davenport, P. & Anderson, G. (2002). Closing the achievement gap: No excuses. Houston, TX: APQC.
• Dilbeck, D. H. (1988). A study of principals' leadership behavior in one suburban school district (Doctoral dissertation). Portland State University, USA.
• Dörrenbächer, C. & Geppert, M. A. (2009). Micro-political perspective on subsidiary initiative-taking: evidence from German-owned subsidiaries in France. European Management Journal, 27 (2),100-112.
• Erickson III, L. T. (2015). Principals' experiences initiating, implementing, and sustaining change within their school (Doctoral dissertation). Walden University, USA.
• Frese, M. & Fay, D. (2001). Personal initiative (PI): An active performance concept for work in the 21st century. In B.M. Staw & R.M. Sutton (Eds.), Research in Organizational Behavior, 23, 133-187. Amsterdam: Elsevier Science.
• Frese, M., Kring, W., Soose, A. & Zempel, J. (1996). Personal initiative at work: Differences between East and West Germany. Academy of Management Journal, 39 (1), 37-63.
• Frese, M., Fay, D., Hilburger, T., Leng, K. & Tag, A (1997). The concept of personal initiative: Operationalization, reliability and validity in two German samples. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 70, 139-161.
• Frese, M., Garst, H. & Fay, D. (2007). Making things happen: Reciprocal relationships between work characteristics and personal initiative in a four-wave longitudinal structural equation model. Journal of Applied Psychology, 92 (4),1084-1102.
• Gastil, J. (1994). A Definition and Illustration of Democratic Leadership Human Relations. (47), 8.
• George, D. & Mallery, P. (2012). IMB SPSS for windows statistics 19 step by step: A simple guide and reference.
• Grant, A. M. & Ashford, S. J. (2008). The dynamics of proactivity at work. Research in Organizational Behavior, 28, 3–34.
• Gray, P. S. (2013). Factors that impact administrator-teacher relationships (Doctoral dissertation). University of Southern Mississippi, USA.
• Hackman, M.Z. & Johnson C.E, (2009) Leadership; A communication Perspective (5th Ed) Long Grove, Il Waveland Press.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. & Anderson, R. E. (2013). Multivariate data analysis. illustrated, revised
• Hardman, B. K. (2011). Teacher's perception of their principal's leadership style and the effects on student achievement in improving and non-improving schools, Doctoral Dissertation, University of South Florida. USA.
• Henman, L. D. (2011).Leadership: Theories and Controversies. Erişim Tarihi: 23.07.2017 www.henmanperformancegroup.com
• Hesham, A. (2010). Alqeyadah w Alaqat'ha Belredha Alwadhifi (Leadership and it's relationship with job satisfaction), Amman, Dar Alyazori.
• Hopkin, M. R. (2010). Persistence and leadership Erişim, Tarihi: 24.08.2017. https://leadonpurposeblog.com/leadership-and-persistence/
• Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi (7. Baskı). (Çev. Editörü: Selahattin Turan). Ankara: Nobel Yayım Dağıtım.
• Jay, A. (2014). The principals’ leadership style and teachers’ performance in secondary schools of Gambella Regional State (Doctoral dissertation). Jimma University. Ethiopia.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi (22. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kılıç, Y. ve Yılmaz, E. (2018). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stili Ölçeğinin Geliştirilmesi, Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5 (27), 3006-3016.
• Kılıç, (2019). Okul Yöneticilerinin Kişisel İnisiyatif Alma ve Sergiledikleri Liderlik Davranışlarının Öğretmen Motivasyonuna Etkisi. (Doktora Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kılınçarslan, S. (2013). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi), Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• King, W. B. (2006). Relationship of principal’s leadership behaviours to academic achievement and school improvement efforts (Doctoral dissertation). University of Maryland, USA.
• Krauss, S. I., Frese, M., Friedrich, C. & Unger, J. M. (2005). Entrepreneurial orientation: A psychological model of success among southern African small business owners. European Journal of Work and Organizational Psychology, 14 (3), 315-344.
• Okyay, B. (2012). Yönetici ve çalışanların özgüven düzeyleri ve kişisel gelişim inisiyatifi alma becerilerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ololube, N. P. (2013). Educational Management, Planning and Supervision: Model for Effective Implementation. Owerri: Spring Field Publishers
• Omolayo. B. (2004). Influence of job variables on workers commitment and satisfaction in four selected Nigerian manufacturing industries. Unpublished thesis, University Ado Ekiti.
• Omolayo. B. (2007). Effect of leadership style on job-related tension and psychological sense of community in work organizations: A case study of four organizations in Lagos State, Nigeria. Bangladesh e-Journal of Sociology. Volume 4 Number 2.
• Özbek, B. (2016). Öğretmenlerin okul yöneticilerinin demokratik tutum ve davranışlarına ilişkin görüşlerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (27),59-70.
• Parker, S. K. & Collins, C. (2004). Proactivity: Enhancing understanding of self-started and dynamic action within organizations. Symposium conducted at the meeting of the Academy of Management, New Orleans, Louisiana.
• Price, A. M. (2008). The relationship between the teacher's perception of the principal's leadership style and personal motivation (Doctoral dissertation). University of Southern Mississippi, USA.
• Rank, J. (2006). Leadership predictors of proactive organizational behavior: facilitating personal initiative, voice behavior, and exceptional service performance (Doctoral dissertation). University of South Florida, USA.
• Sauer, S.J. 2011. Taking the reins: the effects of new leader status and leadership style on team performance. J. Appl. Psychol. 96, (3), 574-587. DOI= 10.10 37/a0022741.
• Seibert, S. E., Kramer, M. L. & Crant, M. J. (2001). What do proactive people do? A longitudinal model linking proactive personality and career success. Personnel Psychology, 54, 845-874.
• Sevil, E., ve Bülbül, T. (2019). Okul yöneticilerinin benlik saygısı düzeyleri ile kişisel inisiyatif alma durumları arasındaki ilişki Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3), 700-719.
• Şahin, G. (2013). İlkokul, ortaokul ve lise yöneticilerinin liderlik davranışları ile karar verme stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
• Ural, A., Kılıç, İ., (2011) Bilimsel araştırma süreci ve spss ile veri analizi. Ankara, Detay Yayıncılık.
• Vroom, V.H. & Jago, A.G. (1988). Managing participation: A critical dimension of leadership. Journal of Management Development, 7 (5), 32-42.
• Yavuz, M. (2006). İlköğretim okulu müdürlerinden beklenen roller ve karşılanma düzeyleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 658-670.
• Yıldırım, D. (2007). Öğretmenlerin algıları açısından eğitim yöneticilerinin liderlik davranışları (Yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yurdakul, R. (2007). Büyükçekmece ilçesi ortaöğretim kurumları yöneticilerinin liderlik özelliklerinin çalışanların motivasyonlarına etkisi (Yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.