The Intellectual Foundations of the East-West Polarization and Islam According to Bernard Lewis

Yıl 2023, , 533 - 564, 31.12.2023

Zeynep Alimoğlu Sürmeli

https://doi.org/10.18403/emakalat.1285425

Öz

Bernard Lewis, one of the greatest orientalist of the twenty-first century, is an academic who has devoted his studies to the Middle East and Islam. The general perception in our society towards Lewis, who was a consultant to George Walker Bush for a while, is that he did his research beyond academic curiosity with the aim of providing intelligence to his state in order to shape the US’s Middle East policies and reorganize the geography. With the exception of academic circles, the general perception of Lewis and his work in our society is negative. Bernard Lewis, most of whose works have been translated into Turkish and who is widely read in our country, puts Turkey in a separate place from the Middle East countries. It has engaged our attention that Lewis’s criticism of Islam, the language he used in his criticisms, and more importantly, the research on his objectivity has been neglected while he has been glorified in some academic circles for praising Turkey’s democracy adventure. Studies on Lewis’s ideas are important because he is an effective academic. According to Lewis, who thinks that religion is the most fundamental reason for East-West polarization, it is not possible for the two civilizations in question to approach each other with tolerance in the short term. The reason for this is that there is no effort to renew the teachings and religious thought of Islam. In this research, the possibility of a philosopher’s absolute isolation from his belongings and an impartial view of the other will be discussed in the context of Bernard Lewis by dealing with his ideas on the subject.

Anahtar Kelimeler

History of Islamic Sects, Bernard Lewis, Orientalism, Islam, East-West Polarization

Bernard Lewis’e Göre Doğu-Batı Kutuplaşmasının Düşünsel Temelleri ve İslam

Öz

Yirmi birinci yüzyılın önde gelen oryantalistlerinden biri olan Bernard Lewis, araştırmalarını Ortadoğu ve İslam konularına hasretmiş bir akademisyendir. Bir dönem, George Walker Bush’un danışmanlığını yapan Lewis’e yönelik toplumumuzdaki genel algı, araştırmalarını, akademik merakın ötesinde ABD’nin Ortadoğu politikalarını şekillendirmek ve coğrafyayı yeniden düzenlemek için devletine istihbarat sağlamak gayesi ile yaptığı yönündedir. Akademik çevreleri istisna edersek Lewis’e ve çalışmalarına yönelik toplumumuzdaki genel algı olumsuzdur. Eserlerinin pek çoğu Türkçe’ye de tercüme edilmiş olan ve ülkemizde çok okunan Bernard Lewis, Türkiye’yi Ortadoğu ülkelerinden ayrı bir yere koymaktadır. Türkiye’nin demokrasi serüvenini göklere çıkarması nedeniyle bazı akademik çevrelerde yüceltilen Lewis’in İslam’a yönelik eleştirilerinin, eleştirilerinde kullandığı dilin ve daha da önemlisi Lewis’in objektifliğine dair araştırmaların ihmal edildiği dikkatimizi çekmiştir. Etkili bir akademisyen olması nedeniyle Lewis’in fikirlerine yönelik çalışmalar önem arz etmektedir. Doğu-Batı kutuplaşmasının en temel nedeninin din olduğunu düşünen Lewis’e göre kısa vadede söz konusu iki medeniyetin birbirine müsamaha ile yaklaşması imkân dahilinde değildir. Bunun nedeni ise İslam’ın vazettiği öğretiler ve dini düşüncede yenilenmeye dair herhangi bir çabanın olmayışıdır. Bu araştırmada Lewis’in konu ile ilgili fikirleri ele alınarak bir düşünürün aidiyetlerinden mutlak mânâda soyutlanarak ötekine tarafsız bir gözle bakışının imkânı Bernard Lewis özelinde tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İslam Mezhepleri Tarihi, Bernard Lewis, Oryantalizm, İslam, Doğu-Batı Kutuplaşması

Kaynakça

• Akgün, Birol. “Faşizm, Bilim ve Çatışmacı Zihniyet: Huntington, Lewis ve Batının Bitmeyen Düşmanları”. Liberal Düşünce 9/35 (2004), 109-112.
• Alimoğlu Sürmeli, Zeynep. “Aliya İzzetbegoviç’in Din Anlayışının Siyasal Söylemine Yansımaları”. İslam ve Yorum IV. ed. Fikret Karaman vd. 181-206. İnönü Üniversitesi Yayınevi, 2020.
• Alimoğlu Sürmeli Zeynep. Ehl-i Sünnet’in Kerrâmiyye Eleştirisi. Kayseri: Kimlik Yayınları, 2018.
• Ateş, Süleyman. “Cennet Kimsenin Tekelinde Değildir”. Dini Araştırmalar Dergisi 3/1 (1989), 7-24.
• Bağdâdî, Ebû Mansûr ’Abdülkâhir b. Tâhir b. Muhammed et-Temîmî el-. el-fark beyne’l-fırak. thk. Muhammed Muhyiddîn ’Abdulhamîd. Beyrut: el-Matbaatu’l-’Asriyye, 1995.
• Bakır, Zülfiye Zeynep. “Doğu-Batı Kavramları Üzerinden Batı’nın Krizlerini Anlamak”. İnsamer. 09 Kasım 2018. https://www.insamer.com/tr/dogu-bati-kavramlari-uzerinden-batinin-krizlerini-anlamak_1774.html
• Canetti, Elias. Kitle ve İktidar. çev. Gülşat Aygen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 11. baskı., 2022.
• Eliaçık, İhsan. İslam’ın Yenilikçileri II. İstanbul: Med-Cezir Yayınları, 2. Basım, 2002.
• Fuller, Graham E. İslamsız Dünya. İstanbul: Profil Yayıncılık, 2010.
• Hanefi, Hasan - Câbirî, Muhammed Âbid el-. “Laiklik ve İslam”. çev. Muammer Esen. İslâmî Araştırmalar 8/3-4 (1995), 160-165.
• Huntington, Samuel. Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması. çev. Elif Berktaş. Ankara: Panama Yayıncılık, 2021.
• İkbal, Muhammed. İslam’da Dini Düşüncenin Yeniden Doğuşu. çev. Ahmed Asrar. İstanbul: Birleşik Yayınları, ts.
• İzzetbegoviç, Aliya. Özgürlüğe Kaçışım. çev. Başoğlu Hasan Tuncay. İstanbul: Klasik Yayınları, 17. Basım, 2015.
• İzzetbegoviç, Aliya. Tarihe Tanıklığım. çev. Alev Erkilet vd. İstanbul: Klasik Yayınları, 10. Basım, 2014.
• Joffe, Lawrence. “Bernard Lewis Obituary”. The Guardian. https://www.theguardian.com/books/2018/jun/06/bernard-lewis-obituary
• Kalın, İbrahim. İslam ve Batı. İstanbul: İsam Yayınları, 2021.
• Kramer, Martin. “Bernard Lewis rests among the greats”. Jewish News Syndicate. https://www.jns.org/bernard-lewis-rests-among-the-greats/
• Lewis, Bernard. “‘Ben Doğruyum, Sen Yanlışsın, Haydi Doğru Cehenneme’ Medeniyetlerin Buluşması ve Dinler”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 3/4 (2003), 129-138.
• Lewis, Bernard. Çatışan Kültürler: Keşifler Çağında Hristiyanlar, Müslümanlar, Yahudiler. İstanbul: Profil Yayıncılık, 2. Basım, 2021.
• Lewis, Bernard. Demokrasinin Türkiye Serüveni. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 5. Basım, 2019.
• Lewis, Bernard. Doğunun 300 Yıldır Cevabını Aradığı Soru: Hata Neredeydi? İstanbul: Kronik Kitap, 12. Basım, 2022.
• Lewis, Bernard. İnanç ve İktidar: Ortadoğu’da Din ve Siyaset. Ankara: Akılçelen Kitaplar, 4. Basım, 2021.
• Lewis, Bernard. İnanç ve İktidar: Ortadoğu’da Din ve Siyaset. Ankara: Akılçelen Kitaplar, 4. Basım, 2021.
• Lewis, Bernard. İslam Dünyasında Museviler. çev. Belgin Çınar. Ankara: Akılçelen Kitaplar, 2. Basım, 2021.
• Lewis, Bernard. İslam ve Batı. Ankara: Akılçelen Kitaplar, 3. Basım, 2021.
• Lewis, Bernard. İslam’ın Krizi-Bitmeyen Savaş. çev. Murtaza Özeren. İstanbul: Kronik Kitap, 2023.
• Lewis, Bernard. İslam’ın Siyasal Söylemi. Ankara: Kronik Kitap, 1. Basım, 2021.
• Lewis, Bernard. The Crisis of Islam. İngiltere: Wiedenfeld & Nicholson, 2004.
• Lewis, Bernard. “The Crisis of Islam-Holy War and Unholy Terror”. Weidenfeld & Nicholson, 2003.
• Maalouf, Amin. Ölümcül Kimlikler. çev. Aysel Bora. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 54. Basım, 2021.
• Meriç, Cemil. Bu Ülke. İstanbul: İletişim Yayınları, 7. Basım, 1996.
• Murphy, Brian. “Bernard Lewis, Eminent Historian of the Middle East, Dies at 101”. Washington Post. https://www.washingtonpost.com/local/obituaries/bernard-lewis-eminent-historian-of-the-middle-east- dies-at-101/2018/05/19/4f0db6b8-5bad-11e8-8836-a4a123c359ab_story.html
• Nisbett, Richard E. Doğulular ve Batılılar Neden ve Nasıl Birbirlerinden Farklı Düşünürler? İstanbul: Varlık Yayınları, 2015.
• Özdenören, Rasim. Müslümanca Düşünme Üzerine Denemeler. İstanbul: İz Yayıncılık, 2001.
• Özel, Ahmet. “Dârülharb”. TDV İslam Ansiklopedisi. 8/536-537. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Said, Edward William. Şarkiyatçılık. çev. Berna Yıldırım. İstanbul: Metis Yayınları, 17. Basım, 2017.
• Tatar, Burhanettin. “Gerçek ile Kurgu arasında ‘Öteki’”. Milel ve Nihal 2/2 (2005), 5-18.
• Turabî, Hasan Abdullah. İslam Dünyanın Geleceği Alain Chevalerias ile Mülakatlar. çev. Esma Demirtaş. İstanbul: Birey Yayıncılık, 1998.
• Watt, Montgomery. “Western Approaches to the Understandinf of the Quran”. Uluslararası I. İslam Sempozyumu. 25-30. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 1985.
• Zeynep Çelik. Avrupa Şarkı Bilmez: Eleştirel Bir Söylem (1872-1932). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2020.