THE CASE OF SUPREMACY AND THE COMPANIONS OF PROPHET MUHAMMAD AFTER THE PROPHET ACCORDING TO IBN HAZM

Yıl 2014, , 5 - 24, 11.02.2015

Ahmet Yönem

https://doi.org/10.18403/emakalat.21205

Öz

Just as the imamate theory of every communion depends on different theoretic grounds on Islamic political ideas' taking form, historians of Islamic Communions have also been influential on this theory with their views and ideas. These discussions having emerged on the Prophet's death keeps their importance even today. The supremacy idea (efdaliyyet) is the notion which upholds that the the most preeminent person should have the imamate position. Mefdul, who comes after efdal, accepts that the person who is in the imamate position should also be accepted as a prophet even if he is not the most preeminent. Ibn Hazm has a different point of view on this case of supremacy by saying that they are only the wives of the Prophet and then Ebu Bekir. Ibn Hazm tried to ground his idea while arguing the supremacy order of the companions of the Prophet with the religious resources and political events.

Anahtar Kelimeler

Ibn Hazm, Efdaliyyet, efdal, mefdul, imamate, caliphate, companions of the Prophet

İbn Hazm'a Göre Hz. Peygamber'den Sonra Efdaliyyet / Üstünlük Durumu ve Sahabe

Öz

İslam siyaset düşüncesinin şekillenmesinde her mezhebin imamet nazariyesinin ayrı teorik temellere dayandığı gibi İslam Mezhepleri tarihçileri de bu teorinin oluşmasında kendi görüş ve düşünceleri ile etkili olmuşlardır. Hz. Peygamberin vefatı ile birlikte ortaya çıkan bu tartışmalar günümüzde dahi önemini korumaktadır. Efdaliyyet fikri en üstün olan kişinin imamet makamında bulunması gerektiğini savunan görüştür. Mefdul ise, en üstün olmadığı halde imamet makamında bulunan kişinin de halife olarak kabul edilmesi gerektiğini kabul etmektedir.  Efdaliyyet konusunda İbn Hazm Hz. Peygamber'in eşleri ve daha sonra da Hz. Ebu Bekir'dir diyerek bu konuya farklı bir şekilde yaklaşmaktadır. İbn Hazm bu görüşünü tartışırken diğer sahabe hakkındaki fazilet sıralamasındaki görüşleri de dile getirerek dini kaynaklar ve siyasi olaylar ile temellendirmeye çalışmıştır.

Anahtar Kelimeler

İbn Hazm, Efdaliyyet, efdal, mefdul, imamet, halifelik, Sahabe

Kaynakça

• Abdullatif Abdulkadir Hafzi, Te’siru’l-Mu’tezile fi’l Havâric ve’ş-Şia’, Cidde, 1461/2000.
• Ebu Reşid Nisaburi, el-Mesail Hilaf beyne 'l-Basriyyin ve'1- Bağdadiyyin, thk. Rıdvan es-Seyyid, Beyrut 1979.
• Hasan Onat, Emeviler Devri Şii Hareketleri ve Günümüz Şiiliği, Anka- ra 1993.
• Hasan Onat, "Şii İmamet Nazariyesi ", AÜİFD, XXXII ( 1992),89-110;
• Hasan Onat, "Şiiliğin Doğuşu Meselesi", AÜİFD, XXXVI (1997), 79- 118.
• İbn Abbad, Sahib, Nusratu Mezâhibi’z-Zeydiyye, thk. Naci Hasan, Bağdat 1975.
• İbn Hacer elAskalani, Ebu’l-Fazl Şehabeddin Ahmed, el-Isabe fi Temyizi’s-Sahabe, nşr:Taha Muhammed ez-Zeyni, Kahire, 1397
• İbn Hazm, Ebu Muhammed b. Ali b. Ahmed b. Said ez-Zahiri, el- Fasl fi’l-Milel ve’l-Ehva ve’n-Nihal, neşr:Muhammed İbrahim Na- sır, Abdurrahman Umeyre,Mektebeti Ukaz, Cidde 1982.
• İbn Merdeveyh el-Isbahânî, Ebu Bekir Ahmed b. Musa (410/1020), Menâkıbu Ali b. Ebî Tâlib, Kum 1422.
• İbn Sa’d, Ebû Abdillah Muhammed (230/845), et-Tabakâtü’l-Kübrâ, Dâru Sâdır, Beyrut ty.
• Mahmut Ay, Mu’tezile ve Siyaset, İstanbul 2002.
• Mehmet Ali Büyükkara, İmâmet Mücadelesi ve Haşimoğulları, İstan- bul 1999.
• Mehmet Dalkılıç, İmamet-Siyaset İlişkisi ve Şiilik Eleştirisi, İstanbul, 2011.
• Metin Bozan, Şii Literatürde Hz. Ali, e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, -www.e-sarkiyat.com- ISSN: 1308-9633 Sayı: V, Nisan 2011.
• Muhammed Ebû Zehra, Târihu’lMezâhibi’l-İslâmiyye, Kahire, trz.
• Muhammed Rıza Muzaffer, Akaidu’l-İmamiyye, Beyrut 1988.
• Mustafa Öz, Başlangıçtan Günümüze Şîîlik ve Kolları, İstanbul 2011.
• Mustafa Öz, “Zeyd b. Zeynelâbidîn ve Zeydiyye”, MÜİFD, Sayı: 19, İstanbul, 2000,
• Naşi el-Ekber, Mesailu 'l İmame, thk. JosefVan Ess, Beyrut 1971.
• Osman Aydınlı, Mu'tezile'nin İmamet Nazariyesi: Teori ve Pratik, Dini Araştırmalar, Mayıs-Ağustos 2000.
• Osman Aydınlı, Mu’tezili İmamet Düşüncesinde Farklılaşma Süreci, İstanbul, 2003.
• Şehristâni, Ebû’l-Feth Muhammed b. Abdilkerim, el-Milel ve’n- Nihal, tsh. Muhammed Fehmi Muhammed, Beyrut. 1410/1990.
• Şeyh Müfîd, Evâilü’l-Makâlât fi’l-Mezâhibi’l-Muhtârât, (Nşr.; M. Mu- hakkık), Tahran, 1993.
• Şeyh Sadûk, Muhammed b. Ali b. Hüseyin Ebî Ca’fer İbn Bâbeveyh el-Kummî (381/991), Kitâbu’l-Hısâl, tsh. Ali Ekber el-Ğıffârî, Kum 1403;
• Şeyh Sadûk, Emâlî, byy., 1362.
• Şeyh Sadûk, Uyûnu Ahbârı Rızâ, thk. Müessesetu’l-İmam Humeynî, Meşhed 1413.
• Sabri Hizmetli, Kitabu’l-Osmaniyye’ye göre Cahız’ın İmamet Anlayı- şı”, AÜİFD, XXVI, 1983.
• Seyyid, Eymen Fuad, Tarihu Mezahibi’d-Diniyye fi Biladi’l-Yemen, Kahire 1988.