Common Denominator of Islam in Understanding Sects

Yıl 2021, , 148 - 175, 30.06.2021

Ahmet Bağlıoğlu

https://doi.org/10.18403/emakalat.934012

Cited By: 1

Öz

In order to stop religion from being a problem, to give meaning to human life and to find solutions to problems, our master Prof. Dr. Hasan Onat the deceased has written dozens of articles and finally suggested getting united within the founding basic principles of Islam, which he conceptualized as "Common Denominator of Islam". Onat, through "Common Denominator of Islam", analyzed the possibilities and ways of peaceful coexistence of especially Turkey and the Islamic World in general, and offered solutions. The main factor that determines the interdependence or separation of people living in these lands has been religion to a large extent in every period. For this reason, our master has made efforts to contribute to the development of the culture of living together in a period where the tendencies of violence and conflict continue and the exclusionary and marginalizing understandings of religion has become widespread. Its aim became to bring Muslims together on a common ground in the thought of Tawhîd, Nubuwwah and Ma'âd, which are the main principles of Islam, by placing the understanding of sect on a scientific basis.

Anahtar Kelimeler

Common Denominator of Islam, Sect, Religious Understanding, Religious Knowledge, Historical Awareness

MEZHEPLERİ ANLAMADA İSLAM ORTAK PAYDASI

Öz

Dini, sorun olmaktan çıkarıp insan hayatına anlam kazandırmak ve sorunlara çözüm üretmek için merhum Prof. Dr. Hasan Onat onlarca makale yazmış nihayetinde “İslam Ortak Paydası” adıyla kavramsallaştırmış olduğu İslam’ın kurucu temel ilkelerinde birleşilmesini önermiştir. O, “İslam Ortak Paydası” kavramıyla özelde ülkemiz genelde ise İslam dünyasının barış içerisinde birlikte yaşamalarının imkân ve yollarını tahlil edip çözüm önerileri sunmuştur. Zira bu topraklarda yaşayan insanları birbirlerine bağlayan veya ayrılıklarına neden olan temel unsur, her dönemde büyük ölçüde din olmuştur. Bu nedenle Onat, şiddet ve çatışma eğilimlerinin devam ettiği, dışlayıcı ve ötekileştirici din anlayışının yaygınlaştığı bir süreçte birlikte yaşama kültürünün gelişmesine katkı sağlamak için çaba sarf etmiştir. Amacı, mezhep anlayışının bilimsel bir zemine oturtularak Müslümanları İslam’ın tevhid, nübüvvet, mead gibi ana ilkelerinden oluşan ortak bir zeminde buluşturmaktır.

Anahtar Kelimeler

İslam Ortak Paydası, Mezhep, Din Anlayışı, Dini Bilgi, Tarih Bilinci

Kaynakça

• Akbulut, Ahmet. “Müslüman Geleneğinde Siyasi Çekişmeden Teolojik Ayrışmaya”. İslam’ın Hakikati ve Mezhep Sorunu. Ed. Mehmet Evkuran. Ankara: Anadolu İlahiyat Akademisi, 2016.
• Ateş, Süleyman. Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri. İstanbul: Yeni ufuk Neşriyat, 1989.
• Bağlıoğlu, Ahmet. “Mezhepsel Çoğulculuk ve Temelleri”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15/1 (2010), 71-97.
• Başgil, A. Fuad. Din ve Laiklik. İstanbul: Yağmur Yayınevi, 1962.
• Fığlalı, Ethem Ruhi. Çağımızda İtikadî İslam Mezhepleri. İstanbul: Bileşik Yay., 1999.
• Fığlalı, Ethem Ruhi. Din ve Lâiklik Üstüne Düşünceler. Muğla: Muğla Üniv. Yay., 2001.
• Hakyemez, Cemil. “İtikadi Mezheplerin Görüşlerini Hadislerle Temellendirme Gayretleri”. Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi II/4 (2003), 59-88.
• Harman, Ömer Faruk. “Din ve Vicdan Hürriyeti”. DİA. 320-322. İstanbul: TDV Yay., 1994.
• Hatipoğlu, Mehmet S. “İslam’da İlk Siyasi Kavmiyetçilik: Hilafetin Kureyşliliği”. A.Ü.İ.F.D. XXIII. 121-213.
• Hick, John. İnançların Gökkuşağı. Çev. Mahmut Aydın. Ankara: Ankara Okulu Yay., 2002.
• İşcan, Zeki. “Bir Türk Bilgini İmam Maturidi’nin İslam Düşüncesine Katkıları”. Uluslararası Türk Dünyasının İslamiyet’e Katkıları Sempozyumu. Isparta: S.D.Ü İlahiyat Fak. Yay., 2007.
• İşcan, Zeki. “İslam Düşüncesinin Entelektüel Temellerinin Yeniden Yorumlanmasında Mâturîdî‟nin Katkısı”. EKEV Akademi Dergisi 12/34 (Kış 2008), 1-22.
• Kılıç, Recep. Dini Anlamak Üzerine. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2004.
• Kutlu, Sönmez. Türklerin İslamlaşma Sürecinde Mürcie ve Tesirleri. Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 2002.
• Kutlu, Sönmez. “İslam ve Mezhepler”. İslam’ın Bugünkü Meseleleri. Ankara: Türk Yurdu, 1997.
• Kutlu, Sönmez. “Ehl-i Beyt Sembolik Kapitalinin Tarihi Süreç İçinde Semerelendirilmesi”. İslamiyat 3/3 (2000), 99-120.
• Kutlu, Sönmez. Din Anlayışında Faklılaşmalar/Türkiye’de Alevilik-Bektaşilik. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2003.
• Kutlu, Sönmez. Çağdaş İslamî Akımlar ve Sorunları. Ankara: Fecr Yay., 2008.
• El-Mâturidî, Ebû Mansûr Muhammet b. Muhammet b. Mahmut. Kitâbü’t-Tevhid. Thk. Fethullah Huleyf. İstanbul: 1979.
• Onat, Hasan. “İslam’ı Nasıl Anlamalıyız”, II. Din Şurası Tebliğ ve Müzakereleri. 111-116. Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., 1998.
• Onat, Hasan. “Hz. Muhammed’i Anlamada Yöntem”. IV. Kutlu Doğum Sempozyumu. 7-56. Isparta: S.D.Ü. İlahiyat Fak., 2001.
• Onat, Hasan. Türkiye’de Din Anlayışında Değişim Süreci. Ankara: Ankara Okulu Yay., 2003.
• Onat, Hasan. “Küresel Şiddet ve Terör: İnsan Olma Onuruna Vurulan Darbe”. Dinî Araştırmalar VII/20 (2004), 19-30.
• Onat, Hasan. “Küreselleşmenin Boyutları ve İslâm'ın Geleceği”. Dinler Tarihi Araştırmaları (Müslümanlar ve Diğer Din Mensupları) IV (2004), 293-306.
• Onat, Hasan. “Niçin Yeni Bir Uygarlık, Niçin Türkiye”. 2023 Dergisi (2006).
• Onat, Hasan. “Hz. Muhammed’i Doğru Anlamak”. Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı Sempozyumu (İslami İlimler Dergisi) (2007), 27-32.
• Onat, Hasan. “İnsanlığın Geleceği Açısından Sekülerleşme ve Din”. Dinler Tarihi Araştırmaları (Sekülerleşme ve Dinî Canlanma) VI (2008), 268-277.
• Onat, Hasan. “Ahmet Yesevi-Hacı Bektaş Veli Çizgisinde -Velayetname’nin Anlam ve Önemi Hakkında-”. Alevilik-Bektaşilik Araştırmaları Dergisi 3 (2010), 46-54.
• Onat, Hasan. “İran İslam Devrimi ve Şiilik”. E-makâlât Mezhep Araştırmaları VI/2 (Güz 2013), 223-256.
• Onat, Hasan. “İslam Ortak Paydasını Kaybetmiş Müslümanların Açmazı: Şii-Selefi Kutuplaşması”. Tarihte ve Günümüzde Selefilik. 525-542. İstanbul: İSAV, 2014.
• Onat, Hasan. “İslam Ortak Paydası ve Mezhep Gerçeği / Commonality of Islam and the Truth of Sects / القاسم المشترك الإسلامي وحقيقة المذاهب”. İlahiyat Akademi 5 (2017), 11-36.
• Onat, Hasan. 99 Soruda İslam Mezhepleri. Basılmamış notlar.
• Özcan, Hanefi. Maturidi'de Dinî Çoğulculuk. İstanbul: 1995.
• Sarıkaya, Saffet. “Müslümanlar Arasında Fırkalaşma ve Hz. Peygamber’in Şahsında Dini Zihniyetin Yeniden Teşekkülü”. III. Kutlu Doğum Sempozyumu. 101-111. Isparta: S.D.Ü. İlahiyat Fak. Yay., 2000.
• Sarıkaya, Saffet. “Maturidi’nin Din Anlayışında Hoşgörü”. E-makâlât Mezhep Araştırmaları III/2 (Güz 2010), 145- 164.