Ateizme Yol Açan Başlıca Faktörler

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: 2, 531 - 562, 30.12.2017

Fatma Aygün

https://doi.org/10.18403/emakalat.345520

Cited By: 3

Öz

Hayatı ve
evreni anlama ve anlamlandırabilme ihtiyacı taşıyan her insan, Tanrı'nın varlığı
hakkında düşünmekten kendisini alıkoyamaz. İnsan hayatının en önemli kararı,
Tanrı'nın var olup-olmadığı yönündeki soruyu cevaplamaya yöneliktir. Öyleki, Tanrı'nın
varlığını kabul veya red kararı, baştan aşağı hayata ve evrene bakışımızı
etkilemekte, aradığımız varoluşsal cevaplara açılan anahtar rolü üstlenmektedir.
O halde tarih boyunca insanların çoğunun şirkle karışık da olsa "Yüce Bir
Varlık" inancına sahip olması bir yana Allah'ın varlığını reddeden
bireylerin kararını etkileyen başlıca faktörler neler olabilir? İşte bu
çalışmamızda kelam disiplininin yanı sıra din sosyolojisi, din psikolojisi ve
din felsefesinin ilgi alanına giren bir problem olarak ateizme yönelme
sebeplerini yapılan anketleri de dikkate alarak Türkiye bağlamında araştırmaya
çalışacağız. Bir başka deyişle Allah'ın varlığını reddeden bu kimselerin yani ateistlerin
hayata yönelik alınabilecek en önemli kararı verirken etkilendikleri başlıca
faktörlerin neler olabileceğini tespit etmeye, ülkemizde giderek artan ateizm
eğiliminin gerekçelerini ve bu gerekçelerin ne kadar tutarlı olup-olmadığını incelemeye
çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Tanrı, Tanrı'nın Varlığı, Teizm, Ateizm, İnanç Anketi

Kaynakça

• Kaynakça ¬- Allport, G.W., The Individual and His Religion: A Psychological Interpretation, London, 1950.
• - Ardoğan, Recep, "Kelam Açısından Doğal Kötülüklerin İlahî Adalet ile Bağdaşırlığına İlişkin İzahlar", Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 2014, cilt: IV, sayı: 8, s. 29-74.
• - Aydın, Hüseyin, Bir Metafizikçi Olarak Nietzche, Bursa: Uludağ Üniversitesi Basımevi, 1984.
• - Aydın, Mehmet, Din Felsefesi, İzmir : Dokuz Eylül Üniversitesi, 1987.
• - Aydın Mehmet, "Ateizm ve Çıkmazları", Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1981, cilt: XXIV.
• - Az, Mehmet Ata "Descartes’ta Tanrı, Kudret ve Ezeli Doğrular", Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2011/2, cilt: II, sayı: 4, s. 69-90.
• - Blumenfeld, David, “Leibniz’s Ontological and Cosmological Arguments”, The Cambridge Companion to Leibniz, (ed. Nicholas Jolley), Cambridge: Cambridge University Press, 1995.
• - Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yay., 2002
• - Craig, William Lane, The Kalâm Cosmological Argument, Broadway: Wipf and Stock Publishers, 2003.
• - Collins, James, God in Modern Philosophy, Routledge and Kegan Paul, London, 1960.
• - Davies, Paul The Mind of God, New York: A Touchstone Book Published by Simon& Schuster,1993.
• - Doko, Enis, Dâhi ve Dindar: Isaac Newton, İstanbul: İstanbul Yayınevi, 2011.
• - Durkheim, Emile Dinsel Yaşamın İlk Biçimleri, çev. Özer Ozankaya, İstanbul: Cem Yayınevi, 2010.
• - Feuerbach, Ludwig, The Essence of Christianty, ing. çev. George Eliot, New York: Harper& Row, 1957.
• - Freud, Sigmund, "Bir Yanılsamanın Geleceği", Uygarlık, Din ve Toplum, çev. Selçuk Budak, Ankara: Öteki Yay., 1997.
• - Gürsoy, Kenan, J. P.Sartre Ateizminin Doğurduğu Problemler, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987.
• - Gürsoy, Kenan "İlhâd", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 22 (İstanbul: TDV Yayınları, 2000), 97.
• - Hawking, Stephen W., A Brief History of Time from The Big Bang to Black Holes, (introduction by Carl Sagan illustrations by Ron Miller), New York : Bantam Books, 1988.
• - Heidegger, Martin, "Nietzsche ve Batı Metafiziği'', Nietzsche ve Din, çev. Ahmet Demirhan, İstanbul: Gelenek Yayınları, 2002. - Hume, David, Dialogue Concerning Natural Religion, Ed. N. K. Smith, New York, 1947.
• - Locke, John, An Essay Concerning Human Understanding, (ed. Peter H. Nidditch), Oxford: Clarendon Press,1975. - Kayıklık, Hasan, "Psikolojik Açıdan İnanç, İman ve Şüphe", Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2005, cilt: XLVI, sayı: 1, s. 147.
• - Kazanç, Fethi Kerim, "Kelâmî Düşüncede Kötülük Sorununa Kısa Bir Bakış", Kelâm Araştırmaları Dergisi, 2008, cilt: VI, sayı: 1, s. 105-106.
• - Küçükalp, Kasım ve Cevizci, Ahmet, Batı Düşüncesi: Felsefî Temeller, İstanbul: İSAM Yay., 2010.
• - Masterson, P., Atheism and Alineation, (Plican Books), 1973.
• - Mâtürîdî, Te’vilâtü’l-Kur’ân, İlmi kontrol: Bekir Topaloğlu, İstanbul: Mizan Yayınevi, 2005-2010.
• - Mâtürîdî, Kitâbü’t-Tevhîd, (nşr. Bekir Topaloğlu-Muhammed Aruci), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2003.
• - Mâtürîdî, Kitâbü’t-Tevhîd Tercümesi, (çev. Bekir Topaloğlu), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2002.
• - Mehdiyev, Nebi, "Fideizm ya da Tanrı İnancının İrrasyonelliği", Bakü Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesinin İlmî Mecmuası, 2009, sayı: 11, s. 309-325.
• - Plantinga, Alvin, “Agnosticism” maddesi, A Companion to Epistemology: Blackwell Companions to Philosophy, Second Edition, edited by Jonathan Dancy, Ernest Sosa and Matthias Steup, Blackwell Publishing, Hong Kong 2010.
• - Jules Chaix Ruy, Nietzsche: Yaşamı ve Felsefesi, çev. Lerna Çinlemez, N. Berna Serveryan, İstanbul: Çiviyazıları, 2000.
• - Sagan Carl, Karanlık Bir Dünyada Bilimin Mum Işığı, çev. Miyase Göktepeli, Ankara: Tübitak Yay., 2003.
• - Sartre, J. Paul, Varoluşçuluk, çev. Asım Bezirci, Say Yayınları, İstanbul, 1985.
• - Schroder, Gerald L., The Hidden Face of God: Science Reveals The Ultimate Truth, New York: Touchstone, 2001.
• - Schroeder, Gerald L. Tanrı'nın Saklı Yüzü, çev. Ahmet Ergenç, İstanbul: Gelenek Yayınları, 2003.
• - Swinburne, Richard, The Existence of God, Oxford: Clarendon, 2004.
• - Taslaman, Caner, Terörün ve Cihadın Retoriği, 8. baskı, İstanbul : İstanbul Yayınevi, 2014.
• - Taylan, Necip, Düşünce Tarihinde Tanrı Sorunu, 2. bsk., İstanbul : Şehir Yayınları, 2000.
• - Taylan, Necip, "Din Felsefesinde Kötülük Problemi", Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1993-1994, sayı: 11-12, s. 47-79.
• - Taylor, A. E., Does God Exist, London: Collins Fontana, 1961. - Tolstoy, Leo, Din Nedir?, (çev. Murat Çiftkaya), İstanbul:Furkan Yayınları, 1995.
• - Tolstoy, Leo, Confession, (çev. David Patterson), New York: W.W. Norton, 1983.
• - Topaloğlu, Aydın, Ateizm ve Eleştirisi, 4. baskı, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., 2004.
• - Topaloğlu, Aydın, Çağdaş İngiliz Felsefesinde Ateizm Problemi, Tez (Doktora), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1996.
• - Topaloğlu, Bekir, İslam Kelâmcılarına Ve Filozoflarına Göre Allah'ın Varlığı : (isbât-ı Vâcib), 8. baskı, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 1998.
• - Tümer Günay ve Abdurrahman Küçük, Dinler Tarihi, Ankara: Ocak Yayınları, 1993, s. 29.
• - Uslu, Ferit, "Agnostisizm", Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2012, cilt: XI, sayı: 21, s. 12-17.
• - Yaran, Cafer Sadık "Bilim-Din İlişkisinde Temel Felsefi Yaklaşımlar: Çatışma ve Ayrışma", Felsefe Dünyası, 1996, sayı: 21, s. 23-31.