Seyyid Garip Musa (hz.) İsminin Anlamı Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2011, Cilt: 4 Sayı: 2, 139 - 147, 15.08.2011

Sezgin Ersoy , Sadberk Ersoy

Öz

Bir sözcüğün ilk ve asıl anlamına gerçek anlam denir. Bir sözcüğün söylendiği anda zihnimizde uyandırdığı ilk çağrışım gerçek anlamdır. Bir sözcüğün gerçek anlamı yanında kullanımına bağlı olarak yeni anlamına yan anlam, gerçek anlamı dışında yepyeni bir anlamda kullanılmasına ise mecaz anlam denir. Anadolu tarihinde isim üzerinde değerlendirme yapılacaksa bazı hususlar göz önüne alınmalıdır. Araştırmamız da Seyyid Garip Musa Sultan Hazretlerinin isminin anlamı üzerinde çalışmaları kapsamaktadır. Anadolu'nun çok kültürlü yapısı dikkate alındığında Türkçe, Arapça, Farsça ve nadir de olsa Yunanca ve Moğolca kökenli isimlere rastlanmaktadır. Bu yüzden isimlerin anlamları üzerinde durulduğunda, öncelikle Türkçe, Arapça, ve kısmen de olsa Farsça anlamları üzerinde durulmalıdır. Bunun yanı sıra isimlerin mecaz, yan veya gerçek anlamda olup olmadığı düşünülmelidir. İslâmî Kelâm İlminin (teolojinin) tartıştığı temel konulardan biri de bir ismin müsemması ile (yani o isim aracılığıyla isimlendirilmiş olan şey ile) aynı olup olmadığı meselesidir. Bu makale de sözü edilen Seyyid Garip Musa Sultan'ın isim anlamları ile sahip olduğu bağlar arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için yapılan mütevazi bir çalışmadır. Bu bağlamda isimlerin anlamları üzerinde bir yaklaşımda bulunmaya ve analiz etmeye çalışılmıştır. İsimlerin terminolojik, tarihsel ve teolojik anlamları ortaya koymaya çalışılmış ve Garip Musa'nın yaşantısı ile ilişkisi hakkında bilgileri sunulmuştur. Araştırmamızda günümüze kadar ulaşan eserler ve Garip Musa Sultan hakkında yapılan araştırmaların incelenmesi sonucunda elde ettiğimiz bilgileri sunmayı amaçlamaktayız. Bu bilgiler ışığında Seyyid Garip Musa'nın “Garip” isminin anlamını gerçek ve yan anlamları açısından irdelemenin faydalı olacağı inancındayız.

Anahtar Kelimeler

Seyyid Garip Musa

Kaynakça

• Arabi İbn Muhyiddin; Fusüs el-Hikem. çev: Ersin Baki. (26. Bölüm) 148 -157; 2002
• Araştırma Merkezi, (1998). “Seyyid Garip Musa Sultan Türbesi” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Kış – 98(8) : 19
• Atsız, Nihal. (1970). Âşık Paşaoğlu Tarihi, İstanbul: Devlet Kitapları, Milli Eğitim Basımevi
• Aydın, Ayhan. (1999). “Araştırmacı Yazar Kutluay Erdoğan’la Söyle- şi” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (10): 153
• Çiftçi, Cemil. (2008). Âşık Paşazâde Tarihi, Derviş Ahmed Âşıkî, Mostar Tarih Dizisi. İstanbul: Pasifik Ofset.
• Develioğlu, Ferit. (2004). Osmanlıca – Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Kitabevi
• Karakaş, Musa. (2003). “Seyyid Garip Musa İle İlgili Yeni Bir Belge” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (26): 284
• Karakaş, Musa. (2003). “Seyyid Garip Musa Sultan İle İlgili Bir Yeni Belge Dolayısıyla” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (25): 99
• Karakaş, Musa. Altınok, Baki Yaşa (2006). Seyyid Garip Musa Sul- tan Ocağı. Ankara: Seyyid Garip Musa Sultan Kültür ve Tanıtma Derneği Yayınları.
• Kılıç Filiz, Bülbül Tuncay, (2006). Erdebil Dergâhı’nın Anadolu Ale- viliğindeki Yeri ve Erdebil Dergahında Uygulanan Bazı Dinsel Pratikleri İçeren Risale” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştır- ma Dergisi, Güz (39): 9-20
• Kökel , Coşkun. (2005). “Güvenç Abdal Ocağı Üzerine Bir Değer- lendirme” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (35): 51
• Odacı, Serdar. (2010). “Emine Işınsu’nun Hacı Bektaşi Veli Roma- nında Bektaşilik Algısı” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştır- ma Dergisi, (55): 161-170
• Özen, Kutlu. (1997). Divriği Evliyaları. Sivas: Dilek Yayınevi,
• Sakaoğlu, Necdet. (1997) “Seyyid Garip Musa Sultan Türbesi” Genç Erenler Dergisi; ISSN 1301-1944 Sayı: 27 S.4-6
• Sakaoğlu, Necdet. (1985) “Seyyidlik Sarığı Sarmak”, Tarih ve Top- lum, (14): 35
• Yalçın, Alemdar. (2002) “Kargın Ocaklı Boyu İle İlgili Yeni Belgeler” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (21): 13 – 95
• Yavuz, Kemal; Yekta Saraç. (2010). Âşık Paşazâde Osmanoğullarının Tarihi, Tevârîh-i Âl-i Osmân. İstanbul: Bilimevi Basın Yayın. İnternet:
• UİTTENBOGAARD, Arie. (Erişim Tarihi: 01.02.2011). “Moses Name Meaning”; http:// www.abarim-publications.com
• İnternet: (Erişim Tarihi: 17.02.2011). “Meaning and etymology of the name Mosheh” http://www.abarim-publications.com/ Mea- ning/Moses.html