The Druze from the Past to the Present

Yıl 2012, Cilt: 5 Sayı: 2, 61 - 82, 15.11.2012

Muzaffer Tan

Öz

The Druze is an esoteric-secret movement which mainly emerged from Shiite-Ismailite thought and systematized its teachings around the holy personality of al-Hâkim bi-Amr Allâh, the well-konwn Fatimid caliph. The emergence of Druze, the cult of al-Hâkim, the formative period of Druze mission, the activities of Druze propagators (du‘ât), their relationship with each other are all obscure matters which have been discussed by the researchers and interpreted in different ways. Apart from the esoteric nature of Druze teaching and religious texts that paved the way for the controversial perceptions, the ideologica-sectarian approach which is generally seen in the studies on the Druze make difficult to put the real identity of the sect. Therefore, the more detailed and academic studies on the history and teaching of Druze are needed. This article aims to shed light, in this sense, on the history and teaching of Druze sect.

Anahtar Kelimeler

Druze, Hakim bi-Amr Allah, Taqammus, Hamza b. Ali, Universal Intellect, Uqqal, Juhhal

Geçmişten Günümüze Dürzilik

Öz

Dürzilik asıl olarak Şiî-İsmaili düşünce içerisinden neşet etmiş, öğretisini meşhur Fatımi halifesi Hâkim Biemrillah'ın uluhiyeti etrafında sistemleştirmiş batıni sırri bir harekettir. Dürziliğin ortaya çıkış süreci ve halife Hâkim kültü, Dürzi davetinin ortaya çıkışı ve gelişimi, dailerin faaliyetleri ve birbirleriyle olan ilişkileri muğlak bir konu olup araştırmacılar arasında halen tartışılmakta ve farklı şekillerde yorumlanmaktadır. Dürzi öğretinin batıni mahiyeti, Dürzi metinlerin farklı anlaşılmaya müsait olması yanında, Dürziliğe dair yapılan çalışmaların genelde ideolojik-sekteryan bir yaklaşım arz etmesi mezhebin gerçek kimliğinin ortaya konmasını zorlaştırmaktadır. Dolayısıyla Dürzi tarih ve öğretisine dair daha derinlikli ve akademik çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu makale Dürzi tarih ve öğretisinin bu manada bir nebze aydınlatılmasına katkı sağlamayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dürzilik, Hakim Biemrillah, Takammus, Hamza b. Ali, Küllî Akıl, Ukkal, Cuhhal

Kaynakça

• Aydınlı, Osman (2006). “Nusayrilik Dürzilik, Yezidilik”. Sönmez Kut- lu (Ed.) İslam Düşünce Ekolleri Tarihi. Ankara: Ankuzem Yayın- ları
• Bağlıoğlu, Ahmet. (2004). İnanç Esasları Açısından Dürzîlik. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
• Bağlıoğlu, Ahmet. (2006). Orta Doğu Siyasi Tarihinde Dürzîler. Ela- zığ: Orta Doğu Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• Ahmet Bağlıoğlu, “Dürziliğin Temel Kaynaklarından Hamza b. Ali’nin Risaleleri”, Dini Araştırmalar, 5/14 (2002), ss.199-210
• Ahmet Bağlıoğlu, “Dürzîliğin Temel Kaynakları: Dürzî Risaleleri”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8 (2003), ss.179-198.
• Bedevî, A. (1996). Mezâhibu’l-İslâmiyyîn. Beyrut: Dârü’l İlm li’l- Melâyin.
• Fığlalı, E. R. (2004). Çağımızda İtikâdî İslam Mezhepleri. İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları.
• Öz, Mustafa (2011). İslam Mezhepleri Tarihi. İstanbul: Ensar Yayın- cılık.
• Şenzeybek, Aytekin (2002). Dürzilik, Doğuşu ve Temel Prensipleri (Yüksek Lisans Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şenzeybek, Aytekin (2008). Resâilü’l-Hikme’ye Göre Dürzî İnanç Esasları (Doktora Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü.
• Şenzeybek, Aytekin, “Dürzi Kutsal Metinleri İçerisinde Yer Alan Bazı Risalelerin Tasnif ve Tahlili”, Selçuk Üniv. İlahiyat Fak. Dergisi, 29 (2010), ss. 199-226.
• Şenzeybek, Aytekin, “Resailü'l-Hikme İçerisinde Yer Alan ‘Fırka Muhaliflerinin Eleştirilerine Cevap’, ‘Mükatebe ve Menşur’ ve ‘Ahd ve Misak’ Risaleleri”, EKEV, 45 (2010), ss. 181-198.
• Şenzeybek, Aytekin, “Dürzi Kutsal Metinleri Resailü’l-Hikme”, Ma- rife, 2 (2010), ss. 135-158.
• Swayd, Samy (2006). Historical Dictionayr of the Durzes. Oxford: Scarecrow Press.