Today's Salafizm Within the Context of the Sunnite–Shiite Relations

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 2 - Şİİ-SÜNNİ İLİŞKİLERİ ÖZEL SAYISI, 195 - 222, 31.12.2013

Ahmet Yönem

Öz

Indeed, the Sunnite-Shiite relations that have roots in the long past have gained a new twist thorough the impacts of Salafite understanding in the contemporary world. Today's Salafism which lays a claim on being sole representative group of the early three generations of Islam, i.e. the Sahabah (“Companions [of the Prophet]”), the Tâbi ‘ün (“Followers [of the Sahabah]”), and the Taba ‘ al-Tâbi ‘ün (“Followers of the Followers [of the Sahabah]”). On the other hand, Shi ‘ah also claims that they are the authentic and only representative of Mus-lims at large; hence, predictably, there is a clash of claims in terms of real representa-tion of the Muslim community. Thence, it can be adduced that today's Sunnite-Shiite relations have turned more into Salafite-Shiite relations, as a whole. What is more, including those who hold of the Salafite point of view, people may not able to put forth a comprehensive distinction between Salafism and Wahhabism. Historically and genealogically, the approach under study can be traced back to three prototypal foundations, i.e. Aḩmad b. Ḥanbal, Ibn Taymiyyah, and Muḩammad b. ‘Abd al-Wahhâb; thus, it has three different ap-proaches. Though there are various nomi-nal designations, these can be called as (a) ‘Ilmî / “Disciplinary”; (b) Uá¹£ülî / “Method-ic”; and (c) Jihâdî / “Struggling” Salafism. Thus, in encapsulating the argument, there is a constant struggle between Shi-ites and Salafites in connection with the Shiite-Sunnite relations; that which resus-citates historical problems within the fold of Muslim community, at large

Anahtar Kelimeler

Sunnite-Shiite relations, Salafite understanding, Salafism, Wahhabism

Şi'î-Sünnî İlişkileri Bağlamında Günümüz Selefiliği

Öz

Tarihten gelen Şii-sünni ilişkileri günümüzde selefi anlayışın yapmış olduğu faaliyetlerle ayrı bir önem ve boyut kazanmıştır. İslam tarihinde ilk üç kuşağı (Sahabe,Tabiin,Tebe-i Tabiin) temsil iddiasındaki günümüz selefiliği  kendisini ehli sünnetin tek temsilcisi olarak takdim etmektedir.  Şianın da kendisini Müslümanların tek temsilcisi olarak görmesi nede-niyle bu iki görüş arasındaki çatış-ma kaçınılmaz hale gelmektedir. Dolayısıyla günümüz Şii-Sünni ilişkilerinin daha çok Şii selefi ilişki-lerine dönüştüğü söylenebilir.   Selefi anlayışa mensup kişiler de dahil, vehhabilik-selefilik ayırımının tam olarak ortaya konamadığı gö-rülmektedir.  Kökleri itibari ile Ah-med b. Hanbel, İbn Teymiyye  ve Muhammed b. Abdulvahhab'a da-yandırılan bu anlayışın üç farklı yorumu vardır. Farklı adlandırmalar olmakla birlikte bunlar İlmi, usuli ve cihadi selefiliktir.  Şii-Sünni ilişkileri bağmaında Şiilerle selefiler birbirleri ile sürekli mücadele ha-lindedirler. Devam eden bu müca-dele İslam dünyasındaki sorunları artırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Şii-sünni ilişkileri, selefi anlayış, vehhabilik, selefilik

Kaynakça

• Akpınar, Mahmud, “İran ve Selefistler İslamı İki Cihetten Aşındırı- yor”, 3 Kasım 2013, http://www.mahmutakpinar.com/iran-ve- selefiler-islami-iki-cihetten-asindiriyor.html.
• Ayhan, Veysel, “Geçmişten Geleceğe Türkiye-Suudi Arabistan İlişki- leri”, Ortadoğu Analiz, Cilt:2, Sayı:3, Kasım 2010
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed ibni İsmâîl ibni İbrâhîm el- Cu'fî (ö. 256/870), El-Câmi'u's-Sahîh el-Müsned min Hadîsi Resûlullâh sallallahu aleyhi ve sellem ve Sünenihî ve Eyyâmihi, İstanbul, Çağrı yayınları, 1992.
• Büyükkara, Mehmet Ali, “Günümüzde Selefîlik ve İslâmî Hareketlere Olan Etkisi”, İSAV Selefilik Sempozyumu, İs- tanbul, 8-10 Kasım 2013. (Yayınlanmadı).
• Cibrin ,Abdurrahman b. Abdullah b., Nasaih ve Fetava İslamiyye Hakaiku Ani’ş-Şiya er-Rafiza el-İmamiyye, El-Lü’lü’l-Mekiyn min Fetava’ş-Şeyh el-Alleme Abdullah b. Cibrin, Riyad, 2001.
• Dımaşki, Ali b. Muhammed Ebü`l İz, Şerhul-Akidetu’Tahaviyye, Thk. Abdullah b. Abdülmuhsin Türki, Beyrut 1987.
• Ecer, Ahmet Vehbi, Tarihte Vahhabi Hareketi ve Etkileri, Ankara, Asam Yayınları, 2001.
• ed-Deviş, Ahmed b. Abdürrezzâk, Fetava'l-Lecneti'd-Daime li'l- Buhusi'l-İlmiyye ve'l-İfta, Riyad, er-Riaseti’l-Amme li’l-İdarati’l- Buhusi’l-İlmiyye ve’l-İfta ve’d-Da’ve ve’l-İrşad, 1992/1412.
• Eraslan, Cezmi, 11. Abdülhalid ve İslâm Birliği, İstanbul, 1992.
• en-Neccar, Ahmed b. Muhammed b. Sadık, Faslu’l-Makal fi Vucubi İttibai’s-selefi’l-Kiram, Kahire 1969.
• et-Tabersi, Hüseyin b. Muhammed Ta’ki en-Nuri, Faslu’l Hitab, Fi İsbati Tahrifi Kitabi Rabbi’l Erbab, Müessetü’l-Alemi, Beyrut. Trz.
• Ghassan Salame, “Political Power in the Saudi State”, Hauriani, Albert Hourani, Philip Khoury, Mary C. Wilson, Modern Middle East, California: Uni. Of California pub., 1993.
• Hamis, Osman b. Muhammed el-Hamed, Ehl-i Sünnet’ten Şia’ya Kalpten Kalbe, çev, Ahmet İhsan Dündar, Guraba Yayıncılık, İs- tanbul, 2013.
• Hillî, İbnü’l-Mutahhar Cemâlüddîn Hasen b. Yûsuf b. Alî 726/1325, Minhacü'l-kerame fî ma'rifeti'l-imame, thk. Muhammed Reşad Sa- lim, Kahire, Dârü'l-Urube, 1962/1382.
• Humeyni, Ayetullah Ruhullah b. Mustafa Humeyni Musevi, 1409/1989, Sahife-i Nur, Kum, Müessese-i İntişarat 1386.
• İbn Baz, Abdülazîz b. Abdullah b. Abdurrahman, Mecmuu fetava ve makalatun mütenevvia, Derl. Muhammed b. Sa'd Şuveyir, Kahi- re, Mektebetu İbn Teymiyye, 1989.
• İbn Baz, Min Akaidi’ş-Şia, takdim: Abdullah b. Muhammed es- Selefi, Riyad, 2006.
• İbn Faris, Ebü'l-Hüseyin Ahmed b. Faris b. Zekeriyya, Mu’cemu Me- kayisi’l-Luga, Haşiye: İbrahim Şemseddin, Beyrut, 1999.
• İbn Teymiyye, Ebü'l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Abdülhalim, 728/1328, Minhacü's-sünneti'n-Nebeviyye, thk. Muhammed Re- şad Salim, Riyad : Câmiatü’l-İmam Muhammed b. Suud el- İslâmiyye, 1986.
• İbn Teymiyye, Ebü'l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Abdülhalim, 728/1328, el-Havi fî tahrici ehâdîsi mecmui'l-fetava, thr, Mecdî b. Mansur Şevri, Beyrut, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1995/1415
• İbn Teymiyye, Ebü'l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Abdülhalim, 728/1328, Mecmuatu'r-Resail-i ve’l-Mesail, Mısır, Muhammed Reşid Rıza derlemesi. Trz.
• İbnu'l-Esir, Ebu's-Seâdât el-Mübârek b. Muhammed el-Cezerî, en- Nihâye fi Garibi'l-Hadisi ve'l-Eser, Thk: Prof. Tahir Ahmed el-Zavi, Prof. Mahmud Muhammed et-Tanaci, el-Mektebetu'l-İslamiyye, Tarihsiz.
• İşcan, Mehmet Zeki, Selefilik, İstanbul, Kitap Yayınevi, 2012.
• Kurşun, Zekeriya, Basra Körfezi’nde Osmanlı-İngiliz Çekismesi, Ka- tar’da Osmanlılar: 1871-1916, Türk Tarih Kurumu Yayınları, An- kara, 2004.
• Lalekai, Ebü'l-Kâsım Hibetullah b. el-Hasan b. Mansur et-Taberi, Şerh’u Usuli İtikadi Ehli’s-Sünne, 418/1027; thk. Ahmed b. Sa'd b. Hamdân el-Gamidi. Riyad, Daru Taybe, trz.
• Long, David, “Kingdom of Saudi Arabia”, Ed.:David E. Long-Bernard Reich, Government and Politics of the Middle East and North Af- rica, USA:Westview Press, 1995.
• Mole, M., Les Kubrawiye netre Sunnisme et Shiisme "Revuedes Etudes islâmiques, XXIX, (1961) pp. 99.
• Madawi al-Rasheed, “Shia of Saudi Arabia, A Minority in Search of Cultural Authenticity”, British Journal of Middle Eastern Stu- dies, Vol. 25, No. 1 (May, 1998),
• Meclisi, Muhammed Bakır b. Muhammed Taki b. Maksud Ali, 1110/1698, Biharü'l-envari’l-câmia li-düreri ahbari’l-eimmeti'l- ethar, Beyrut, Müessesetü'l-Vefa, 1983/1403.
• Murtezâ Mutahharî, Hidemâtül-Mütekâbili irân vel-İslam, Tahran, 1348.
• Müslim, Ebu Hüseyin Müslim bin Haccac ibni Müslim ibni Kurşan el-Kuşeyri en-Niysaburi, , el-Câmiu’s-Sahih, İstanbul, Çağrı ya- yınları, 1992.
• Onat, Hasan “Şii İmamet Nazariyesi”,AÜİFD, C.XXXII, 32/1992
• Reşid Rıza, Muhammed, 1354/1935, es-Sünne ve’ş-şia ev; el- Vahhabiyye ve’r-Râfıza, Mısır, Matbaatü’l-Menar, 1347.
• Ruhayli, İbrahim, İbn Sebe hakikatun La hayal, eş-Şia ve’s-Sünne, el-İntisar Li’s-Sahbi ve’l-Al min İftira’ati’s-Semavi ed-Dal, Medine, Mektebetü’l-Gurabai’l-Eseriyye, 1994.
• Saffar, Ebû Cafer Muhammed b. el-Hasan b. Ferruh, Besairü’d- Derecat, 2. bsm. Tahran : Menşuratü'l-A'lemi, 1374.
• Süveydî, Ebû’l-Berekat Abdullah b. Hüseyin el-Bağdâdî, el- Hüccetü’l-Kat’iyye li ittifâk’l-islâmiyye, , Mısır, Matbaatü’s- Saade, 1323.
• Şiddi, Adil b. Ali, , es-Selefiyye ve’l-Cemaaatu’l-İslamiyye, Rabba İslami Davet Bürosu, S.Arabistan, Trz.
• Şirazi , Ayetullahi'l-Uzma, Nasır Mekarim, İnançlarımız, çev. İsmail Bendiderya, İstanbul, Kevser Yayınları, 1997.
• Tasgiri, Ayetullah, “ İslam Mezhepleri ve Darüt Takrib Üzeri- ne,”Bilge Adamalar, Üç Aylık Düşünce Edebiyat Dergisi, Yıl 2009, Sayı, 21-22.
• Turan, Osman, Selçuklur Tarihi ve Türk- İslâm Medeniyeti, İstanbul. 1980.
• Üzüm, İlyas, “Şii-Sünni Yakınlaşması”, Daru’t-Takrib Tecrübesi, İslami Araştırmalar Dergisi, sayı 2, İstanbul, 1998.
• Zehebi, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b. Ahmed b. Osman, 748/1348, Mizanü'l-i'tidal fî nakdi'r-rical, thk, Ali Muhammed Muavvad, Adil Ahmed Abdülmevcut, Abdülfettah Ebû Sünne, Beyrut, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1995/1416.
• http://abna.ir/print.asp?lang=1&id=291207
• http://saaid.net/book/open.php?cat=89&book=634
• http://saaid.net/book/open.php?cat=89&book=634
• http://www.binbaz.org.sa/mat/1744
• http://www.dd-sunnah.net/forum/showthread.php?p=131633
• http://www.mahmutakpinar.com/iran-ve-selefiler-islami-iki- cihetten-asindiriyor.html