Evaluations on Hasan Onat's Shiite Studies

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 1, 264 - 280, 30.06.2021

Sıddık Korkmaz

https://doi.org/10.18403/emakalat.932970

Cited By: 2

Öz

Hasan Onat worked on Shiism, focu-sed on the historical and social cha-racteristics of this sect, tried to en-lighten the conditions under which it was formed and the processes after which its basic ideas were formed. In terms of the basic ideas of this sect, he argued that the earliest Hijri period was formed in the last quarter of the first century, and that it transformed into a sect over time. In his studies on the formation period of the sect, he effectively used methods such as idea-event connection, source criticism, avoidance of generalization, deepening on ideas, persons and events, and reasonableness in narrations. He ar-gued that Shia could overcome the current problems experienced in the imamiyya by returning to the Quran, which is the founding text of Islam. He pointed out that the understanding of Mahdi, which is common in both Shiite and Sunni circles, is not a reli-gious but a cultural problem, and pointed out that the sects should be examined with scientific methods.

Anahtar Kelimeler

Shia, Sunni, Imamah, Wasiyya, Mahdism

HASAN ONAT’IN ŞİÎLİK ARAŞTIRMALARI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER

Öz

Hasan Onat Şiîlik üzerine çalışmalar yapmış, bu mezhebin tarihi ve sosyal özelliklerine yoğunlaşmış, hangi şart-lar altında teşekkül ettiği ve temel fikirlerinin hangi süreçlerden geçtikten sonra teşekkül ettiğini aydınlatmaya çalışmıştır. Bu mezhebin temel fikirleri açısından hicrî I. asrın son çeyreğin-den itibaren şekillendiğini ortaya koymuş, zaman içerisinde mezhebe dönüştüğünü savunmuştur. Mezhe-bin teşekkül dönemi hakkındaki ça-lışmalarında Fikir-Hadise irtibatı, kaynak kritiği, genellemeden kaçınma, fikirler, şahıslar ve olaylar üzerinde derinleşme ile birlikte menkulde ma-kullük gibi yöntemleri etkin bir şekil-de kullanmıştır. Şîa’nın, İmâmiyye özelinde yaşanan güncel sorunlarını İslam’ın kurucu metni olan Kur’an-ı Kerim’e dönmekle aşabileceğini ileri sürmüştür. Hem Şiî hem de Sünnî çevrelerde yaygın olarak rastlanan mehdilik anlayışının dinî olmayıp kültürel bir sorun olduğuna dikkat çekmiş, mezheplerin bilimsel yöntem-lerle incelenmesi gerektiğine işaret etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Şiîlik, Sünnîlik, İmâmet, Vasîlik, Mehdîlik

Kaynakça

• Atalan, Mehmet. “Hasan Onat’ın Şiilik ile İlgili Çalışmaları ve De-ğerlendirmesi”. Türk Yurdu 399 (2020), 82-86.
• Atalan, Mehmet. Şiiliğin Farklılaşma Sürecinde Ca’fer es-Sadık’ın Yeri. Ankara : Araştırma yayınları, 2005.
• Bozan, Metin. “İmamiyye’nin İmamet Nazariyesinin Teşekkül Süre-ci”, ts. Erişim 06 Nisan 2021
• Hakyemez, Cemil. Şia’da Gaybet İnancı ve Gaib On İkinci İmam. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi, 2009.
• Korkmaz, Sıddık. Tarihin Tahrifi İbn Sebe Meselesi. Ankara : Araş-tırma Yayınları, 2005.
• Nevbahtî, Ebu Halef-Ebû Muhammed el-Kummi-en-. Şii Fırkalar. çev. Hasan-Sönmez-Sabri-Ramazan Onat- Kutlu-Hizmetli-Şimşek. Ankara : Ankara Okulu, 2004.
• Onat, Hasan. Emeviler Devri Şii Hareketleri ve Günümüz Şiiliği. Ankara : Türkiye Diyanet Vakfı, 1993.
• Onat, Hasan. “İran İslam Devrimi ve Şiîlik”. e-Makâlât: Mezhep Araştırmaları VI/2 (2013), 223-256.
• Onat, Hasan. “İslâm Ortak Paydasını Kaybetmiş Müslümanların Açmazı: Şi’î-Selefî Kutuplaşması”. Tarihte ve Günümüzde Selefîlik (İlmî Toplantı), 525-551.
• Onat, Hasan. “Kerbela’yı Doğru Okumak”. Akademik Orta Doğu 2/3 (2007), 1-10.
• Onat, Hasan. “Mehdilik Meselesini Nasıl Anlayalım?” Uluslararası Mehdilik Sempozyumu Bildirileri, 637-652.
• Onat, Hasan. “Şiî İmâmet Nazariyesi (Kuleynî, Kummî ve Tûsî’nin Görüşleri Çerçevesinde)”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakül-tesi Dergisi 32/ (1992), 89-110.
• Onat, Hasan. “Şiiliğin Doğuşu Meselesi (Birinci Hicrî Asır)”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 36/ (1997), 79-118.
• Onat, Hasan. “Şiîlik ve Günümüz Şiîliğinde Bazı Yeni Yaklaşımlar Üzerine”. İslâmî Araştırmalar (Dergi) 3/3 (1989), 122-138.
• Onat, Hasan. “Şiîlik ve Siyaset Kavramı”. Din-Devlet İlişkileri ve Türkiye’de Din Hizmetlerinin Yeniden Yapılanması Uluslara-rası Sempozyumu, 120-131.
• Onat, Hasan. “Yirminci Asırda Şiilik ve İran İslam Devrimi”. Tarih-te ve Günümüzde Şiilik Sempozyumu, 123-157.
• Tan, Muzaffer. İsmailiyye’nin Teşekkül Süreci. Ankara Üniversitesi, Tez, 2006.
• Tûsî, Nasîrüddin Muhammed b Muhammed b el-Hasan et-. “İmâmet Risâlesi”. çev. Hasan Onat. Ankara Üniversitesi İla-hiyat Fakültesi Dergisi 35/ (1996), 179-191.
• Ümit, Mehmet. Zeydiyye- Mu’tezile Etkileşimi : Zeyd b. Ali’den Ka-sım er-Ressi’nin Ölümüne Kadar. İstanbul : Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi, 2010.
• Zahir, İhsan İlahi. Şia’nın Kur’an İmamet ve Takiyye Anlayışı. çev. Sabri-Hasan Hizmetli-Onat. Ankara: Afşaroğlu Matbaası, 1984.