Dezenformasyonla Mücadelede Kamusal Stratejiler: İletişim Başkanlığı Bültenleri Üzerinden Nitel Bir Analiz

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 2, 72 - 88, 26.12.2025

Gökhan Demirel

https://doi.org/10.69999/emedia.1796987

Öz

Kitle iletişim araçlarının temel işlevi doğru, güvenilir ve objektif bilgi akışını sağlamak olmakla birlikte günümüzde özellikle haber iletiminde bu ilkenin kasıtlı olarak ihlal edildiği gözlemlenmektedir. Yanlış ve yanıltıcı bilgilerin bilinçli şekilde yayılması dezenformasyona yol açmakta ve bu durum bireylerin doğru bilgiye erişimini engelleyerek toplumsal algıları yönlendirmektedir. Dijital çağın getirdiği hız, dezenformasyonun üretim, yayılım ve etki gücünü önemli ölçüde artırmıştır. Bu durum bilgiye erişim hakkını tehdit etmekte ve demokratik toplum düzeninin sürdürülebilirliğini riske atmaktadır. Dezenformasyonun toplum üzerindeki etkileri ve bu etkilerle mücadele stratejileri giderek daha kritik hâle gelmektedir.
Bu çalışmada, Türkiye İletişim Başkanlığı tarafından kurulan ve devlet nezdinde resmiyeti kabul edilen Dezenformasyonla Mücadele Merkezi’nin yayınladığı “Dezenformasyonla Mücadele Rehberi” baz alınmıştır. Çalışma, haberlerin teyit veya onaylanmasına değil, mevcut haberlerin dezenformasyon kategorilerine göre sistematize edilmesine ve dezenformasyonun en fazla yapıldığı kategorinin ortaya konmasına odaklanmaktadır. Rehberde yer alan dezenformasyon türleri doğrultusunda, Türkiye’de 1 Ocak 2025-30 Haziran 2025 tarihleri arasında yayımlanmış dezenformasyon bültenleri incelenmektedir. Araştırmada nitel içerik analizi ve söylem çözümlemesi karma yöntem olarak birlikte kullanılmıştır. Bültenlerde yer alan tüm dezenformasyon içerikleri tür ve tematik dağılımlarına göre kodlanmış; ardından örnek haberler rastgele örneklem seçim yöntemiyle söylem çözümlemesine tabi tutulmuştur. Elde edilen bulgular, dezenformasyonun kitleler üzerindeki etkilerini ortaya koymanın yanı sıra mevcut mücadele stratejilerinin işlevselliğini değerlendirmeyi ve medya okuryazarlığını güçlendirmeye katkı sunmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dezenformasyon , Mücadele , Kitle İletişimi , İletişim Başkanlığı , Dezenformasyon Bülteni

Etik Beyan

This study does not require ethical approval.

Destekleyen Kurum

none

Proje Numarası

-

Teşekkür

none

Public Strategies for Combating Disinformation: A Qualitative Analysis of the Directorate of Communications’ Bulletins

Öz

The primary function of mass communication tools is to ensure the flow of accurate, reliable, and objective information. However, in today’s context, this principle is often deliberately violated, particularly in the transmission of news. The intentional dissemination of false or misleading information leads to disinformation, which hinders individuals’ access to accurate information and manipulates public perceptions. The speed of the digital age has significantly amplified the production, circulation, and impact power of disinformation. This situation threatens the right to access information and jeopardizes the sustainability of democratic society. The effects of disinformation on society and the strategies developed to counter these effects are becoming increasingly critical.
This study is based on the Disinformation Combat Guide published by the Disinformation Combat Center, which was established by Turkey’s Directorate of Communications and formally recognized at the state level. Rather than focusing on the verification or approval of news, the study concentrates on systematizing existing news according to disinformation categories and identifying the category in which disinformation occurs most frequently. In line with the disinformation types outlined in the guide, disinformation bulletins published in Turkey between January 1, 2025, and June 30, 2025, were examined. The research employs a mixed-method approach, combining qualitative content analysis with discourse analysis. All disinformation content in the bulletins was coded according to type and thematic distribution; subsequently, sample news items were subjected to discourse analysis through random sampling. The findings aim not only to reveal the effects of disinformation on the masses but also to evaluate the effectiveness of current counter-strategies and to contribute to strengthening media literacy.

Anahtar Kelimeler

Disinformation , Counteraction , Mass Communication , Directorate of Communications , Disinformation Bulletin

Etik Beyan

Çalışmam etik onay gerektirmemektedir.

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

-

Teşekkür

yok

Kaynakça

• Arslan, Ş. (2022). Sosyal Medya ve Dezenformasyon Tehdidinde Gazetecilik. Aksaray İletişim Dergisi, 4(2), 107-134.