TÜRKİYE'DE KREDİ KARTI KULLANIMININ İLÇE DÜZEYİNDEKI ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

Yıl 2023, , 64 - 81, 31.12.2023

Arif Saldanlı , Sumeyra Uzun

https://doi.org/10.46737/emid.1318508

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de kredi kartı kullanımını etkileyen faktörler ilçe düzeyinde incelemektedir. Demografik, eğitim, sağlık, turizm, ekonomi, kentleşme, kültür ve spor ile ilgili parametreler kullanılarak iki mekansal ekonometrik model oluşturulmuştur. Mekansal ekonometrik modellerde kullanılan coğrafi veriler ile modelde yer alan değişkenlerin görselleştirilebilmesinin yanı sıra kredi kartı kullanımı ile ilgili mekansal otokorelasyonun yani mekansal bağımlılıkta değerlendirilmektedir.Bu çalışma, kredi kartı kullanımı ile ilgili mekansal bir ekonometrik model kullanılarak çalışılan ilk çalışmadır. Analiz aşamasında model tahmincisini belirlemek amacıyla bilgi kriterleri ve Buse Düzeltilmiş R2 değerlerine bakılarak karar verilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre çalışmada yer alan modellerin Mekansal Durbin Modeli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Model tahmin sonuçlarına bakıldığında çalışmada yer alan ilk model fiziki kredi kartı ödemeleri, öğretmen başına düşen öğrenci ve kişi başına düşen cami sayısı arasında negatif bir ilişki olduğunu göstermektedir.Çalışmada yer alan ikinci modelde ise toplam fiziki kredi kartı ödemeleri, kişi başına düşen elektrik tüketimi, market sayısı, öğretmen başına düşen öğrenci sayısı ve kişi başına düşen cami sayısı ile negatif ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Sonuç olarak bu çalışmada, kredi kartı kullanım faktörlerinin mekansal bağımlılığını ve coğrafi değişkenliği araştırılmıştır. Konuyla ilgili yapılacak ileriki çalışmalarda araştırmacılara kredi kartı kullanımı etkileyen faktörlerdeki değişimleri izlemek ve nedensel ilişkileri daha iyi ortaya koyabilmek amacıyla için boylamsal araştırmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

kredi kartı, mekansal durbin model, mekansal ekonometri

Destekleyen Kurum

İstanbul Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

Proje Numarası

38127

Teşekkür

İstanbul Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimine desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.

RESEARCH OF IMPACTING OF CREDIT CARD USAGE AT DISTRICT LEVEL IN TURKEY

Öz

This study examines district-level factors affecting Turkish credit card usage. Demographic, education, health, tourism, economy, urbanization, culture, and sports parameters are used to create two spatial econometric models. Geographical data visualizes dependent variables and assesses credit card usage's spatial dependency. The study is the first to use a spatial econometric model on this topic. The model estimator is the Spatial Durbin Model using Buse Adj. R2 and information criteria. The first model shows a negative relationship between physical credit card payments, students per teacher, and mosques per capita. Total physical credit card payments are negatively correlated with per capita electricity consumption, markets, students per teacher, and mosques per capita in the second model. This study highlights the spatial dependence and geographical variation of credit card usage factors and suggests longitudinal research to track changes and investigate causal relationships.

Anahtar Kelimeler

credit card, spatial durbin model, spatial econometry

Proje Numarası

38127

Kaynakça

• Altan, M., & Göktürk, İ. E. (2008). “Türkiye’de Memurların Kredi Kartı Kullanım Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma”. The Journal of Accounting and Finance, 39: 110–127.
• Anselin, L. (1988). Spatial Econometrics: Methods and Models. Springer Science & Business Media. Chien, Y. I. W., & Devaney, S. A. (2001). “The Effects of Credit Attitude and Socioeconomic Factors on Credit Card and Installment Debt”. Journal of Consumer Affairs, 35(1): 162–179.
• Demirgüç-Kunt, A., Leora K., Dorothe S. & Saniya A. (2022). The Global Findex Database 2021: Financial Inclusion, Digital Payments, and Resilience in the Age of COVID-19. Washington, DC: World Bank..
• Forbes. (2021). When Were Credit Cards Invented: The History of Credit Cards – Forbes Advisor. https://www.forbes.com/advisor/credit-cards/history-of-credit-cards/
• Gan, C. E. C., Cohen, D. A., Hu, B., Tran, M. C., Dong, W., & Wang, A. (2016). “The Relationship between Credit Card Attributes and the Demographic Characteristics of Card Users in China”. International Journal of Bank Marketing, 34(7): 966–984.
• Göv, A., & Salihoglu, E. (2020). “Türkiye’de Ekonomik Göstergeler ve Para Arzının Bireysel Kredi Kartı Kullanımına Etkileri”. The Journal of International Scientific Researches, 5(1): 50–63.
• Hayhoe, C. R., Leach, L., Turner, P. R., & Mo. (1999). “Discriminating the Number of Credit Cards Held by College Students Using Credit and Money Attitudes”. Journal of Economic Psychology, 20(6): 643–656.
• Hussain, M. Z., & Habib, K. (2020). “The Determinant of Behavioral Factors Which Influence on Credit Card Usages”. The Journal of Educational Paradigms, 2(2): 143–145.
• Karamustafa, K., & Biçkes, D. M. (2003). “Kredi Kartı Sahip ve Kullanıcılarının Kredi Kartı Kullanımlarını Değerlendirmeye Yönelik Bir Araştırma: Nevşehir Örneği”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1): 91–113.
• Mansor, N., & Mat, A. C. (2009). “Islamic Credit Card: Are Demographic Factors a Good Indicator?”. Asian Social Science, 5(12): 17-26
• Mathews, H. L., & Slocum Jr., J. W. (1969). “Social Class and Commercial Bank Credit Card Usage”. Journal of Marketing, 33(1): 71–78.
• Norvitilis, J. M., Osberg, T. M., Young, P., Merwin, M. M., Roehling, P. V., & Kamas, M. M. (2006). “Personality Factors, Money Attitudes, Financial Knowledge, and Credit-Card Debt in College Students”. Journal of Applied Social Psychology, 36(6): 1395–1413
• Plummer, J. T. (1971). “Life Style Patterns and Commercial Bank Credit Card Usage”. Journal of Marketing, 35(2): 35–41.
• De Silva, L. G. R. V., & Patabendige, S. S. J. (2021). “Factors Impact on Consumer Credit Card Usage Behaviour: Evidence from Sri Lanka”. Sri Lanka Journal of Marketing, 7(2): 146–168.
• Sönmezler, G., Gündüz, İ. O., & Torun, M. (2019). “Türkiye’de Kredi Kartı Harcamaları ile Tüketici Güven Endeksi ve Enflasyon Arasındaki İlişki Üzerine Ampirik Bir Çalışma”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(1): 17–29.
• Teoh, W. M. Y., Chong, S. C., & Yong, S. M. (2013). “Exploring the Factors Influencing Credit Card Spending Behavior among Malaysians”. International Journal of Bank Marketing, 31(6): 481–500.
• Ulucan Özkul, F., & Tapşın, G. (2010). “Kredi Kartı Kullanımı ile Kullanılabilir Gelirin Tüketim Üzerindeki Etkisi ve Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir Ampirik Çalışma”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (47): 138–153.
• Ünal, S., Düğer, Y. S., & Söylemez, C. (2015). “Ekonomi Okuryazarlığı ve Kredi Kartı Tutumunun Rasyonel Kredi Kartı Kullanımına Etkisi: Dumlupınar Üniversitesi Tavşanlı MYO Örneği”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(1): 31–52.
• Uzgören, N., Ceylan, G., & Uzgören, E. (2007). “Türkiye’de Kredi Kartı Kullanımını Etkileyen Faktörleri Belirlemeye Yönelik Bir Model Çalışması”. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(2): 247–256.
• Wang, L., Lu, W., & Malhotra, N. K. (2011). “Demographics, Attitude, Personality and Credit Card Features Correlate with Credit Card Debt: A view from China”. Journal of Economic Psychology, 32(1): 179–193.
• Wickramasinghe, V., & Gurugamage, A. (2012). “Effects of Social Demographic Attributes, Knowledge About Credit Cards and Perceived Lifestyle Outcomes On Credit Card Usage”. International Journal of Consumer Studies, 36(1): 80–89.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2022). Mekansal Ekonometri Stata Uygulamalı. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım AŞ.
• Yücel, S., & Çiftçi, N. (2019). “Üniversite Öğrencilerinin Kredi Kartı Kullanım Durumlarının Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1): 385–402.
• Yüksel, S., Zengin, S., & Kartal, M. T. (2016). “Identifying the Macroeconomic Factors Influencing Credit Card Usage in Turkey by Using MARS Method”. China-USA Business Review, 15(12): 611–615.