An Analysis of School Principals’ Course Supervision Activities in Regard of Instructional Leadership

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 3, 1232 - 1265, 31.07.2019

Serkan Koşar Köksal Buran

Öz

It has been aimed to evaluate the course supervision activities of school principals in the context of instructional leadership. This study is designed in a qualitative research method, in case study design. The most prominent feature of the qualitative case study is the in-depth study of the identified subject. Maximum diversity and criterion sampling methods were used for research purpose sampling methods. A working group consisting of 15 school principals performing in private educational institutions, kindergartens, primary schools, secondary school and high school in the districts of Çankaya, Yenimahalle and Mamak with regard to the problem determined was formed. In the study, a semi-structured interview form was used to determine the opinions of school principals on course supervision. As a result of the research, it was concluded that the course audits should be realized by school principals in order them to better define the school and the teacher and to ensure effectiveness in the supervision. Regulation changes related to course audits were welcomed by school principals. The headmaster should conduct the supervision in a positive way and constitute a role model for the teacher. He should constitute a common vision as a teaching leader and motivate all the teachers to reach the designated vision.

Anahtar Kelimeler

Supervision, course supervision, school principal, instructional leadership

Okul Müdürlerinin Ders Denetim Faaliyetlerinin Öğretimsel Liderlik Bağlamında İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada, okul müdürlerinin ders denetim faaliyetlerinin öğretimsel liderlik bağlamında değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu çalışma nitel bir araştırma yönteminde, durum çalışması deseninde tasarlanmıştır. Nitel durum çalışmasının en belirgin özelliği belirlenen konu ile ilgili derinlemesine araştırma yapmaktır. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik ve ölçüt örneklemesi kullanılmıştır. Bundan dolayı, belirlenen problemle ilgili Çankaya, Yenimahalle ve Mamak ilçelerinde özel eğitim, anaokulu, ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 15 okul müdürü çalışma grubunu oluşturmuştur. Araştırmada, okul müdürlerinin ders denetimine ilişkin görüşlerini belirleyebilmek için yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Okulu ve öğretmeni daha iyi tanıması ve denetimde etkililiği sağlamak için ders denetimlerini okul müdürünün yapması gerektiği belirtilmiştir. Ders denetimi ile ilgili yönetmelik değişikliği okul müdürleri tarafından olumlu karşılanmıştır. Okul müdürü ders denetimini yapıcı bir anlayışla yapmalı, denetim yaptığı öğretmene rol model olmalıdır. Öğretim lideri olarak ortak bir vizyon oluşturmalı, bütün öğretmenleri belirlenen vizyona ulaşmaları için motive etmelidir.

Anahtar Kelimeler

Denetim, ders denetimi, okul müdürü, öğretimsel liderlik

Kaynakça

• Ağaoğlu, E. (2014). Okul yöneticilerinin denetim ve değerlendirme rolü. S. Özdemir (Ed.), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi içinde (s. 183-196). Ankara: Pegem Akademi.
• Akar, H. (2016). Durum çalışması. A. Saban ve A. Ersoy (Edt.) Eğitimde nitel araştırma desenleri içinde (s. 111-149). Ankara: Anı.
• Altun, B. (2014). Denetime eleştirel yaklaşım: Öğretmen denetimi nasıl olmalı? Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Altun, M., Şanlı, Ö. ve Tan, Ç. (2015). Maarif müfettişlerin, okul müdürlerinin denetmenlik görevleri hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies, 10(3), 79-96.
• Aslan, G. (2013). Türk eğitim sisteminin genel yapısı. A. Çiçek-Sağlam (Ed.), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi içinde (s.1-34). Ankara: Maya Akademi.
• Aslanargun, E. ve Göksoy, S. (2013). Öğretmen denetimini kim yapmalıdır? Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 98-121.
• Aydın, İ. (2016). Öğretimde denetim. Ankara: Pegem Akademi.
• Aydın, M. (2014). Çağdaş eğitim denetimi. Ankara: Gazi.
• Balcı, A. (2002). Etkili okul. Ankara: Pegem A.
• Başaran, İ. E. (2008). Türkiye eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Ekinoks.
• Başol, G. ve Kaya, I. (2009, Mayıs). İlköğretim okulu öğretmenlerinin performanslarının okul yöneticileri tarafından değerlendirilmesi üzerine görüşleri. 1. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Çanakkale Üniversitesi, Çanakkale.
• Budak, Y. ve Demirel, Ö. (2003). Öğretmenlerin hizmet içi eğitim ihtiyacı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 9(1), 62-81.
• Bursalıoğlu, Z. (1994). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, E. ve Gündüz, Y. (2016). İlkokullarda çalışan öğretmenlerin, maarif müfettişleri ve okul müdürlerinin yapmış olduğu rehberlik çalışmalarından yararlanma düzeylerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(1), 1-28.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (Çev. Ed. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Siyasal.
• Çalık, T. (2014). Yönetim kuramları ve insan. S. Özdemir (Ed.), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi içinde (s.53-73). Ankara: Pegem Akademi.
• Çelik, V. (2000). Eğitim liderliği. Ankara: Pegem.
• Çelik, V. (2005). Liderlik. Y. Özden (Ed.), Eğitim ve okul yöneticiliği el kitabı içinde (s.187-215). Ankara: Pegem A.
• Çelikten, M. (2001). Okul yöneticilerinin problem çözme becerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 7(3), 297-309.
• Dönmez, B. (2002). Müfettiş, okul müdürü ve öğretmen algılarına göre ilköğretim okulu müdürlerinin yeterlikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8(1), 27–45.
• Ergen, H. ve Eşiyok, İ. (2017). Okul müdürlerinin ders denetimi yapmalarına ilişkin öğretmen görüşleri. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(1), 2-19. Florence, G. W. (2005). Teacher supervision methods in Virginia. Doctoral dissertation, Virginia Commonwealth University, Richmond, Virginia.
• Glesne, C. (2015). Nitel araştırmaya giriş (A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu, Çev. Ed.). Ankara: Anı.
• Glickman, C. D., Gordon, S. P., & Ross-Gordon, J. M. (2005). The basic guide to supervision and teaching leadership. Boston: Allyn-Bacon.
• Glickman, C. D., Gordon, S. P. ve Ross-Gordon, J. M. (2014). Denetim ve öğretimsel liderlik gelişimsel bir yaklaşım (M. B. Aksu ve E. Ağaoğlu, Çev.). Ankara: Anı.
• Güçlü, N. ve Özden, S. (2000). Etkili okullar ve öğretim liderliği. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 67-68.
• Gümüşeli, A. İ. (2014). Eğitim ve öğretim yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Helvacı, M.A. ve Aydoğan, İ. (2011). Etkili okul ve etkili okul müdürüne ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 41-60.
• İlgar, L. (1996). Eğitim yönetimi, okul yönetimi, sınıf yönetimi. İstanbul: Beta.
• Kimbrough, R. B., & Burkett, C. W. (1990). The principalship: Concepts and practices. Englewood Cliffs NJ: Prentice-Hall.
• Korkmaz, M. ve Özdoğan, O. (2005). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik görevlerini gerçekleştirme düzeyleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 431-443.
• Koşar, S. (2014). Okul yönetiminde dinamikler: Güç, politika ve etkileme. S. Özdemir (Ed.), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi içinde (s.93-121). Ankara: Pegem Akademi.
• Koşar, S. (2018). Geçerlik ve güvenirlik. K. Beycioğlu, N. Özer ve Y. Kondakçı (Edt.), Eğitim yönetiminde araştırma içinde (s.169-200). Ankara: Pegem Akademi.
• Krug, S. E. (1992). Instructional leadership: A constructivist perspective. Educational Administration Quarterly, 28(3), 430-443. http://dx.doi.org/10.1177/0013161X92028003012
• Kurum, G. ve Çınkır, Ş. (2017). Cehennemde evlilik: Türkiye’de eğitim denetiminin birleştirilmesi üzerine maarif müfettişlerinin görüşleri. Eğitim ve Bilim Dergisi, 42(192), 35-57.
• Memduhoğlu, H. B. ve Zengin, M. (2012). Çağdaş eğitim denetimi modeli olarak öğretimsel denetimin Türk eğitim sisteminde uygulanabilirliği. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(1), 131-142.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi: Genişletilmiş bir kaynak kitap S. Akbaba-Altun ve A. Ersoy (Çev. Ed). Ankara: Pegem Akademi.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (1999). İlköğretim Müfettişleri Başkanlığı Yönetmeliği. http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/23785.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2001). İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Rehberlik ve Teftiş Yönergesi. http://www.turgaycaliskan.com/onercaliskan.comxxx/Mevzuat/ Yonerge/Milli_Egitim_Bakanligi_ilkogretim_Mufettisleri_Baskanliklari_Rehberlik_ve_Teftis_Yonergesi.htm sayfasından erişilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2014a). Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği. http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1703.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2016b). Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği. https://ogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_11/01062228_meb_ortaogretim_kurumlari_yonetmeligi_28_10_201629871.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Oğuz, E., Yılmaz, K., & Taşdan, M. (2007). İlköğretim denetmenlerinin ve ilköğretim okulu yöneticilerinin denetim inançları. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 39-51.
• Öz, M. F. (2003). Türkiye Cumhuriyeti milli eğitim sisteminde teftiş. Eskişehir: Anı.
• Özdemir, S. (2014). Türk eğitim sisteminin yapısı ve sorunları. S. Özdemir (Ed.), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi içinde (s.1-52). Ankara: Pegem Akademi.
• Özdemir, S. ve Sezgin, F. (2002). Etkili okullar ve öğretim liderliği. Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 266-282.
• Özmen, F. ve Batmaz, C. (2006). İlköğretim okul müdürlerinin öğretmen denetimindeki etkililikleri, hizmet yılı ve görev türü değişkenine göre öğretmen görüşleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 2, 102-120.
• Recepoğlu, E. (2014). Okul kültüründe liderlik. N. Güçlü (Ed.), Okul kültürü içinde (s.205-241). Ankara: Pegem Akademi.
• Sergiovanni, T. J. ve Starratt, R. J. (1993). Supervision: A redefinition. USA: Mcgraw-Hill, Inc.
• Shulman, V., Sullivan, S. ve Glanz, J. (2008). The New York City school reform: Consequenes for supervision of instruction. Uluslararası Eğitimde Liderlik Dergisi 11(4), 407-425.
• Sullivan S. ve Glanz, J. (2005). Supervision. That improves teaching and learning. California: Corwin Press SAGE.
• Sullivan, S. ve Glanz, J. (2000). Alternatives approaches to supervision: Case from the field. Journal of Curriculum and Supervision, 15(3), 212-235.
• Şişman, M. (2012). Öğretim liderliği. Ankara: Pegem A.
• Taymaz, H. (2015). Eğitim sisteminde teftiş, kavramlar ilkeler yöntemler. Ankara: Pegem Akademi.
• Toker-Gökçe, A. ve Erkan-Kantos, Z. (2010, Haziran). İlköğretim okulu öğrencilerinin algılarına göre müfettişler. 2. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Tonbul, Y. ve Baysülen, E. (2015, Mayıs). Ders denetimi ile ilgili yönetmelik değişikliğinin maarif müfettişlerinin, okul müdürlerinin ve öğretmenlerin görüşleri açısından değerlendirilmesi. 7. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Türk Dil Kurumu. (2011). Türkçe sözlük. Ankara: TDK.
• Uçar, R. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin sınıflarındaki denetim uygulamalarına ilişkin görüşleri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 82-96.
• Waite, D. (1995). Rethinking instructional supervision: Notes on its language and culture. London: Falmer Press.
• Yengin-Sarpkaya, P. (2012, Haziran). Okul müdürlerinin öğretmen denetiminde karşılaştığı sorunlar. IV. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Muğla Üniversitesi, Muğla.
• Yeşil, D. ve Kış, A. (2015). Okul müdürlerinin ders denetimine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(3), 27-45.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, K. (2009). Okul müdürlerinin denetim görevi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 19-35.
• Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods (3rd ed.). USA: SAGE.
• Zepeda, S. J. (2006). High stakes supervision: We must do more. International Journal of Leardership in Education, 9(1), 61-73.