Sürdürülebilir Lojistik İçin Üç Öncelikli Strateji: Yeşil Lojistik, Tersine Lojistik ve Yalın Lojistik

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 39 - 54, 30.03.2021

Muhammet Hamdi Mücevher

Öz

Küresel ısınma, iklim değişikliği, kuraklaşma gibi sorunlarla boğuşan günümüz dünyası için sürdürülebilirlik, önemli bir çözüm stratejisi olarak görünmektedir. Bu sebeple sadece çevre değil toplum ve ekonomi gibi açılardan da sürdürülebilir olmak, birçok sektörde önemsenmeye başladığı gibi lojistik sektörü açısından da önemsenen bir mesele haline gelmiştir.
Bu çalışmanın amacı, lojistik sektöründe sürdürülebilirlik için kullanılabilecek öncelikli stratejileri incelemektir. Bu amacı gerçekleştirmek için öncelikle sürdürülebilirlik kavramı ele alınmış, lojistik sektörü açısından sürdürülebilirlik konusu irdelenmiştir. Daha sonra sürdürülebilir lojistik için kullanılabilecek üç öncelikli strateji üzerinde durulmuştur. Bu stratejiler, tersine lojistik, yeşil lojistik ve yalın lojistik yaklaşımlarıdır.

Anahtar Kelimeler

Lojistik, Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilir Lojistik, Yeşil Lojistik, Tersine Lojistik, Yalın Lojistik

Kaynakça

• Abduaziz, O. Cheng, J. K., Tatar, R. M. ve Varma, R. (2015). A Hybrid Simulation Model for Green Logistics Assessment in Automotive Industry, Science Direct, Procedia Engineering, 100: 960-969.
• Akben, İ. ve Güngör, A. (2018). Tedarik Zinciri ve Yalın Tedarik Zinciri, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(7): 1-12.
• Beken, H. G. (2016). Sürdürülebilirlik ve Rekabet Edebilirlik Yolu Yeşil Lojistik Mi?, Balkan ve Yakındoğu Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1).
• Brito, M. P. D. ve Dekker, R. (2002). Reverse Logistics-A Framework, Erasmus, 1-19.
• Bowersox, D. J. ve Closs, D. J. ve Cooper, M. B. (2002). Supply Chain Logistics Managment, International Edition, Mc Graw Hill.
• Büyükkeklik, A. ve Ergülen, A. (2016). Tersine Lojistik Çalışmalarının Araştırma Yöntemlerine Göre Sınıflandırılması, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(1): 47-73.
• Callicott, J. B., Mumford, K. (1997). Ecological Sustainability As A Conservation Concept: Sustentabilidad Ecologica Como Concepto De Conservacion, Conservation Biology, 11(1): 32-40.
• Ceylan, Ö.. (2010). Tüketicilerin Çevresel Sürdürülebilirlik Ve Ekolojik Moda Konusunda Bilgi Düzeyi, Tutum Ve Davranışlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi) Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Chopra S. ve Meindl, P. (2017). Supply Chain Management: Strategy, Planning and Operation, (Çev. Emrah Bulut), İstanbul: Nobel Yayıncılık.
• Coşkun, A. (2011). Üreticilerin Tersine Lojistik Faaliyetlerini Etkileyen Faktörler: Beyaz Eşya Sektöründe Bir Uygulama. (Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Çamlıca, Z. ve Akar, G. S. (2014). Lojistik Sektöründe Sürdürülebilirlik Uygulamaları, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 5(11): 100-11.
• Çetin, O. ve Sain, A. D. (2018). Lojistik Sektöründe Sürdürülebilirlik Uygulamaları, IV. Internatıonal Caucasus-Central Asia Foreign Trade And Logistics Congress September, Aydın.
• Deniş, Ö. F. (2012). Tersine Lojistik Ve Denizli İlinde Ömrünü Tamamlamış Lastik Geri Kazanımı İçin Tersine Lojistik Ağ Modelinin Tamsayılı Programlamayla Tasarımı. (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Dey, A., Laguardıa, P. ve Srınıvasan, M. (2011). Building Sustainability in Logistics Operations: A Research Agenda, Management Research Review, 34(11): 1237-1259.
• Dowlatshahi, S. (2000). Developing a Theory of Reverse Logistics, Interfaces, 30 (3): 143-155.
• Erol, İ. Özmen, A. (2008). Çevresel Düzeyde Sürdürülebilirlik Performansının Ölçülmesi: Perakende Sektöründe Bir Uygulama, İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 23(266): 70-94.
• Ersoy, M. Ş. (2006). Lojistik ve Türkiye'nin Konumu, Durum Dergisi, Erişim Yeri: http://www.turktrade.org.tr/index.php?option=com_content&task=view&id=53&Itemid=40, Erişim Tarihi: 01.03.2021.
• Eş, A. (2008). Sürdürülebilirlik ve Firma Düzeyinde Sürdürülebilirlik Performans Ölçümü (Yüksek Lisans Tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Fettahlıoğlu, H. S., ve Birin, C. (2016). Sürdürülebilirlik Açısından Tersine Lojistik Faaliyetlerini ve Sürdürülebilir Pazarlamayı Etkileyen Faktörlerin Analitik Hiyerarşi Yöntemi İle Belirlenmesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2): 89-114.
• Gapp, R., Fisher, R., ve Kobayashi, K. (2008). Implementing 5S Within a Japanese Context: An Integrated Management Systems, Management Decision, 42(4): 565-579.
• Goodland, R. (1995). The Concept of Environmental Sustainability, Annual Review of Ecology and Systemaics, 26: 1-24.
• Gültaş, P. ve Yücel, M. (2015). Yeşil Lojistik: Yeşil Ulaşım Hizmetleri: Malatya Büyükşehir Belediyesi Örneği, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 6(2): 70-83.
• Gürlesel, C. F. (2019). Türk İhracat Ürünleri Sürdürülebilirlik Kodu, Erişim Yeri: https://tim.org.tr/files/downloads/Strateji_Raporlari/T%C4%B0M%20S%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BClebilirlik%20Raporu.pdf, Erişim Tarihi: 05.03.2021.
• Jones P., Clarke-Hill C., Comfort D. ve Hillier D. (2008). Marketing and Sustainability, Marketing Intelligence & Planning, 26(2): 123-130.
• Jordan, S. M. (2002). A Primer on the Supply Chain Logistics Model, A Working Paper From Trade Dynamics.
• Jørsfeldt, L. M., Hvolby, H. H. ve Nguyen, V. T. (2016). Implementing Environmental Sustainability in Logistics Operations: A Case Study, Strategic Outsourcing: An International Journal, 9(2): 98-125.
• Karaçay, G. (2005). Tersine Lojistik: Kavram ve İşleyiş, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1): 317-331.
• Kılıç, U. (2012). Kurumsal Verimlilik ve Sürdürülebilir Yaşam Planında 2020 Vizyonu, Erişim Yeri: http://comtalks.com/2010/12/20/kurumsal-verimlilik-ve-surdurulebilir-yasam-planinda-2020-vizyonu/, Erişim Tarihi: 28.02.2021.
• Kocabaş, D. (2014). Yalın Lojistik ve Değer Akışı Haritalandırma Yöntemi, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Krajewski L., Ritzman L. ve Malhotra M. (2013). Operations Management: Processes and Supply Chains (Çev. Semra Birgün), İstanbul: Nobel Yayıncılık.
• Kroon L. ve Vrijens, G. (1995). Returnable Containers: An Example of Reverse Logistics, International Journal of Physical Distribution and Logistics Management, 25 (2): 56-68.
• Lai, K. ve Wong, C. (2012). Green Logistics Management And Performance: Some Empirical Evidence From Chinese Manufacturing Exporters, Omega, 40: 267-282.
• Min, H. ve Ko, H-J. (2008). The Dynamic Design of A Reverse Logistics Network From The Perspective of Third-Party Logistics Service Providers, International Journal of Production Economics, 113(1): 176-192.
• Murphy P. R. ve Knemeyer A. M. (2016). Contemporary Logistics (Çev. F. Yercan ve Ş. Demiroğlu), İstanbul: Nobel Yayıncılık.
• Nakıboğlu, G. (2007). Tersine Lojistik: Önemi ve Dünyadaki Uygulamaları, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 9(2): 181-196.
• Öz, M. (2011). Lojistikte Yeni Yaklaşımlar, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1): 141-155.
• Özgen, C. (2013). Sürdürülebilirlik Kavramının Firma Stratejisi Açısından Ambalaj Tasarımına Etkilerinin İrdelenmesi (Doktora Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özkök, G. A. ve Yardımcı, İ. (2016). Perakende Sektöründe Yeşil Lojistik Uygulamaları, Ulusal Lojistik ve Tedarik Zinciri Kongresi, Mersin.
• Rahman, S., Laosirihongthong T. ve Sohal, A. (2010). Impact of Lean Strategy on Operational Performance: A Study of Thai Manufacturing Companies, Journal of Manufacturing Technology Management, 21(7): 839-852.
• Reutlinger, J. (2012). Sustainable Marketing: The Importance of Being a Sustainable Business, Erişim Yeri: https://www.theseus.fi/bitstream/handle/10024/50565/Reutlinger_Janina.pdf?sequence=1Lahti, Erişim Tarihi: 02.03.2021.
• Rogers D. S. ve Tibben-Lembke, R. S. (1998). Going Backwards: Reverse Logistics Trends and Practices, Reverse Logistics Executive Council, Pittsburgh, PA.
• Rogers, D. S. ve Tibben-Lembke, R. (2001). An Examination Of Reverse Logistics Practices, Journal of Business Logistics, 22 (2): 129-148.
• Stock, J. (2001). Reverse Logistics in The Supply Chain, Global Purchasing & Supply Chain Strategies, 44-48.
• T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı. (2012). Lojistik Performans Endeksi 2012, Erişim Yeri: http://risk.gtb.gov.tr/data/51e650f3487c8e102c0ee11e/13-Lojistik%20Permormans%20Endeksi%202012.PDF, Erişim Tarihi:10.03.2021.
• TÜBA. (2021). Sürdürülebilirlik Kavramı, Türkiye Bilimler Akademisi Sözlüğü, Erişim Yeri: http://www.tuba.gov.tr/tr/, Erişim Tarihi: 01.03.2021.
• Vasiliauska, A., Zmkeviciüté, V. ve Simonyte, E. (2013). Implementation Of The Concept Of Green Logistics Reffering To It Applications For Road Freight Transport Enterprises, Verslas: Teorıja ır Praktika Business: Theory and Practice, 14(1): 43-50.
• Wanga, Y., Chen, S., Lee, Y. ve Tsaia, C. (2013). Developing Green Management Standards For Restaurants: Anapplication Of Green Supply Chain Management, International Journal of Hospitality Management, 34: 263-273.
• Yangınlar, G. ve Sarı, K. (2014). Yeşil Lojistik Uygulamaları ve İşletme Performansı Üzerine Bir Literatür Araştırması, III. Ulusal Lojistik ve Tedarik Zinciri Kongresi, 15-17 Mayıs, Trabzon.
• Yangınlar, G. ve Bal, N. (2019). Yalın Yönetim ve Yalın Lojistik Kavramlarının İrdelenmesi. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1): 151-161.
• Zhu, Q. ve Sarkis J. (2007). The Moderating Effects Of İnstitutional Pressures On Emergent Green Supply Chain Practices And Performance, International Journal of Production Research, 45: 4333-4355.