AR-GE YATIRIMLARI VE FİNANSAL PERFORMANS: DIŞ TİCARET SERMAYE ŞİRKETLERİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 18 - 36, 28.03.2023

Bilal Akkaynak

Öz

Ar-ge hemen hemen tüm işletmelerin bir şekilde kısa ya da uzun vadede ihtiyaç duyacağı bir kavramdır. Küreselleşen dünyada özellikle rekabetin çetin boyutlara ulaşması işletmeleri başarılı olmaya mecbur kılmaktadır. Bu amaçla işletmeler devamlı gelişim göstermelidir. Etkili ar-ge faaliyetleri önemini çok daha fazla hissettirmektedir. Ar-ge işletmelerin üretmiş oldukları mal ve hizmetleri nitelik bakımından daha kaliteli üretmelerine olanak sağlarken bir diğer yandan da yeni ürün ve hizmet üretim sürecini de kapsamaktadır. Ar-ge ile zaman içerisinde işletme teknik bilgi ve becerilerini artırabilir ve rekabetçi iş dünyasında rakiplerine ciddi avantajlar sağlayabilirler. Ar-ge faaliyetlerinin bir diğer önemli avantajı ise üretilen mal ve hizmetin maliyetlerinin zaman içinde minimize edilebilmesidir. Bu çalışmada ar-ge harcamalarının finansal performans üzerindeki etkisi dış ticaret sermaye şirketleri örnekleminde incelenmiştir. Dış ticaret sermaye şirketleri özellikle gelişmekte olan ülkeler için oldukça önemlidir. Çünkü böylesi ülkelerde ithalat gelirleri ihracat gelirlerinin gerisindedir. İhracat gelirlerinin düşük olması da ülke ekonomisinin kur baskısı altında olması sonucunu doğurabilecektir. Bu nedenle ülkeler ihracat gelirlerini artıracak politikalara yönelirler. Dış ticaret sermaye şirketleri örnekleminde ar-ge harcamalarının finansal performans üzerindeki etkisinin incelendiği bu çalışmada yöntem olarak panel veri analizi ve panel nedensellik yöntemleri kullanılmıştır. Veri seti 2009Q1 ve 2022Q2 aralığını kapsamaktadır. Analiz sonucunda ar-ge harcamaları/satışlar değişkeni öz sermaye karlılığı ile negatif ilişkili olarak bulunmuştur. Ayrıca nedensellik ilişkilerine bakıldığında toplam borç/toplam kaynak, satılan malın maliyeti/net satışlar, net işletme sermayesi/toplam varlıklar, asit test oranı ve stok devir hızı değişkenlerinin ar-ge harcamaları/net satışlar değişkeni ile aralarında bir nedensellik ilişkisinin varlığı anlamlı kabul edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dış Ticaret, Ar-Ge, Finansal Performans

R&D Investments and Financial Performance: An Application on Foreign Trade Capital Companies

Öz

Anahtar Kelimeler

Dış Ticaret, Ar-Ge, Finansal Performans

Kaynakça

• Ayaydın, H., ve Karaaslan, İ. (2014). The Effect of Research and Development Investment on Firms Financial Performance: Evidence from Manufacturing Firms in Turkey. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 9(1), 23-39.
• Aytekin, S., ve Özçalık, S. G. (2018). Borsa İstanbul Teknoloji ve Bilişim Endeksi Firmalarında Ar-Ge Harcamaları ve Finansal Performans İlişkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(Iceess’18), 67-73.
• Bloemendaal, E. (2020). The Effects of R&D Investments on Financial Performance: A Comparison Between High-Tech and Non-High-Tech Companies (Bachelor's Thesis, University of Twente).
• Çıtak, L., ve İltaş, Y. (2017). Ar-Ge Yatırımlarının Finansal Performans Üzerindeki Etkisi ve BİST Teknoloji Endeksi Firmalarının Etkinliklerinin Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (76), 239-254. Dave, P., Wadhwa, V., Aggarwal, S., and Seetharaman, A. (2013). The Impact of Research and Development on the Financial Sustainability of Information Technology (It) Companies Listed on the S&P 500 Index. Journal of Sustainable Development, 6(11), 122.
• Doh, L. E., and Prince, D. R. (2015). The Impact of Research and Development on Revenue Generation and Investment Valuation of Info-Tech Corporations. Journal of Business Economics and Finance, 4(4). Dyrnes, M. ve Friestad, O. J. (2020). The Effect of R&D on Financial Performance. Universitetet Istavanger Unpublished Master Thesis.
• Elmas, B., ve Polat, M. (2016). Ar-Ge Yatırımlarının Firma Performansına Etkisinin Panel Veri Analizi ile Araştırılması. 20. Finans Sempozyumu
• Eldawayaty, Dma (2020). The Impact of Research and Development (R&D) Intensity on Financial Performance and Firm Value: An Empirical Study on Pharmaceutical Companies Listed on Egyptian Stock Exchange. Alexandria Journal of Accounting Research, 3(4).
• Erdogan, M., and Yamaltdinova, A. (2019). A panel study of the impact of R&D on financial performance: Evidence from an emerging market. Procedia Computer Science, 158, 541-545. Freihat, A. R. F., ve Kanakriyah, R. (2017). Impact of R&D Expenditure on Financial Performance: Jordanian Evidence. European Journal of Business and Management, 9(32), 73-83
• Ghaffar, A., and Khan, W. A. (2014). Impact of Research and Development on Firm Performance. International Journal of Accounting and Financial Reporting, 4(1), 357. Guo, B., Wang, J., and Wei, S. X. (2018). R&D Spending, Strategic Position and Firm Performance. Frontiers of Business Research in China, 12(1), 1-19. Gün, M. ve Kaygın, C. Y. (2020). Ar-Ge Yatırımlarının Finansal Performans Üzerine Etkisinin Veri Zarflama Analizi ile İncelenmesi. Business & Management Studies: An International Journal, 8(3), 2649-2674.
• Karunanithy, M., Dasanayaka, S. W. S. B., Al Serhan, O., Alariki, A. A., and Ayed, I. (2018). The Impact of Research and Development Expenditure on Financial Performance: Evidence from Sri Lanka Large Scale Enterprises. Journal of Economic & Management Perspectives, 12(2), 277-288.
• Kılıç, M. (2020). BİST Bilişim Sektöründeki Firmaların Ar-Ge Harcamalarının Finansal Performans Üzerindeki Etkisi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (49), 219-234. Mulugeta, T. (2021). Impacts of R&D Expenditures on Firms’ Innovation and Financial Performance: A Panel Data Evidence from Ethiopian Firms. Journal of Innovation and Entrepreneurship. Https://Doi.Org/10.21203/Rs.3.Rs-1106769/V1
• Özkan, N. (2022). R&D Spending and Financial Performance: An Investigation in an Emerging Market. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 18(1), 38-58.
• Pervan, M. and Kramaric, T. P. (2020). Impact of Research and Development Expenriture on Firm Performance. The 14th International Days of Statistics and Economics, Prague, September. Erişim Linki: https://msed.vse.cz/msed_2020/article/414-Pervan-Maja-paper.pdf
• Tung, L. T. and Binh, Q.M.Q. (2020). The Impact of Research and Development (R&D) Spending on Firm Value: Empirical Evidence from Southeast Asia (No. 8c34f). Centre For Open Science.
• Vanderpal, G. (2015). Impact Of R&D Expenses and Corporate Financial Performance. Vanderpal, Ga (2015). Impact Of R&D Expenses and Corporate Financial Performance. Journal Of Accounting and Finance, 15(7), 135-149.
• Zhu, Z., and Huang, F. (2012). The Effect Of R&D Investment on Firms’ Financial Performance: Evidence from The Chinese Listed it Firms. Modern Economy, 3, 915-919.
• www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 15.12.2022).
• www.worlbank.org (Erişim Tarihi: 15.12.2022).
• www.turmob.org.tr (Erişim Tarihi: 15.12.2022).
• www.oecd.org (Erişim Tarihi: 15.12.2022)