GERİ DÖNÜŞTÜRÜLEBİLİR AMBALAJ ATIKLARI YÖNETİM SİSTEMİ TASARIMI

Yıl 2015, Cilt: 26 Sayı: 2, 35 - 51, 31.07.2015

Nusret Köse Deniz Sun Merve Tulum Ali Yücel Türegün Cansu Yamaner Ömer Kırca , Haldun Süral

Öz

Çankaya Belediyesi ile birlikte yürütülen bu çalışmanın konusu, ambalaj atıkları yönetimi kapsamında çeşitli kararların alınmasında karar vericilere yardımcı olacak bir sistem geliştirmektir. Amaç, Çankaya’da ambalaj atıklarını ayrıştırma ve toplama maliyetlerini enazlarken toplanan ambalaj atığı miktarını ençoklamaktır. Bunun için ambalaj atıklarının ayrıştırılmasına ve toplanmasına yönelik dört farklı alternatif geliştirilmiştir. Alternatifleri değerlendirmek üzere Bahçelievler, Yukarı Bahçelievler ve Emek pilot bölge olarak seçilmiştir. Farklı toplama biçimlerine dayanan alternatifler için sisteme girecek potansiyel ambalaj atığı miktarlarının tahmininde deney tasarımı, bulanık sayı ve karışım tasarımı yöntemlerinden yararlanılmıştır. Her alternatif için en uygun toplama birimleri, bu birimlerin yerleri ve kapasiteleri belirlenmiştir. Toplama birimlerinin yerlerinin belirlenmesinde küme kapsama ve atama probleminden yararlanılırken, birimlerin kapasite tayinlerinde sisteme girecek tahmini ambalaj atığı miktarları kullanılmıştır. Sonunda, tüm alternatifler için yatırım ve işletim maliyetleri hesaplanmış, alternatifler toplam maliyet, getiri ve toplanan ambalaj atığının miktarındaki artış üzerinden kıyaslanmıştır. Bütün alternatiflerin mevcut sisteme göre oldukça etkin çözümler verdiği gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Geri dönüştürülebilir atık yönetimi, ambalaj atıklarının toplanması ve ayrıştırılması

Teşekkür

Bu çalışmaya verdikleri destek için Çankaya Belediyesine ve çalışmada kullanılan anketlerin hazırlanması ve değerlendirilmesindeki katkıları için Prof. Dr. Gülser Köksal'a teşekkürlerimizi sunarız.

A RECYCLABLE PACKAGING WASTE MANAGEMENT SYSTEM DESIGN

Öz

The subject of this study, which is conducted with the collaboration of Çankaya Municipality, is to build a system helping the decision makers to make decisions about packaging waste management. The purpose is to maximize the amount of packaging waste while minimizing the cost of collection and decomposition of packaging waste. In order to achieve this purpose, four different alternatives are suggested for collection and decomposition of packaging waste. Bahçelievler, Yukarı Bahçelievler, and Emek are chosen as a pilot region to evaluate these alternatives. For all alternatives, experimental design, fuzzy number, and mixture design methods are used to forecast the potential packaging waste amounts to be collected. Plus, the most appropriate collection units and the locations and capacity of these units are determined. While set covering and assignment problems were used to determine the location of collection units, forecasted packaging waste amounts were used to set the capacity of these units. Besides, all investment and operational costs are calculated for each alternative and the alternatives are compared according to their total costs, profits, and the increase in the collected packaging waste amount. It is observed that all the alternatives result in better solutions compared to the current system.

Anahtar Kelimeler

Recyclable waste management system, collection and decomposition of packaging waste

Kaynakça

• 1. Adenso-Diaz, P. L., González-Torre, B. 2005. “Influence of Distance on the Motivation and Frequency of Household Recycling,” Waste Management, vol. 25 (1), p. 15-23.
• 2. Ağdağ, O. N. 2009. “Comparison of Old and New Municipal Solid Waste Management Systems in Denizli, Turkey” Waste Management, vol. 29 (1), p. 456-464.
• 3. Aydın, H., Başoğlu, D., Demirel, M., Güleç, A., Palaoğlu, E., Şimşek, A., Yetiş Kara, B. 2008. “Evsel Atık Toplama Ağı Tasarımı ve Geri Kazanım Süreçlerinin İyileştirilmesi,” Endüstri Mühendisliği, vol. 19 (3), p. 2-16.
• 4. Banar, M., Çokaygil, Z., Özkan, A. 2009. “Life Cycle Assessment of Solid Waste Management Options for Eskişehir, Turkey,” Waste Management, vol. 29 (1), p. 54-62.
• 5. Beliën, J., De Boeck, L., Van Ackere, J. 2014. “Municipal Solid Waste Collection and Management Problems: A Literature Review,” Transportation Science, vol. 48 (1), p. 78-102.
• 6. Demir, E., Gültekin, D., Sandıkçıoğlu, S., Şayhan, A., Yeşildağ, M., Kırca, Ö., Süral, H. 2001. “Yenimahalle Belediyesi Katı Atık Toplama ve Taşıma Sistemi Tasarımı,” Endüstri Mühendisliği, vol. 12 (3-4), p. 52-64.
• 7. GAMS Development Corporation. 2014. GAMS, [Software Package], GAMS Development Corporation, 1217 Potomac Street, NW Washington, DC 20007, USA.
• 8. Ghiani, G., Laganà, D., Manni, E., Musmanno, R., Vigo, D. 2014. “Operations Research in Solid Waste Management: A Survey of Strategic and Tactical Issues,” Computers and Operations Research, vol. 44, p. 22-32.
• 9. IBM. 2014. CPLEX, [Optimization Package], IBM Corporation, 1 New Orchard Road Armonk, New York 10504-1722 USA.
• 10. Math Works. 2014. “MATLAB ver 8.3, [Software Package],” The MathWorks Inc., 24 Prime Park Way, Natick, MA, 01760-1500, USA.
• 11. Metin, E., Eröztürk, A., Neyim, C. 2003. “Solid Waste Management Practices and Review of Recovery and Recycling Operations in Turkey,” Waste Management, vol. 23 (5), p. 425-432.
• 12. Minitab Ltd. 2014. Minitab ver 17, [Software Package], Brandon Court Unit E1-E2 Progress Way Coventry CV3 2TE UK.