BİR İŞLETMEDE AZ TEKRARLI İŞLERİN RİSK DEĞERLENDİRMESİ İÇİN UYGUN METOTLARIN BELİRLENMESİ VE UYGULANMASI

Yıl 2020, Cilt: 31 Sayı: 3, 267 - 280, 31.12.2020

Ufuk Torun Hilal Atıcı Ulusu Tülin Gündüz

https://doi.org/10.46465/endustrimuhendisligi.719849

Öz

Ergonomi konusundaki en önemli çalışma alanlarından birini kas iskelet sistemi rahatsızlıkları (KİSR) oluşturmaktadır. Ancak bir çalışanın günlük işinde az yer tutan işlerde KİSR risklerinin değerlendirilmesi, analizlerin uzun ve detaylı çalışma gerektirmesinden dolayı genellikle görmezden gelinmekte veya ertelenmektedir. Bu çalışmada az tekrarlı işlerde ergonomik risklerin değerlendirilmesi için bir kontrol listesi hazırlanması amaçlanmıştır. Bu liste ile riskler pratik ve hızlı bir şekilde değerlendirilerek önlemler için öncelikleri belirlenebilecektir. Çalışmada, bir otomotiv işletmesinde çalışanın günlük çalışmasının %25’inden az zaman alan işlemler dikkate alınmıştır. Bu işlemlerin gerektirdiği hareket türleri; yük elleçleme, kuvvet uygulama ve itme-çekme olmak üzere üç grup altında toplanmıştır. Her hareket türü için, literatürdeki mevcut standartlar incelenerek KİSR riski oluşturabilecek limit değerler tanımlanmıştır. Örnek olarak analiz edilen iki farklı işlemde, önerilen kontrol listesi ile detaylı analizler aynı sonucu vermiştir. Böylece özellikle az tekrarlı işlerin en az 5 işgünü sürecek detaylı analizler yerine, önerilen kontrol listesi ile yarım saat içerisinde değerlendirilmesi sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İş Sağlığı ve Güvenliği, Kas İskelet Sistemi Rahatsızlıkları (KİSR), Ergonomik Risk Değerlendirme

Kaynakça

• Akkale, E. C. (2014). Elle taşıma işlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin NIOSH kaldırma denklemi ile incelenmesi. İş Müfettişi Yardımcılığı Etüdü, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı.
• Bridger, R.S. (2003). Introduction to Ergonomics, 2nd Edition, Londra: Taylor & Francis.
• IAD Das Institut für Arbeitswissenschaft, Technische Universität Darmstadt, AWS-Light Assembly Worksheet, Erişim adresi: http://www.kobra-projekt.de/system/files/download/files/AWSlight_Einstufungsbogen.pdf
• ISO 11228-1:2003 “Ergonomics - Manual Handling - Part 1: Lifting and carrying” Standardı
• Mert, E.A. (2014). Ergonomik risk değerlendirme yöntemlerinin karşılaştırılması ve bir çanta imalat atölyesinde uygulanması. İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı.
• MTM Association, EAWS Ergonomic Assessment Worksheet, Erişim adresi: http://ergo-mtm.it/upload/pdf/EAWS%20form%20v1.3.5_ENG.pdf
• Occhipinti, E. (1998). OCRA, a concise index for the assessment of exposure to repetitive movements of the upper limbs. Ergonomics, 41(9), 1290-1311. doi: https://doi.org/10.1080/001401398186315
• Özcan, E. (2011). İş yerinde ergonomik risklerin değerlendirilmesi ve hızlı maruziyet değerlendirme (HMD) yöntemi. Mühendis ve Makine, 52(616), 86-89. Erişim adresi: https://www.mmo.org.tr/sites/default/files/3d6dd07c47d22b4_ek.pdf
• Özel, E. ve Çetik, O. (2010). Mesleki görevlerin ergonomik analizinde kullanılan araçlar ve bir uygulama örneği. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22, 41-56. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/440254
• TS EN 1005-2 “Makinelerde güvenlik - İnsanın fiziksel performansı – Bölüm 2: Makinenin ve bileşen parçalarının elle kullanılması” Türk Standardı
• Wakula, J., Berg, K., Schaub, K., Bruder, R., Glitsch, U. & Ellegast, R. (2009, Ağustos). Isometric maximum forces of the whole-body in not upright postures and hand-finger-forces for the assembly-specific atlas. 17th World Congress on Ergonomics Kongresinde Sunulmuş Bildiri, Beijing, Çin.
• Waters T.R., Putz-Anderson V. & Garg, A. (1994). Applications Manual for the Revised NIOSH Lifting Equation, Ohio: NIOSH Publication No. 94-110.