SIRALI-TERS SIRALI POZİSYON AĞIRLIĞI YÖNTEMLERİ VE 0-1 TAMSAYILI PROGRAMLAMA İLE MONTAJ HATTI DENGELEME

Yıl 2022, Cilt: 33 Sayı: 2, 322 - 345, 31.08.2022

Seher Arslankaya , Merve Aydın

https://doi.org/10.46465/endustrimuhendisligi.1030732

Öz

Günümüz küresel dünyasında işletmeler pazarda tutunabilmek ve rekabet güçlerini artırmak için kaynaklarını verimli şekilde kullanmak zorundadırlar. Kaynakların verimli kullanılması ile birim maliyetler düşmekte, böylelikle işletmelerin rekabet güçleri artmaktadır. İmalat sektöründe faaliyet gösteren bir işletme için montaj hatlarında görevlerin dengesiz dağılımı, işletme kaynaklarının verimsiz kullanılmasına neden olmaktadır. Bu nedenle montaj hattı dengeleme çalışmaları kaynakların verimli kullanılması açısından önem kazanmaktadır. Bu çalışmada beyaz eşya üreten bir işletmenin montaj hattı ele alınmıştır. İşletmede montaj bandının mevcut durumu incelendiğinde iş yüklerinin dengesiz dağıldığı tespit edilmiştir. Yapılan çalışma ile görevlerin iş istasyonlarına dengeli bir şekilde dağıtılarak %30 olan denge kaybını azaltmak ve aynı zamanda montaj hattında çalışan 18 işçi sayısını da azaltarak verimliliğinin artırılması istenmektedir. Bu çalışmada montaj hattı dengeleme yöntemi olarak sezgisel yöntem olan Sıralı Pozisyon Ağırlıklı Metot ve Ters Sıralı Pozisyon Ağırlıklı Metot; analitik yöntem olan 0-1 Tamsayılı Programlama seçilmiştir. Bu yöntemler ile hat dengeleme çalışmaları sonucunda, denge kaybı %30’ dan %11’e ve montaj bandındaki 18 olan işçi sayısı 14’e düşürülmüştür. Sıralı Pozisyon Ağırlıklı Metot, Ters Sıralı Pozisyon Ağırlıklı Metot ve 0-1 Tamsayılı Programlama yöntemi ile dengelenen montaj hattı iş istasyonları sürelerine SPSS programında t Testi yapılmıştır ve bu test sonucu hat dengeleme 3 yöntemle de yapıldığında anlamlı bir fark olmayacağı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Montaj hattı dengeleme, Sezgisel ve analitik yöntemler, Sıralı pozisyon ağırlıklı metot, Ters sıralı pozisyon ağırlıklı metot, 0-1 tamsayılı programlama

ASSEMBLY LINE BALANCING WITH RANKED AND REVERSE RANKED POSITIONAL WEIGHT METHODS AND 0-1 INTEGER PROGRAMMING

Öz

In today's global world, businesses have to use their resources efficiently in order to stay in the market and increase their competitiveness. With the efficient use of resources, unit costs decrease, thus increasing the competitiveness of enterprises. For an enterprise operating in the manufacturing sector, the uneven distribution of tasks on assembly lines causes inefficient use of enterprise resources. For this reason, assembly line balancing studies gain importance in terms of efficient use of resources. In this study, the assembly line of an enterprise producing white goods is discussed. When the current situation of the assembly line in the enterprise is examined, it has been determined that the workloads are unevenly distributed. With this study, it is aimed to reduce the 30% loss of balance by distributing the tasks to the workstations in a balanced way, and to increase the productivity by reducing the number of workers on the assembly line at the same time. In this study, Sequential Position Weighted Method and Reverse Ordered Position Weighted Method, which are heuristic methods as assembly line balancing method; 0-1 Integer Programming, which is one of the analytical methods, was used. As a result of line balancing works with these methods, the loss of balance was reduced from 30% to 11% and the number of workers in the assembly line from 18 to 14. The t-test was performed in the SPSS program for the times of assembly line workstations balanced with the Sequential Position Weighted Method, Reverse Sequence Position Weighted Method and 0-1 Integer Programming method and as a result of the test, it was concluded that there would be no significant difference when line balancing was performed with all 3 methods.

Anahtar Kelimeler

Line Balancing, Heuristic and analytic methods, Ranked position-weighted method, Reverse ranked position-weighted method, 0-1 integer programming

Kaynakça

• Altunay, H. (2017). Montaj hattı dengeleme problemlerinde çevrim süresinin minimizasyonu için yeni yaklaşımlar: paralel görev atama ve paralel istasyon oluşturma (Doktora Tezi), Uludağ Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa. Erişim adresi: http://193.140.245.211/handle/11452/10588
• Altunay, H., Özmutlu H.C. ve Özmutlu S. (2017). Paralel görev atamalı montaj hattı dengeleme problemi için yeni bir matematiksel model önerisi, Cumhuriyet Üniversitesi iktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(1), 15-33. Erişim adresi: http://esjournal.cumhuriyet.edu.tr/en/pub/issue/32216/357725
• Aslan, S. & Aytekin, M. (2020). Sıra-Bağımlı Hazırlık zamanlı genel montaj hattı dengeleme problemlerinin çözümü için bir diferansiyel gelişim algoritması, Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi,11(3),1103-1118. Doi: https://doi.org/10.24012/dumf.694846
• Çalışkan, G. (2020). Bir tekstil işletmesinde simülasyon optimizasyon yaklaşımı ile hat dengeleme çalışması (Master Tezi), Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli. Erişim adresi: http://acikerisim.pau.edu.tr/xmlui/handle/11499/35306
• Demir, A.S. (2020). Alparslan Serhat Demir tesis planlama ders notları: 8.hafta ders notu, Sakarya Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Göçer, E.G. (2018). Çok modelli üretim yapan montaj hatlarında eş zamanlı montaj hattı dengeleme ve istasyonlar arası ara stok alanı atama problemi için bir çözüm yaklaşımı (Master Tezi), TOBB ETÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Erişim adresi: http://www.earsiv.etu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.11851/2238
• Hıdımoğlu, M. B. (2019). Montaj hattında kapasite dengeleme ve verimlilik analizi (Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul. Erişim adresi: https://www.proquest.com/openview/126862afa2ecede3c1bae80f1c5a111d/1?pq-origsite=gscholar&cbl=18750&diss=y
• Kılıç, G. (2010). Hazır giyim işletmelerinde üretim hattı dengelemesine yönelik bir uygulama (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Küçükkoç, İ. (2011). Karışık modelli montaj hattı dengeleme problemleri ve genetik algoritmalar ile bir uygulama (Master Tezi), Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir. Erişim adresi: http://dspace.balikesir.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12462/2560
• Küçükkoç, İ. Montaj Hattı Dengeleme Dengeleme Ders Notları. Erişim adresi: http://ikucukkoc.baun.edu.tr/lectures/EMM4208/EMM4208MontajHattiDersNotlari.pdf
• Özçelik, F. (2017). Basit düz ve U-Tip montaj hattı dengeleme problemleri için diferansiyel evrim algoritması, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 24(1), 130-140. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/pajes/issue/35876/400849?publisher=pamukkale?publisher=pamukkale
• Özkan, R. (2003). Tek modelli deterministik montaj hattı dengeleme problemlerine genetik algoritma ile çözüm yaklaşımı (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Erişim adresi: https://polen.itu.edu.tr/handle/11527/9944
• Salveson, M.E. (1955). The assembly balancing problem, Journal of Industrial Engineering, 6, 18-25. Şahin, B.N. ve Kahya E. (2018). Hedef programlama problemi ile ergonomik kısıtlar altında montaj hattı dengelemesi, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6(ÖS: Ergonomi2017), 188-196. Doi: https://doi.org/10.21923/jesd.358709
• Topaloğlu Yıldız, Yıldız Ş.G. ve Cin. E. (2020). Bir elektronik firmasında işçi atamalı montaj hattı dengeleme problemine matematiksel programlama ve benzetim modelleme tabanlı bir çözüm yaklaşımı, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 57-73. DOI: https://doi.org/10.33707/akuiibfd.645402
• Uyanık, A.Ş. (2020). Bir traktör fabrikasında karışık modelli montaj hattı dengeleme–deterministik ve stokastik ölçümlere göre analizler (Master Tezi), TOBB ETÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Erişim adresi: http://earsiv.etu.edu.tr/handle/20.500.11851/3948
• Yetkin, B. N. & Kahya, E. (2021). Ergonomik Montaj Hattı Dengeleme Problemine Farklı Çözüm Yaklaşımları. Endüstri Mühendisliği, 32(2), 217-234. Doi: https://doi.org/10.46465/endustrimuhendisligi.880605
• Zhang, Z. & Cheng W. (2010). Teaching assembly line balancing problem by using Lingo Software, 2010 Second International Workshop on Education Technology and Computer Science, 663-666. Doi: https://doi.org/10.1109/ETCS.2010.456