BİR TEKSTİL İŞLETMESİNDE PROSES KONTROL PERSONELLERİNİN HATA TESPİT DAVRANIŞLARININ BİLİŞSEL VE FİZİKSEL İŞ YÜKÜ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 34 Sayı: 3, 412 - 432, 31.12.2023

Songül Kul , Hilal Atıcı Ulusu , Tülin Gündüz

https://doi.org/10.46465/endustrimuhendisligi.1311373

Öz

Üretim işletmelerinin temel amacı yüksek verimlilikle, kaliteli ürünler ortaya koymaktır. Bu çalışmada, polyester iplik üretim tesisinde kaliteli üretimin yüksek randımanla gerçekleşmesi için yapılan proses kontrol personelleri ergonomik açıdan incelenmiştir. Proses esnasında meydana gelen kalite düşürücü hammadde hataları ve mekanik ya da elektronik arızaların hızlı bir şekilde çözülmesi için doğru tespitlerin yapılması gerekmektedir. Bu tespitlerde sensörlerin okuduğu gerginlik farkı grafiklerinden yararlanılmaktadır. Proses kontrol personelleri tarafından grafiklerin yorumlanması ile yapılan tespitler hata bildirimleri olarak yazılmış ve elektronik ortamdan alınıp doğruluk oranları hesaplanmıştır. Bu çalışmada, farklı personellerden elde edilen doğruluk oranlarını düşüren etmenler ile çalışanların fiziksel, fizyolojik ve algıladıkları bilişsel iş yükleri ile ilişkisi incelenmiştir. Akıllı bileklik ölçümleri, REBA ve NASA-TLX yöntemleri kullanılmıştır. Bilişsel ve fiziksel iş yükü ilişkisinin Mann-Whitney ve Kruskal-Wallis testleri ile ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Yapılan ergonomi analizleri sonucunda, çalışanların orta ve yüksek seviyede fiziksel riske maruz kaldığı belirlenmiştir. Ayrıca çalışanların hata tespitindeki doğruluk oranlarının ortalama nabız, algılanan zihinsel iş yükü ve kaygı seviyeleri ile ilişkili olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

BİLİŞSEL İŞ YÜKÜ, NASA-TLX, FİZİKSEL İŞ YÜKÜ, TEKSTİL SEKTÖRÜ, PROSES KONTROL

Destekleyen Kurum

Korteks Mensucat Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Kaynakça

• Akın, B. (1996). ISO 9000 Uygulamasında İşletmelerde İstatistik Proses Kontrol-İPK-Teknikleri, 1. Basım, İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi.
• Allen, J. (2007). Photoplethysmography and its application in clinical physiological measurement. Physiological Measurement, 28(3), R1. https://doi.org/10.1088/0967-3334/28/3/R01
• Burke, L.E., Ma, J., Azar, K.M.J., Bennett, G.G., Peterson, E.D., Zheng, Y. vd. (2015). Current science on consumer use of mobile health for cardiovascular disease prevention: A scientific statement from the American Heart Association. Circulation, 132(12), 1157–213. Doi : https://doi.org/10.1161/CIR.0000000000000232
• Can, S. (2019). Fiziksel aktivite ölçümü: Objektif ve sübjektif yöntemler. Spor Hekimliği Dergisi, 54(4), 296-307. Doi : https://doi.org/10.5152/tjsm.2019.144
• Gülkaç, H. (2014). Pilotların zihinsel işyüklerinin NASA-TLX yöntemiyle ölçülmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• Hart, S. G. ve Staveland, L. E. (1988). Development of NASA-TLX (Task Load Index): Results of empirical and theoretical research. Human Mental Workload, North Holland Press, Amsterdam, ss.139-183. Doi : https://doi.org/10.1016/S0166-4115(08)62386-9
• Hart, S.G. (2006). NASA-Task Load Index (NASA-TLX): 20 Years Later, Proceedings of the Human Factors and Ergonomics Society 50 th Annual Meeting, ss: 904-908.Doi: https://doi.org/10.1177/154193120605000909
• Hignett, S. ve McAtamney, L. (2000). Rapid entire body assessment (REBA). Applied Ergonomics, 31, 201-205. Doi : https://doi.org/10.1016/S0003-6870(99)00039-3
• Hoonakker P., Carayon, P., Gurses, R.B. , McGuire,K. Khunlertkit, A. ve Walker, J.M. (2011). Measuring workload of ICU nurses with a questionnaire survey: The NASA task load index (TLX). IIE Trans Healthc Syst Eng, 1(2), 131–143. Doi : https://doi.org/10.1080/19488300.2011.609524
• Julicher, T. ve Delisle, M. (2018). “Step into “The Circle” – A close look at wearables and quantified self”, Big Data in Context, Hoeren, T. & Kolany-Raiser, B. (ed.) içinde, Springer, 81-91. Doi : https://doi.org/10.1007/978-3-319-62461-7_10
• Karadağ, M. ve Cankul, İ.H. (2015). The evaluation of mental workload in physicians. International Journal of Social Science Studies, 35, 361-370. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2883
• Moustafa, K., Luz, S., ve Longo, L. (2017). Assessment of mental workload: a comparison of machine learning methods and subjective assessment techniques. International Symposium on Human Mental Workload: Models and Applications (pp. 30-50). Springer, Cham. Doi : https://doi.org/10.1007/978-3-319-61061-0_3
• Niebel, B. W. (2009). Niebel's Methods, Standards and Work Design. McGraw-Hill Higher Education. Nur, I., Iskandar, H. ve Ade, R. F. (2020). The measurement of nurses’mental workload using NASA-TLX method (a case study). Malaysian Journal of Public Health Medicine, 20 (Special1), 60-63. Doi : https://doi.org/10.37268/mjphm/vol.20/no.Special1/art.705
• Rubio-Valdehita, S., López-Núñez, M.I., López-Higes, R., ve Díaz-Ramiro, E.M. (2017). Development of the Carmen-Q questionnaire for mental workload assessment. Psicothema, 29(4), 570-576. Doi : https://doi.org/10.7334/psicothema2017.151
• Sugarindra, M., Suryoputro, M. R. ve Permana, A. I. (2017, Aralık). Mental workload measurement in operator control room using NASA-TLX. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering (Vol. 277, No. 1, p. 012022). IOP Publishing. Doi : https://doi.org/10.1088/1757-899X/277/1/012022
• Türker, T., Türker, Y.A., ve Bayraktar, T. (2016, Temmuz). Vardiyalar arası algılanan iş yükünün NASA-TLX metotu ile araştırılması. International Science and Technology Conference, 1507-1514, Viyana.