Antalya, Karaman ve Muğla’dan belirlenen yeni kayıt afit (Hemiptera: Aphidoidae) türleri

Yıl 2023, , 317 - 328, 09.10.2023

Hayal Akyıldırım Beğen , Gazi Görür , Özhan Şenol , Gizem Başer , Bengisu Venhar Akçay

https://doi.org/10.16970/entoted.1272814

Öz

Afitler zorunlu fitofag ve birçoğu yüksek oranda polifag zararlıdırlar ve ılıman iklimler başta olmak üzere dünyanın hemen her yerine dağılmışlardır. Türkiye, zengin bitki çeşitliliği ve farklı iklim bölgeleri nedeniyle afitler için potansiyel bir alana sahiptir. Afit türlerinin çoğu konak bitkiye özgüdür ve bitki üzerinde hem doğrudan hem de dolaylı zararlara neden olur. Bugüne kadar, Türkiye'de çok sayıda konukçu bitki üzerinden, 654 yaprak biti türü tespit edilmiştir. Antalya, Karaman ve Muğla (Türkiye) illerinde, Mart 2020 ve Eylül 2021 yılları arasında yapılan çalışmalar neticesinde, Türkiye yaprak biti faunasına 12 yaprak biti türü eklenmiştir. Bu türler, Urtica dioica L. üzerinden Amphorophora urtica Essig, 1942, Crepis capillaris L. (Wallr.), üzerinden Aphis crepidis (Börner, 1940), Salix sp. üzerinden Chaitophorus utahensis (Knowlton, 1928), Juglans regia L. üzerinden Monelliopsis carya (Monell, 1879), Populus sp. üzerinden Doraphis populi (Maskell, 1898), Pinus sp. üzerinden Eulachnus mediterraneus Binazzi, 1983, Rosa sp. üzerinden Metopolophium montanum Hille Ris Lambers, 1966, Echinops viscosus DC. üzerinden Protaphis echinopis (Hille Ris Lambers, 1948), Cichorium sp. üzerinden Prociphilus erigeronensis (Thomas, 1879), Poa sp. ve Triticum sp. üzerinden Sitobion leelamaniae (David, 1958), Tilia sp. üzerinden Tiliaphis pseudoshinae Quednau, 1979 ve Gundelia tournefortii (L.) üzerinden Uroleucon iranicum Holman, 1980. Türkiye afit faunası sayısı bu çalışma ile 666’ya ulaşmıştır. Yeni kayıtların lokasyonlarına ilişkin detaylı bilgiler de verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Afit, Antalya, Karaman, Muğla, Türkiye

Proje Numarası

119Z250

Aphid species (Hemiptera: Aphidoidae) determined from Antalya, Karaman and Muğla with new aphid records

Öz

Aphids (Hemiptera: Aphidoidae) are obligatory phytophagous and many of them highly polyphagous pests and distributed almost all parts of the earth, especially temperature zone. Türkiye has a potential area for aphids because of its rich plant diversity and different climatic region. Most of the aphid species is specific to their host plant and both cause direct and indirect damages. So far, 654 aphid species have been determined on numerous host plants in Türkiye. As a result of the study conducted in Antalya, Karaman and Muğla provinces in Türkiye between March 2020 and September 2021, 12 aphid species were added to Türkiye aphidofauna. These species are Amphorophora urtica Essig, 1942 on Urtica dioica L., Aphis crepidis (Börner, 1940) on Crepis capillaris L. (Wallr.), Chaitophorus utahensis (Knowlton, 1928) on Salix sp., Monelliopsis caryae (Monell, 1879) on Juglans regia L., Doraphis populi (Maskell, 1898) on Populus sp., Eulachnus mediterraneus Binazzi, 1983 on Pinus sp., Metopolophium montanum Hille Ris Lambers, 1966 on Rosa sp., Protaphis echinopis (Hille Ris Lambers, 1948) on Echinops viscosus DC., Prociphilus erigeronensis (Thomas, 1879) on Cichorium sp., Sitobion leelamaniae (David, 1958) on Poa sp. and Triticum sp., Tiliaphis pseudoshinae Quednau, 1979 on Tilia sp. and Uroleucon iranicum Holman, 1980 on Gundelia tournefortii (L.). Türkiye aphidofauna has reached 666 species with this study. Detailed information of locality of new records are also given.

Anahtar Kelimeler

Aphid, Antalya, Karaman, Muğla, Türkiye

Destekleyen Kurum

TUBITAK

Proje Numarası

119Z250

Teşekkür

The authors thank to the Scientific and Technological Research Council of Türkiye (TUBITAK; Project Number 119Z250).

Kaynakça

• Akyürek, B., 2022. New additional aphid (Hemiptera: Aphidoidea: Aphididae) records for Samsun (Turkey) province. International Journal of Science Letters, 4 (1): 169-182.
• Akyürek, B., Ü. Zeybekoğlu & G. Görür, 2010. New records of aphid species (Hemiptera: Aphidoidea) for the Turkish fauna from Samsun province. Turkish Journal of Zoology, 34 (2): 421-424.
• Akyürek, B., Ü. Zeybekoğlu & G. Görür, 2011. Further contributions to the Türkiye Aphid (Hemiptera: Aphidoidea) fauna. Journal of the Entomological Research Society, 13 (3): 101-106.
• Bahşi, N. & E. Çetin, 2020. Determining of agricultural credit impact on agricultural production value in Turkey. Ciência Rural, Santa Maria, 50 (11): e20200003.
• Barjadze, S., G. Japoshvili, İ. Karaca & I. Özdemir, 2014b. Aphids (Hemiptera: Aphidoidea) of Gölcük Natural Park (Isparta Province, Turkey). Munis Entomology & Zoology Journal, 9 (1): 206-213.
• Barjadze, S., İ. Karaca, B. Yaşar & G. Japoshvili, 2011. The yellow rose aphid Rhodobium porosum: a new pest of Damask Rose in Turkey. Phytoparasitica, 39 (1): 59-62.
• Barjadze, S., I. Özdemir & R. Blackman, 2014a. Two new species of Aphidini Latreille, 1802 (Hemiptera: Aphididae) from Turkey. Zootaxa, 3873 (2): 197-194.
• Başer, G., G. Görür, Ö. Şenol & H. Akyildirim Beğen, 2023. New contributions to Türkiye aphid fauna with invasive species. Munis Entomology & Zoology (In press).
• Blackman, R. & V. F. Eastop, 2023. Aphids on the World’s plants: An online identification and information guide. (Web page: http://www.aphidsonworldsplants.info) (Date accessed: June 2023)
• Çanakçıoğlu, H., 1975. The Aphidoidea of Turkey. JFFIU İstanbul, 309 pp.
• Eminağaoğlu, Ö., 2015. Artvin’in Doğal Bitkileri (Native Plants of Artvin). İstanbul: Promat 256 pp (???? in Turkish with abstract in English).
• Eser, S. İ., G. Görür, İ. Tepecik & H. Akyıldırım, 2009. Aphid (Hemiptera: Aphidoidea) species of the Urla district of İzmir region. Journal of Applied Biological Sciences, 3 (1): 99-102.
• Essig, E. O., 1942. College Entomology, The MacMillan Company, N.Y., 900 pp.
• Favret, C., 2023. Aphid Species File. (Web page: http://aphid.speciesfile.org) (Date accessed: June 2021)
• Görür, G., M. Işık, B. Akyürek & Ü. Zeybekoğlu, 2009a. New Records of Aphidoidea from Turkey. Journal of the Entomological Research Society, 11 (3): 1-5.
• Görür, G., Ü. Zeybekoğlu, B. Akyürek, M. Işık & H. Akyıldırım, 2009b. Trabzon, Rize ve Artvin İllerinin Afit (Homoptera: Aphididae) Faunasının Belirlenmesi. Turkish Scientific Research Council (Unpublished) Project, Project Number 107T450 (in Turkish with abstract in English).
• Görür, G., İ. Tepecik, H. Akyıldırım & G. Olcabey, 2011. Additions to the Turkish Aphid fauna (Hemiptera: Aphidoidea: Aphididae). North-Western Journal of Zoology, 7 (2): 318-321.
• Görür, G., H. Akyıldırım, G. Olcabey & B. Akyürek, 2012. The aphid fauna of Turkey: An updated checklist. Archives of Biological Sciences, 64 (2): 675-692.
• Görür, G., Ö. Şenol, G. Gezici, H. Akyıldırım Beğen & D. Parmaksız, 2017. New aphid (Hemiptera: Aphidoidea) records from South Eastern Parts of Turkey. Journal of Insect Biodiversity and Systematics, 3 (3): 257-264.
• Görür, G., H. Akyıldırım Beğen & Ö. Şenol, 2019. Determined aphid-host plant relations from Eastern Black Sea regions of Turkey. Turkish Journal of Biodiversity, 2 (2): 34-38.
• Görür, G., 2022. Contribution to the aphid fauna of the Ordu province with first record of an exotic aphid species, Euceraphis gillettei Davidson, 1915, in Turkey. Turkish Journal of Zoology, 46 (5): 418-422.
• Görür, G., Ö. Şenol, H. Akyıldırım Beğen & B. Akyürek, 2023a. Turkish aphid. (Web page: www.turkishaphid.com) (Date accessed: July 2022).
• Görür, G., G. Başer, H. Akyildirim Beğen, Ö. Şenol & B. Akyürek, 2023b. Sıcaklık Değişkenliğinin Afitlerin Yaşam Döngüsüne Etkileri: Dört Örnek Tür. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6 (1): 68-77 (in Turkish with abstract in English).
• Görür, G., H. Akyildirim Beğen, Ö. Şenol & G. Başer, 2023c. Novel contribution to the Türkiye aphid fauna with new host plant associations. North-Western Journal of Zoology, 19 (2): 257-264.
• Güner, A., S. Aslan, T. Ekim, M. Vural & M.T. Babaç, 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırma Derneği Yayını, İstanbul, 1290 pp (in Turkish).
• Hulle, M., A. Cœur d’Acier, S. Bankhead-Dronnet & R. Harrington, 2010. Aphids in the face of global changes. Comptes Rendus Biologies, 33: 497-503.
• Kök, Ş. & İ. Kasap, 2019. Aphid (Hemiptera: Aphididae) species of the South Marmara Region of Turkey including the first record of Dysaphis radicola meridialis Shaposhnikov, 1964 for the aphid fauna of Turkey. Turkish Journal of Entomology, 43 (1): 63-78.
• Kök, Ş., 2021. Diversity and plant interactions of aphids (Hemiptera: Aphidomorpha) adjacent to Çardak Lagoon with new aphid and host records for Turkey. Turkish Journal of Entomology, 45 (4): 425-439.
• Kök, Ş. & I. Özdemir, 2021. Annotated Systematic Checklist of the Aphids (Hemiptera: Aphidomorpha) of Turkey. Zootaxa, 4925 (1): 1-74.
• Martin, J. H., 1983. The identification of common aphid pests of tropical agriculture. Tropical Pest Management, 29 (4): 395-411.
• Özdemir, I. & S. Barjadze, 2015. Some new records of aphid species (Hemiptera: Aphididae) from the Middle East and the Caucasus. Turkish Journal of Zoology, 39: 712-714.
• Remaudière, G., S. Toros & I. Özdemir, 2006. New contribution to the aphid fauna of Turkey (Hemiptera, Aphidoidea). Revue Française d'Entomologie, 28 (2): 75-96.
• Rodrigez, G.S., P.A. Brown, J. Ortego, S.L. Ciruelos & J.M. Nieto Nafria, 2017. Aphis species (Hemiptera, Aphididae) living on Mulinum (Apiaceae) in South America, with a description of a new species. Zootaxa, 4216 (1): 47-54.
• Ruberson, J.R., 1999. Handbook of Pest Management. Published by Marcel Dekkar Inc., New York, 842 pp.
• Şenol, Ö., H. Akyıldırım Beğen, G. Görür & E. Demirtaş, 2014. New records for the aphid fauna hemiptera aphidoidea of Turkey. Acta Zoologica Bulgarica, 66 (1): 133-136.
• Şenol, Ö., H. Akyıldırım Beğen, G. Görür & E. Demirtaş, 2015a. New additions and invasive aphids for Turkey’s aphidofauna (Hemiptera: Aphidoidea). Turkish Journal of Zoology, 39: 39-45.
• Şenol, Ö., H. Akyıldırım Beğen, G. Görür & G. Gezici, 2015b. Some new aphid records for the Turkish aphidofauna (Hemiptera: Aphidoidae). Zoology in the Middle East, 61 (1): 90-92.
• Şenol, Ö., G. Görür & H. Akyıldırım Beğen, 2017. Recent findings on aphid fauna from east and south eastern parts of Turkey. Biodiversity Conservation, 10 (3): 76-78.
• Şenol, Ö., G. Görür, G. Başer & H. Akyıldırım Beğen, 2021. Contributions to the Turkish aphid fauna from Aegean and Mediterranean part of Turkey. Journal of Applied and Natural Science, 25 (3): 717-720.
• Tasheva-Terzieva, E., P. B. Mirchev, G. T. Georgiev, P. S. Petkov & M. Todorov, 2006. The dew produce, Monelliopsis caryae (Monell ex Riley and Monell, 1879) (Hemiptera:Aphididae) - new species for aphidofauna of Bulgaria. Acta entomologica Bulgarica, 1 (2): 60-63.
• Toper Kaygın, A., G. Görür & F. Çota, 2008. Contribution to the Aphid (Homoptera: Aphididae) species damaging on woody plants in Bartın, Türkiye. International Journal of Engineering Science and Application, 2 (1): 83-86.
• Toper Kaygin, A., G. Gorur & F. Cota, 2010. New records of aphid fauna in Turkey. Journal of Insect Science, 10 (1): 1-5.