Bazı bitki ekstraktlarının kök-ur nematodlarına karşı etkinliğinin in vitro ve in vivo koşullarda araştırılması

Yıl 2016, , 0 - 0, 17.02.2016

İlker Kepenekçi , Dolunay Erdoğuş , Pervin Erdoğan

https://doi.org/10.16970/ted.84688

Cited By: 6

Öz

Sebzelerin önemli zararlılarından biri olan ve bitki köklerinde urlar meydana getirerek ekonomik bağlamda ürün kayıplarına neden olan kök-ur nematodları (Meloidogyne spp.) (Tylenchina: Meloidogynidae) (KUN) kıyı bölgelerimiz başta olmak üzere örtü altı sebze yetiştiriciliği yapılan tüm alanlarda yaygın olarak görülmektedir. Bu çalışmada, Capsicum frutescens, Hyoscyamus niger (Solanaceae), Melia azedarach (Meliaceae), Xanthium strumarium ve Achillea wilhelmsii (Asteraceae) bitkilerinden elde edilen bitkisel ekstraktların KUN'lere karşı etkileri araştırılmıştır. İlk çalışmalar laboratuvar-petri (in vitro) denemleri olarak yürütülmüştür. Denemlerde Meloidogyne incognita kültüründen elde edilen yumurta, yumurta paketleri ve 2. dönem larvalar (L2)'ına karşı ekstraktlar 6 farklı konsantrasyonda (0.5, 1.0, 1.5, 3.0, 6.0 ve %12.0) kullanılmıştır. H. niger, X. strumarium ve M. azedarach'nın 3.0, 6.0 ve %12.0 konsantrasyonları yumurta açılımına ve L2 (larvaya toksisite)'ye %100 etkili bulunmuştur. Diğer çalışmalar olan sera-saksı denemelerinde M. javanica kullanılmış; her bir bitki kökündeki yumurta paketi sayısı (I), bitkinin boyu (II), bitkinin yaş (III) ve kuru ağırlığı (IV), kök yaş (V) ve kuru ağırlığı (VI) parametreleri değerlendirilmiştir. Sera-saksı denemelerinden elde edilen sonuçlarına göre; kök-ur nematodu yumurta açılımına etkisi çalışmalarında, H. niger ve X. strumarium’un %12’lik konsantrasyonu yüksek etki göstermiştir. Nematod larvalarına karşı olan toksisite çalışmalarında ise X. strumarium ve M. azedarach’ın %6.0 ve 12.0’lik konsantrasyonları etkili bulunmuştur. Son çalışmalar doğa-sera çalışmaları (in vivo) olarak yürütülmüştür. Üç bitki ekstraktı (X. strumarium, H. niger ve M. azedarach) M. incognita ve M. javanica ile karışık popülasyonlar olarak bulaşık olduğu tespit edilen seralarda uygulanmıştır. Parsellere 1 ml bitki^-1 olacak şekilde süzgeçli kovayla uygulanmıştır. Çalışmalar; kök indeks ve verim (kg  bitki^-1) değerleri ile kök ur indeksi etki ve verim artışı (%) açısından değerlendirilmiştir. Doğa-sera çalışmaları sonucu, bitkisel ekstraktlardan sadece M. azedarach’nın köklerde meydana gelen urlanmalar ve verim açısından etkili olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Kök ur nematodu, Meloidogyne incognita, M. javanica, bitkisel ekstraktlar, domates

Effects of some plant extracts on root-knot nematodes in vitro and in vivo conditions

Öz

One of the major pests of the vegetables, root knot nematodes (Meloidogyne spp.) (Tylenchina: Meloidogynidae) (RKNs) can cause economic losses by forming knots on the host plant roots. RKNs are more prevalent in the greenhouse vegetable growing areas of the coastal regions. In this study, the effects of plant extracts from five different plants; Capsicum frutescens, Hyoscyamus niger (Solanaceae), Melia azedarach (Meliaceae), Xanthium strumarium and Achillea wilhelmsii (Asteraceae) were evaluated against RKNs. In the first studies; the effects of plant extracts (0.5, 1.0, 1.5, 3.0, 6.0 and 12.0% concentrations) on eggs, egg masses and second stage juveniles (J2s) of the Meloidogyne incognita were evaluated in laboratory conditions (in vitro tests). Concentrations of 3.0, 6.0 and 12.0% for H. niger, X. strumarium and M. azedarach caused 100% inhibition of egg hatching and J2s mortality. Effects of the same plant extracts against M. javanica on egg mass of nematode (I), the plant height (II), the plant age (III) plant dry weight (IV), root fresh weight (V) and root dry weight (VI) were also evaluated in greenhouse-pot studies. Result of pot trials, 12.0% of H. niger and X. strumarium has shown high effect on hatching studies. In the toxicity studies, 6.0% and 12.0% of X. strumarium and M. azedarach were found effective.Three plant extracts (X. strumarium, H. niger and M. azedarach), against mixed populations of M. incognita and M. javanica on tomatoes under natural greenhouse conditions (in vivo) were evaluated. Treatmets were repeated 4 times by watering for each pot (extract were applied 1 ml plant-1). In greenhouse trials, root gal indicies (root knot) and crop yield (tomatoes) (kg plant-1) values and effect of root gal indicies and yield (%) were evaluated. In vivo studies, it could be concluded that, only the M. azedarach has effected the galling indicies and consequentelly crop yield significantly.

Anahtar Kelimeler

Root knot nematode, Meloidogyne incognita, M. javanica, plant extracts, tomato