Mersin ili domates seralarında Domates yaprak galeri güvesi Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın yaygınlığı ve zarar durumu

Yıl 2011, Cilt: 35 Sayı: 2, 339 - 347, 30.06.2011

Kamil Karut , Cengiz Kazak , İsmail Döker , Mehmet Rifat Ulusoy

Öz

Türkiye için yeni bir zararlı olan Domates yaprak galeri güvesi Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın Mersin ili domates seralarındaki yaygınlığı ve zarar durumunu belirlemek amacıyla 2009 yılı güz (eylül-ocak) ve 2010 yılı bahar (şubat-haziran) sezonlarında sörvey çalışmaları yapılmıştır. Bitkilerde T. absoluta’nın açtığı galeriler aranmış ve üzerinde zararlının larvası bulunan bitki bulaşık olarak kaydedilmiştir. Her serada tesadüfi olarak ardışık en az 20 bitki kontrol edilmiştir. Çalışma süresince 3 beldeden (Adanalıoğlu, Kazanlı ve Kocahasanlı) toplam 262 sera haftalık aralıklarla kontrol edilmiştir. 2009 yılı güz sezonunda kontrol edilen toplam 82 adet seranın hiç birinde T. absoluta’ya rastlanılmamıştır. T. absoluta ilk defa 29 Nisan 2010 tarihinde Adanalıoğlu beldesinde bir domates serasında bulunmuştur. Bu tarihten sonra zararlı hızla yayılmış, Adanalıoğlu, Kazanlı ve Kocahasanlı beldelerinde örneklenen toplam 88 adet seranın 72 adetinde T. absoluta’ya rastlanılmıştır. Mersin ili domates seralarında mayıs ayının ilk haftalarında düşük olan yüzde bulaşık bitki oranı mayıs ayı sonu ile haziran ayı başında artmıştır. T. absoluta larvalarının neden olduğu bitki başına vuruk meyve oranı ise en yüksek % 38.4 olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tuta absoluta, domates, sera, Mersin, Türkiye

Teşekkür

Çalışmanın gerçekleştirilmesindeki yardımlarından dolayı Mersin ili domates üreticilerine teşekkür ederiz. Ayrıca katkıları için hakemlere teşekkür ederiz.

Pest status and prevalence of Tomato moth Tuta absoluta (Meyrick 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae) in tomato growing greenhouses of Mersin

Öz

Survey study was carried out in tomato greenhouses of Mersin province during autumn 2009 (september-january) and spring 2010 (february-june) in order to determine the pest status and prevalence of Tomato moth, Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae) a new pest for Turkey. In each greenhouse randomly chosen at least 20 plants were controlled successively. Galleries drilled by T. absoluta were searched, plant was registered as infected, if larvae found. A total of 262 greenhouses from 3 locations (Adanalıoğlu, Kazanlı and Kocahasanlı) were checked weekly. No T. absoluta was recorded in any 82 greenhouses checked during Autumn 2009 season. T. absoluta was recorded for the first time on 29th April 2010 in a tomato greenhouse in Adanalıoğlu location. After that date the pest was spread out very fast and recorded in 72 of totally 88 greenhouses checked in Adanalıoğlu, Kazanlı and Kocahasanlı during Spring 2010 season. While infested plant rate was low in first week of may, than after increased in late may and early june. The higher infested tomato fruit rate per plant was recorded as 38.4 %.

Anahtar Kelimeler

Tuta absoluta, tomato, greenhouse, Mersin, Turkey

Kaynakça

• Arnó, J., R. Sorribas, M. Prat, M. Matas, C. Pozo, D. Rodríguez, A. Garreta, A. Gómez & R. Gabarra, 2009. Tuta absoluta, a new pest in IPM tomatoes in the northeast of Spain. IOBC/WPRS Bulletin, 49: 203-208.
• Cabello, T., J. R. Gallego, E. Vila, A. Soler, M del Pino, A. Carnero, E. Hernández-Suárez & A. Polaszek, 2009. Biological control of the South American Tomato Pinworm, Tuta absoluta (Lep.: Gelechiidae), with releases of Trichogramma achaeae (Hym.:Trichogrammatidae) in tomato greenhouse of Spain. IOBC/WPRS Bulletin, 49: 225-230.
• EPPO, 2005. Tuta absoluta. Data sheets on quarantine pests. EPPO Bulletin, 35: 434-435.
• Kılıç, T., 2010. First record of Tuta absoluta in Turkey. Phytoparasitica, 38 (3): 243-244.
• Lietti, M. M. M., E. Botto & R. A. Alzogaray, 2005. Insecticide resistance in Argentine populations of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). Neotropical Entomology, 34 (1): 113-119.
• Mollá, Ó., H. Montón, P. Vanaclocha, F. Beitia & A. Urbaneja, 2009. Predation by the mirids Nesidiocoris tenuis and Macrolophus pygmaeus on the tomato borer Tuta absoluta. IOBC/WPRS Bulletin, 49: 209-214.
• Moore, J. E., 1983. Control of tomato leafminer (Scrobipalpula absoluta) in Bolivia. International Journal of Pest Management, 29 (3): 231-238.
• Pereyra, P. C. & N. E. Sanchez, 2006. Effect of two Solanaceous plants on developmental and population parameters of the tomato leafminer, Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). Neotropical Entomology, 35 (5): 671-676.
• Roditakis, E., D. Papachristos & N. E. Roditakis, 2010. Current status of the tomato leafminer Tuta absoluta in Greece. EPPO Bulletin, 40: 163–166.
• Siqueira, H. A. A., R. N. C. Guedes & M. C. Picanço, 2000. Insecticide resistance in populations of Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae). Agricultural and Forest Entomology, 2 (2): 147-153.
• Siqueira, H. A. A., R. N. C. Guedes, D. B. Fragoso & L. C. Magalhães, 2001, Abamectin resistance and synergism in Brazilian populations of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). International Journal of Pest Management, 47 (4): 247-251.
• TÜİK., 2010. Türkiye İstatislik Kurumu. (Web sayfası: http://www.tuik.gov.tr), (Erişim tarihi: Temmuz 2010).
• Urbaneja, A., R. Vercher, V. Navarro, J. L. Porcuna & F. García-Marí, 2007. La polilla del tomate, Tuta absoluta. Phytoma-España, 194: 16-24.
• Urbaneja, A., H. Montón & O. Molla, 2009. Suitability of the tomato borer Tuta absoluta as prey for Macrolophus pygmaeus and Nesidiocoris tenuis. Journal of Applied Entomology, 133 (4): 292–296.