New contributions to the Turkish aphid fauna and species composition (Hemiptera: Aphididomorpha) in Isparta forests

Yıl 2022, Cilt: 46 Sayı: 4, 453 - 467, 07.01.2023

Şükran Oğuzoğlu , Mustafa Avcı , Özhan Şenol

https://doi.org/10.16970/entoted.1149093

Cited By: 1

Öz

A study was conducted on the aphid fauna of Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe., Pinus brutia Ten., Cedrus libani A. Rich., Abies cilicica (Antoine & Kotschy) Carrière (Pinaceae), Juniperus spp. (Cupressaceae), Quercus spp. (Fagaceae) and Robinia pseudoacacia L. (Leguminosae) forests in Isparta Province between 2018 and 2020. Using systematic and random sampling, 9,252 specimens in 68 species from the families Aphididae and Phylloxeridae (14 species at genus level only) were identified between 2018 and 2020. It was determined that Appendiseta robiniae (Gillette, 1907) collected from R. pseudoacacia is a Nearctic species, which was identified as a new record for the aphid fauna of Türkiye. Fifty-five species were detected in 2019, and a further 51 in 2020 using systematic sampling. The species with the highest number of specimens in 2019 were Myzocallis boerneri Stroyan, 1957 (16.0%), Eulachnus rileyi (Williams, 1911) (12.3%) and Cinara cedri Mimeur, 1936 (10.4%). In 2020, the species with the highest number of specimens were E. rileyi (10.1%), A. robiniae (9.3%) and Cinara orientalis (Takahashi, 1924) (7.2%). The highest number of aphid species was collected from P. nigra in the three years (2018-2020). The second highest numbers were collected from Quercus coccifera L. in 2018 and 2020, and P. brutia in 2019.

Anahtar Kelimeler

Alien species, aphid, forest trees, Isparta, Türkiye

Destekleyen Kurum

Isparta Applied Sciences University Faculty Member Training Programme Coordinator Unit and TÜBİTAK

Proje Numarası

ÖYP 06475-DR-17 and 119O126

Teşekkür

We would like to thank Prof. Dr. Gazi Görür (Niğde Ömer Halisdemir University) for contributing to the identification of the species. We would like to thank the Isparta Applied Sciences University Faculty Member Training Programme Coordinator Unit with the project numbered ÖYP 06475-DR-17 and TÜBİTAK with the project numbered 119O126.

Türkiye afit faunasına yeni bir katkı ve Isparta ormanlarındaki afit türlerinin (Hemiptera: Aphididomorpha) kompozisyonu

Öz

Bu çalışma Isparta ilinde Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe., Pinus brutia Ten., Cedrus libani A. Rich., Abies cilicica (Antoine & Kotschy) Carrière (Pinaceae), Juniperus spp. (Cupressaceae), Quercus spp. (Fagaceae) ve Robinia pseudoacacia L. (Leguminosae) ormanlarında afit faunasını belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Sistematik ve rastgele örnekleme kullanılarak 2018-2020 yıllarında olmak üzere Aphididae ve Phylloxeridae familyalarından 68 türe (14’ü cins düzeyinde) ait 9252 birey toplanmıştır. Nearktik bir tür olan ve R. pseudoacacia’dan toplanan Appendiseta robiniae (Gillette, 1907)’nin Türkiye afit faunası için yeni kayıt olduğu belirlenmiştir. Sistematik örnekleme kullanılarak 55 tür 2019, 51 tür ise 2020 yılında tespit edilmiştir. En fazla birey sayısına sahip olan türler 2019 yılında Myzocallis boerneri Stroyan, 1957 (%16.0), Eulachnus rileyi (Williams, 1911) (%12.3) ve Cinara cedri Mimeur, 1936 (%10.4); 2020 yılında ise E. rileyi (%10.1), A. robiniae (%9.3) ve Cinara orientalis (Takahashi, 1924) (%7.2) olmuştur. En fazla yaprak biti tür sayısı her üç (2018-2020) yılda da P. nigra’dan toplanmıştır. Pinus nigra’nın ardından en fazla tür sayısı, 2018 ve 2020 yıllarında Quercus coccifera L., 2019 yılında ise P. brutia’dan toplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yabancı tür, yaprak biti, orman ağaçları, Isparta, Türkiye

Proje Numarası

ÖYP 06475-DR-17 and 119O126

Kaynakça

• Akyıldırım, H., Ö. Şenol, G. Görür & E. Demirtaş, 2013. Evaluation of the zoogeographical contents of Turkey aphid (Hemiptera, Aphidoidea) fauna and invasive components. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 6 (1): 44-48.
• Akyürek, B., 2013. Samsun İli Aphididae (Hemiptera: Aphidoidea) Familyası Türlerinin Taksonomik Yönden İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Unpublished) Doktora Tezi, Samsun, 411 s (in Turkish with abstract in English).
• Aslan, M. M. & N. Uygun, 2005. Aphids (Homoptera: Aphididae) of Kahramanmaraş province, Turkey. Turkish Journal of Zoology, 29 (3): 201-209.
• Ayres, M. P. & M. J. Lombardero, 2000. Assessing the consequences of global change for forest disturbance from herbivores and pathogens. Science of the Total Environment, 262 (3): 263-286.
• Aytar, F., 2006. “Geographical distribution of Cinara cedri, Cinara (Cedrobium) laportei (Homo.; Aphididae) and newly discovered a parasitoid of Cinara cedri, Pauesia (Pauesia) anatolica (Hym.; Braconidae) in Turkey, 27”. VIII the European Congress of Entomology (17-22 September, İzmir), 160 pp.
• Barjadze, S., G. Japoshvili, İ. Karaca & I. Özdemir, 2014. Aphids (Hemiptera: Aphidoidea) of Gölcük Natural Park (Isparta Province. Turkey). Munis Entomology & Zoology Journal, 9 (1): 206-213.
• Bayhan, E., S. Ölmez Bayhan & I. Özdemir, 2014. “Aphid species (Hemiptera: Aphididae) of South Eastern Anatolia Region (Turkey) and their host plants, 551-555” In Book of proceedings: Fifth International Scientific Agricultural Symposium “Agrosym 2014” (October 23-26, Jahorina, Bosnia & Herzegovina), 1145 pp.
• Binazzi, F., G. Sabbatini Peverieri & P. F. Roversi, 2015. First record in cyprus of Cinara (Cinara) cedri Mimeur (Aphididae: Lachninae) on Cedrus brevifolia (Hooker Fil.) Henry. Redia, 98 (1): 151-154.
• Blackman, R. & V. Eastop, 2022. Aphids on the world’s plants. An Online Identification and Information Guide. (Web page: http://www.aphidsonworldsplants.info) (Date accessed: April 2022).
• Borowiak-Sobkowiak, B. & R. Durak, 2012. Biology and ecology of Appendiseta robiniae (Hemiptera: Aphidoidea)-an alien species in Europe. Central European Journal of Biology, 7 (3): 487-494.
• Bridgen, M. R., 1992. “Plantation silviculture of black locust, 21-32”. In Proceedings of the International Conference on Black Locust: Biology, Culture & Utilization (17-21 June 1991, Michigan U.S.A.), 277p.
• Bryant, D. G., 1976. Sampling populations of (Homoptera: Phylloxeridae) on balsam fir Abies balsamea. Canadian Entomologist, 108 (10): 1113-1124.
• Carter, C. I. & N. R. Maslen, 1982. Conifer Lachnids. Forestry Commission Bulletin, No: 58, London, 75 pp.
• Cebeci, H. H., 2003. İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü İstanbul İli Ağaçlandırma Alanlarındaki Entomolojik Sorunlar. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Unpublished) Doktora Tezi, İstanbul, 207 s (in Turkish with abstract in English).
• Chen, R., C. Favret, L. Jiang, Z. Wang & G. Qiao, 2016. An aphid lineage maintains a bark-feeding niche while switching toand diversifying on conifers. Cladistics, 32: 555-572.
• Coeur d’acier, A., N. P. Hidalgo & O. Petrović-Obradović, 2010. Aphids (Hemiptera. Aphididae). Chapter 9.2. In: Roques A et al. (Eds) Alien terrestrial arthropods of Europe. BioRisk, 4 (1): 435-474.
• Çalışkan, A. F., M. R. Ulusoy & I. Özdemir, 2012. Türkiye’de meşede yeni yayılıcı yaprakbiti türü: Myzocallis walshii (Monell. 1879) (Hemiptera: Aphidoidea). Türkiye Entomoloji Bülteni, 2 (2): 277-283 (in Turkish with abstract in English).
• Çanakçıoğlu, H., 1966. Türkiye’de orman ağaçlarına arız olan bitki bitleri (Aphidoidae) üzerine araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, 16 (2): 131-172 (in Turkish with abstract in English).
• Çanakçıoğlu, H., 1967. Türkiye’de Orman Ağaçlarına Arız olan Yaprak Bitleri (Aphidoidea) Üzerine Araştırmalar. Türkiye Cumhuriyeti Tarım Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Sıra No: 466, Seri No: 22, VIII, 151 s (in Turkish with abstract in English).
• Çanakçıoğlu, H., 1975. The Aphidoidea of Turkey. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 1751, Orman Fakültesi Yayın No: 189, İstanbul, 309 pp.
• Çanakçıoğlu, H. & T. Mol, 1998. Orman Entomolojisi Zararlı ve Yararlı Böcekler. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, Rektörlük No: 4063, Fakülte No: 451, İstanbul, 541 s (in Turkish).
• de Jong, Y., M. Verbeek, V. Michelsen, P. de Place Bjørn, W. Los, F. Steeman, N. Bailly, C. Basire, P. Chylarecki, E. Stloukal, G. Hagedorn, F. T. Wetzel, F. Glöckler, A. Kroupa, G. Korb, A. Hoffmann, C. Häuser, A. Kohlbecker, A. Müller, A. Güntsch, P. Stoev & L. Penev, 2022. Fauna Europaea - all European animal species on the web. Biodiversity Data Journal. (Web page https://fauna-eu.org) (Date accessed: May 2022).
• Düzgüneş, Z., S. Toros, N. Kılınçer & B. Kovancı, 1980. Ankara İlinde Saptanan Afit Predatörleri ve Bunların Biyolojik Mücadelede Kullanılma Olanakları. TÜBİTAK-TOAG (Unpublished) Proje Raporu, Proje No: 295, 198 s (in Turkish with abstract in English).
• Entezari, E., H. S. Namaghi & G. Moravvej, 2016. First report of the aphid, Appendiseta robiniae (Gillette, 1907) (Hemiptera: Aphidoidea), from Iran. Journal of Entomological Society of Iran, 36 (3): 233-234.
• Eser, S., G. Görür, İ. Tepecik & H. Akyıldırım, 2009. Aphid (Hemiptera: Aphidoidea) species of the Urla district of İzmir region. Journal of Applied Biological Science, 3 (1): 89-92.
• Favret, C., 2022. Aphid Species File 5.0/5.0. (Web page: http://aphid.speciesfile.org) (Date accessed: April 2022). Furniss, R. L. & V. M. Carolin, 1977. Western Forest Insects. U.S. Department of Agriculture, Miscellaneous Publication No: 1339.
• Görür, G., 2008. Türkiye afit faunasının son durumu ve afitlerin ekonomik önemi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 1 (1): 17-22 (in Turkish with abstract in English).
• Görür, G., Ö. Şenol, G. Gezici & D. Parmaksız, 2018. Adıyaman, Malatya ve Şanlıurfa İlleri Afit (Hemiptera: Aphidoidea) Faunasının Belirlenmesi. TÜBİTAK 115Z325 No’lu (Unpublished) Proje Raporu, 263 s (in Turkish with abstract in English).
• Görür, G., Ö. Şenol, H. A. Beğen & B. Akyürek, 2020. Foresights derived from recent studies conducted on Turkey aphid fauna. Atatürk University Journal of Agricultural Faculty, 51 (1): 63-68.
• Görür, G., Ö. Şenol, H. Akyıldırım Beğen & B. Akyürek, 2022. Turkish aphid. (Web page: www.turkishaphid.com) (Date accessed: May 2022)
• Görür, G., Ö. Şenol, H. Akyıldırım Beğen & E. Demirtaş, 2014. İç Batı Anadolu Bölümü Afit (Hemiptera: Aphidoidea) Faunasının Belirlenmesi. TÜBİTAK-TBAG 111T866 No’lu (Unpublished) Proje Sonuç Raporu, 235 s (in Turkish with abstract in English)
• Görür, G., Ö. Şenol, G. Gezici, H. Akyıldırım Beğen & D. Parmaksız, 2017. New aphid (Hemiptera: Aphidoidea) records from South Eastern parts of Turkey. Journal of Insect Biodiversity and Systematics, 3 (3): 257-264.
• Görür, G., A. Toper Kaygın, Ö. Şenol & H. Akyıldırım Beğen, 2015. Cinara curvipes (Patch. 1912) (Hemiptera; Aphididae) as new aphid species for Turkish aphidofauna. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 16 (1): 37-39.
• Görür, G., Ü. Zeybekoğlu, B. Akyürek, M. Işık & H. Akyıldırım, 2009. Trabzon, Rize ve Artvin İllerinin Afit (Homoptera: Aphididae) Faunasının Belirlenmesi. TÜBİTAK-TBAG, 107T450 No’lu (Unpublished) Proje Sonuç Raporu, 223 s (in Turkish with English abstract).
• Güleç, G. 2011. Antalya Şehri Park Alanlarında Aphidoidea (Hemiptera) Türlerinin Saptanması ve Doğal Düşmanlarının Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Unpublished) Doktora Tezi, Ankara, 325 s (in Turkish with abstract in English).
• Gullan, P. J. & P. S. Cranston, 2012. Böcekler: Entomolojinin Ana Hatları (The Insects: An Outline of Entomology). (Çeviri Editörü: Ali Gök) Basımdan Çeviri, Nobel Yayıncılık XVI+564 s (in Turkish).
• Jaouannet, M., P. A. Rodriguez, P. Thorpe, C. J. Lenoir, R. MacLeod, C. Escudero-Martinez & J. I. Bos, 2014. Plant immunity in plant-aphid interactions. Frontiers in Plant Science, 5 (663): 1-10.
• Kanturski, M., K. Wieczorek, & Ł. Junkiert, 2014. A new oak-feeding species of Lachnus Burmeister and some remarks on the taxonomic status of L. chosoni Szelegiewicz (Hemiptera, Aphididae, Lachninae). Deutsche Entomologische Zeitschrift, 61 (1): 77-83.
• Keen, F. P., 1938. Insect Enemies of Western Forests. U.S. Department of Agriculture. Miscellaneous Publication No: 273, 210 pp.
• Kök, Ş., 2019. Çanakkale ve Balıkesir İlleri Yaprakbiti (Hemiptera: Aphidoidea) Faunası ile Doğal Düşmanlarının Belirlenmesi ve Kiraz Siyah Yaprakbiti, Myzus cerasi (Fabricius, 1775)'nin Biyolojisi Üzerine Çalışmalar. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Unpublished) Doktora Tezi, Çanakkale, 274 s (in Turkish with abstract in English).
• Kök, Ş., N. Aktaç & I. Kasap, 2022. Ant (Hymenoptera: Formicidae)‐aphid (Hemiptera: Aphididae) interactions in different habitats from Turkey with new mutualistic associations. Agricultural and Forest Entomology, 2022 (4): 124-136.
• Kök, Ş., I. Kasap & I. Özdemir, 2016. Aphid (Hemiptera: Aphididae) species determined in Çanakkale Province with a new record for the aphid fauna of Turkey. Turkish Journal of Entomology, 40 (4): 397-412.
• Kök, Ş. & I. Özdemir, 2021. Annotated systematic checklist of the Aphids (Hemiptera: Aphidomorpha) of Turkey. Zootaxa, 4925 (1): 1-74.
• Kök, Ş., Ž. Tomanović, Z. Nedeljković, D. Şenal & İ. Kasap, 2020. Biodiversity of the natural enemies of aphids (Hemiptera: Aphididae) in Northwest Turkey. Phytoparasitica, 48 (1): 51-61.
• Leather, S. R., 2005. Insect Sampling in Forest Ecosystems. John Wiley & Sons, 303 pp.
• Li, G., G. Xu, K. Guo & S. Du, 2014. Mapping the global potential geographical distribution of black locust (Robinia pseudoacacia L.) using herbarium data and a maximum entropy model. Forests, 5 (11): 2773-2792.
• Martin, J. H., 1983. The identification of common aphid pests of tropical agriculture. International Journal of Pest Management, 29 (4): 395-411.
• Mendel, Z., M. Branco & A. Battisti, 2016. “Invasive Sap-Sucker Insects in the Mediterranean Basin, 261-291”. Insects and Diseases of Mediterranean Forest Systems (Eds. T. D. Paine & F. Lieutier), Springer International Publishing, Switzerland, 892 pp.
• Núñez-Pérez, E. & E. J. Tizado, 1996. Conifer aphids (Homoptera: Aphididae) and some natural enemies in the León province (Spain). Boletín de la Asociación espa-ola de Entomología, 20 (1-2): 85-93.
• Oğuzoğlu, Ş. & M. Avcı, 2019. Distribution, biology, morphology and damage of Cinara cedri Mimeur, 1936 (Hemiptera: Aphididae) in the Isparta Regional Forest Directorate. Forestist, 69 (1): 1-10.
• Oğuzoğlu Ş., Ö. Şenol, M. Avcı & G. Görür, 2021. An invasive species for Turkish aphid fauna: Siphonatrophia cupressi (Swain, 1918) (Hemiptera: Aphididae). Munis Entomology & Zoology, 16 (1): 260-264.
• Okulu, F., 2019. Isparta Çevresindeki Yalancı Akasya (Robinia pseudoacacia l.) Ağaçlandırma Sahalarında Anakaya-Toprak Özelliklerinin Ağaç Gelişimine Etkisi. Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, (Unpublished) Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 62 s (in Turkish with abstract in English).
• Özdemir, I., 2020. Some new records on aphid (Hemiptera, Aphididae) fauna of Turkey and aphid host plant interactions. Journal of the Entomological Research Society, 22 (2): 191-201.
• Özkazanç, O. & M. Yücel, 1985. Yarı Kurak Mıntıka Ağaçlandırmalarında Zarar Yapan Böcekler Üzerine Araştırmalar. Orman Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülteni Serisi No:153, Ankara, 45 s (in Turkish with abstract in English).
• Öztürk, D. Ö., 2017. Kayseri İli Merkez İlçeleri Park ve Süs Bitkilerinde Bulunan Yaprakbiti (Hemiptera: Aphididae) Türlerinin Saptanması. Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Unpublished) Yüksek Lisans Tezi, Kayseri, 158 s (in Turkish with abstract in English).
• Patlar, G., Ş. Oğuzoğlu, M. Avcı & Ö. Şenol, 2021. Aphid (Hemiptera: Aphididae) species in Burdur urban parks with three records for the fauna of Turkey, their host plants and predators. Turkish Journal of Entomology, 45 (3): 371-387.
• Schimitscheki, E., 1944. Türkiye Orman Böcekleri ve Muhiti (Çev. A. Acatay). İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 556, Orman Fakültesi Yayın No: 24, İstanbul, 471 s (in Turkish).
• Simon, A. L., J. C. Caulfield, K. E. Hammond-Kosack, L. M. Field & G. I. Aradottir, 2021. Identifying aphid resistance in the ancestral wheat Triticum monococcum under field conditions. Scientific reports, 11 (1): 1-12.
• Stekolshchikov, A. V. & M. V. Kozlov, 2012. Distribution records of aphids (Hemiptera: Phylloxeroidea, Aphidoidea) associated with main forest-forming trees in Northern Europe. Entomologica Fennica, 23 (4): 206-214.
• Straw, N. A., N. J. Fielding, G. Green & J. Price, 2005. Defoliation and growth loss in young Sitka spruce following repeated attack by the green spruce aphid. Elatobium abietinum (Walker). Forest Ecology and Management. 213 (1-3): 349-368.
• Şenol, Ö., H. Akyıldırım Beğen, G., Görür & E. Demirtaş, 2015. New additions and invasive aphids for Turkey’s aphidofauna (Hemiptera: Aphidoidea). Turkish Journal of Zoology, 39 (1): 39-45.
• Tepecik, İ., 2010. Karabük İlinin Afit Faunasının Belirlenmesi. Niğde Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Unpublished) Yüksek Lisans Tezi, Niğde, 146 s (in Turkish with abstract in English).
• Toper Kaygın, A., G. Görür & F. Çota, 2008. Contribution to the Aphid (Homoptera: Aphididae) Species Damaging on Woody Plants in Bartın, Turkey. International Journal of Natural and Engineering Sciences, 2 (1): 83-86.
• Tosun, İ., 1976. Akdeniz bölgesi iğne yapraklı ormanlarında zarar yapan böcekler ve önemli türlerin parazit ve yırtıcıları üzerine araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 26 (2): 218-254 (in Turkish with German abstract).
• Tuatay, N., 1999. Türkiye Yaprakbitleri (Homoptera: Aphididae): V. Chaitophinae, Lachninae ve Thelaxinae. Bitki Koruma Bülteni, 39 (1-2): 1-21 (in Turkish with abstract in English).
• Tuatay, N. & G. Remaudière, 1964. Premiere Contribution au Catalogue des Aphididae (Hom.) de la Turquie. Revue de Pathologie Vegetale Et Entomologie Agriculture de Paris, 43 (4): 243-278 (in French with abstract in English).
• Ünal, S. & E. Özcan, 2005. Kastamonu Yöresi Aphididae (Homoptera) Türleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri A (1): 76-83 (in Turkish with abstract in English).
• Usta, H. Z. & S. Keskin, 1992. Sedir Ormanlarının Zararlıları ve Mücadelesi. Sedir El Kitabı Dizisi: 6. (Editör Ünal ELER) Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları Muhtelif Yayınlar Serisi: 66, Ankara, 366 s (in Turkish).
• Uygun, N., S. Toros, R. Ulusoy, S. Satar & I. Özdemir, 2000. Doğu Akdeniz Bölgesi Aphidoidea (Homoptera) Türleri ile Parazitoit ve Predatörlerinin Saptanması. TÜBİTAK (Unpublished) Proje Sonuç Raporu, Proje No: TOGTAG-1720, 215 s (in Turkish with abstract in English).
• Ülgentürk, S., I. Özdemir, Ö. Şahin, M. Muştu & C. Erbaş, 2010. Ankara Kent Orman ve Parkları İbreli Ağaçlarında Bulunan Yaprak Biti (Homoptera: Aphidoidea) ve Kabuklubit (Homoptera: Coccoidea) Türleri, Acanthomytilus cedricola Balachowski et Alkan ve Leucaspis pusilla Low. (Homoptera: Diaspididae) Biyo Ekolojileri. Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri, (Unpublished) Proje Kesin Raporu, Ankara, 112 s (in Turkish with English abstract).
• Wieczorek, K., T. K. Fulcher & D. Chłond, 2019. The composition of the aphid fauna (Insecta, Hemiptera) of the Royal Botanic Gardens, Kew. Scientific Reports, 9 (1): 1-14.
• Yüksel, B., 1998. Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi Orman Fidanlıklarında Zararlı Böcekler ve Mücadelesi. Orman Bakanlığı Doğu Karadeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik No: 7, DKOA Yayın No: 7, Trabzon, 58 s (in Turkish with abstract in English).