Hisse Senedi Getirileri ile Tüketici Güven Endeksi Arasındaki İlişki: Diyagonal VECH Modeli Üzerinden Bir Değerlendirme

Yıl 2019, , 139 - 150, 19.03.2019

Bekir Tamer Gökalp

https://doi.org/10.30784/epfad.528556

Cited By: 11

Öz

İktisatçılar
arasında finansal piyasaların en önemli enstrümanları arasında yer alan hisse
senetlerinin getirileri ile tüketicilerin piyasa güveni arasında oldukça sıkı
bir ilişki olduğu yönünde kanı hâkimdir. Ancak iki değişken arasındaki bu
ilişkinin hangi değişkenden hangi değişkene doğru olduğu, gerek teoride gerekse
de ampirik yazında farklı biçimlerde açıklanmaktadır. Bu çalışma Türkiye’de
tüketici güven endeksi ile hisse senetleri arasındaki ilişkiyi, değişkenler
arasındaki varyans-kovaryans ilişkisini kolayca tahmin etmeye olanak sağlayan
diyagonal VECH modeli ile incelemektedir. 2002:M12-2018:M12 dönemini kapsayan
verilerle yapılan tahmin sonucunda elde edilen bulgular, Türkiye’de tüketici
güven endeksinden Borsa İstanbul BIST-100 endeksine doğru bir yayılmanın mevcut
olduğunu göstermektedir. Ortalama denkleminden elde edilen bu bulguya ilaveten
iki değişkenli olarak oluşturulan her iki modelin hata terimlerinden elde
edilen belirsizlik serileri arasında da bir yayılma ilişkisinin mevcut olduğu
tespit edilmiştir. Bu bulgular Türkiye’de tüketici güven endeksinin hisse
senedi fiyatlarının modellenmesinde kullanılabilecek bir değişken olduğunu,
hisse senedi fiyatlarının ekonomik birimlerin ekonomi ile ilgili
düşüncelerinden yakından etkilendiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Hisse senedi piyasası, Tüketici güven endeksi, iki değişkenli GARCH modeli, VECH modeli, Yayılma Etkisi

Relationship between Stock Returns and Consumer Confidence Index: An Evaluation from Diagonal VECH Model

Öz

There is a strong consensus among the economists
that there is a strong relationship between the returns of stocks which are
among the most important instruments of financial markets and the market
confidence of consumers. However, the relationship between the two variables
which is the variable from which the variable is explained in different ways in
both theory and empirical writing. In this study, we examined the relationship
between the stocks and the consumer confidence index in Turkey by employing a diagonal
VECH model which allows to capture the variance-covariance matrices. The
findings obtained from the data covering 2002:M12-2018:M12, there is a
spillover effect from the consumer confidence index to Istanbul Stock Exchange
BIST-100 Index in Turkey. In addition to this finding which obtained from the
average equation, it is determined that there is a spillover effect between the
uncertainty series obtained from the error terms of both models. These findings
suggest that the consumer confidence index can be used in the modelling of the
stock prices in Turkey. 

Anahtar Kelimeler

Stock Market, Consumer Confidence Index, Bivariate GARCH Model, VECH Model, Spillover Effect

Kaynakça

• Akkaya, M. (2014). Beklenti ve güven anketlerinin finansal piyasalara etkisi: BIST 100 üzerine bir uygulama (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Arısoy, İ. (2012). Türkiye ekonomisinde iktisadi güven endeksleri ve seçilmiş makro değişkenler arasındaki ilişkilerin VAR analizi. Maliye Dergisi, 162(1), 304-315. Erişim adresi: https://dergiler.sgb.gov.tr/calismalar/maliye_dergisi/
• Bollerslev, T., Engle, R. F., & Wooldridge, J. M. (1988). A capital asset pricing model with time-varying covariances. Journal of Political Economy, 96(1), 116-131. Retrieved from https://www.jstor.org/
• Bremmer, D. (2008). Consumer confidence and stock prices. Paper presented at the 72nd Annual Meeting of the Midwest Economics Association Hyatt Regency. Chicago, Illinois. Retrieved from https://www.rose-hulman.edu/~bremmer/professional/bremmer_midwest2008.pdf
• Çelik, S., Aslanoglu, E., & Uzun, S. (2010). The relationship between consumer confidence and financial market: Variables in Turkey during the global crisis. Topics in Middle Eastern and North African Economies, 12(1), 1-17. Retrieved from http://meea.sites.luc.edu/
• Charoenrook, A. (2005). Does sentiment matter? (Washington University in St. Louis Working Paper No. 3301937). Retrieved from http://apps.olin.wustl.edu/workingpapers/pdf/2008-12-003.pdf
• Dynan, K. E., & Maki, D. M. (2001). Does stock market wealth matter for consumption? (Federal Reserve Board Finance and Economics Discussion Series, No. 2001-23). Retrieved from https://www.federalreserve.gov/PUBS/FEDS/2001/200123/200123pap.pdf
• Eyüboğlu, K. ve Eyüboğlu, S. (2017). Ekonomik güven endeksi ile hisse senedi fiyatları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 603-614. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/ahbvuibfd
• Fisher, L. K., & Statman, M. (2003). Consumer confidence and stock returns. The Journal of Portfolio Management, 30(1), 115-127. https://doi.org/10.3905/jpm.2003.319925
• Görmüş, Ş., & Güneş, S. (2010). Consumer confidence, stock prices and exchange rates: The case of Turkey. Applied Econometrics and International Development, 10(2), 103-114. Retrieved from http://www.usc.es/economet/
• Güneş, H., & Çelik, S. (2010). Consumer confidence and financial market variables in an emerging market: The case of Turkey. International Research Journal of Finance and Economics, 48(1), 169-186. Retrieved from https://www.internationalresearchjournaloffinanceandeconomics.com
• Jansen, W. J., & Nahuis, N. J. (2003). The stock market and consumer confidence: European evidence. Economics Letters, 79(1), 89-98. https://doi.org/10.1016/S0165-1765(02)00292-6
• Kale, S., & Akkaya, M. (2016). The relation between confidence climate and stock returns: The case of Turkey. Procedia Economics and Finance, 38(1), 150-162. https://doi.org/10.1016/S2212-5671(16)30186-1
• Kandır, S. K. (2006). Tüketici güveni ve hisse senedi getirileri ilişkisi: İMKB mali sektör şirketleri üzerinde bir uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 217-230. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/cusosbil
• Korkmaz, T. ve Çevik, E. İ. (2009). Reel kesim güven endeksi ile İMKB 100 endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 38(1), 24-37. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/iuisletme
• Lemmon, M., & Portniaguina, E. (2006). Consumer confidence and asset prices: Some empirical evidence. The Review of Financial Studies, 19(4), 1499-1529. https://doi.org/10.1093/rfs/hhj038
• Matsusaka, J. G., & Sbordone, A. M. (1995). Consumer confidence and economic fluctuations. Economic Inquiry, 33(2), 296-318. https://doi.org/10.1111/j.1465-7295.1995.tb01864.x
• Otoo, M. W. (1999). Consumer sentiment and the stock market (Federal Reserve Board Finance and Economics, Discussion Series No. 60). Retrieved from https://www.federalreserve.gov/Pubs /feds/1999/199960/199960pap.pdf
• Özsağir, A. (2007). Ekonomide güven faktörü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 46-62. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/esosder
• Spreng, R. A., & Page, T. J. (2001).The impact of confidence in expectations on consumer satisfaction. Psychology & Marketing, 18(11), 1187–1204. https://doi.org/10.1002/mar.1049
• Topuz, Y. V. (2011). Tüketici güveni ve hisse senedi fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 53-65. Erişim adresi: http://iibfdergi.ibu.edu.tr/
• Uygur, U., & Taş, O. (2014). The impacts of investor sentiment on returns and conditional volatility of international stock markets. Quality & Quantity, 48(3), 1165-1179. Retrieved from https://www.springer.com/
• Yıldırım, H. ve Alkan, B. (2018). Türkiye için bir makroekonomik belirsizlik endeksi önerisi. Bankacılar Dergisi, 104, 6-25. Erişim adresi: https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/ arastirma-ve-yayinlar/bankacilar-dergisi/43?year=2018