Kırgızistan Ekonomisinde Ekonomik Büyüme ve Enerji Tüketimi İlişkisi Açısından Sürdürebilir Büyüme Analizi

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 181 - 194, 11.09.2018

Aziz Bostan Afşin Ravanoğlu

https://doi.org/10.30784/epfad.449959

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada Kırgızistan ekonomisi enerji
tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki sürdürülebilirlik açısından
incelenmiştir. Yani çalışmanın amacı ekonomik büyümenin hem enerji üretimi hem
de tüketimi açısından uzun dönem ilişkilerinin incelenmesidir. Çalışma
1995-2012 dönemine ait, reel GSYİH, hidrolik enerji üretimi, petrol ithalatı,
kömür, petrol ve elektrik tüketimi yıllık verilerine dayanmaktadır. Çalışmada
öncelikle serilerin durağanlıkları ADF birim kök testi ile sınanmış ve seriler
1. farkında durağan hale getirilmiştir. İkinci aşamada değişkenler arasındaki
nedensellik ilişkisi Granger nedensellik testi ile incelenmiş ve reel GSYİH’den
hidrolik enerji üretimine, kömür tüketiminden reel GSYİH’ye ve reel GSYİH’den
elektrik tüketimine doğru Granger nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Daha
sonra seriler arasındaki eş bütünleşme ilişkisi Johansen testi ile araştırılmış
ve Reel GSYİH, petrol ithalatı ve hidro enerji üretimi arasında uzun-dönemli
ilişkinin varlığı belirlenmiş ve Vektör Hata Düzeltme (VEC) modeline göre hata
düzeltme katsayısı -0.4876 ve p-değeri 0.0233 bulunmuştur; bunun anlamı (i)
kömür tüketimi, elektrik tüketimi ve petrol tüketiminden kişi başına Reel
GSYİH’a doğru uzun dönemli eş bütünleşme ilişki vardır, (ii) hata düzeltme
mekanizması çalışmakta ve dengeden sapmaların % 48.76’ı bir yıl içinde
giderilmektedir. Son olarak eş bütünleşme katsayıları Stock – Watson Dinamik
EKK (DOLS) modeli ile tahmin edilmiş ve DOLS modeli ile enerji tüketiminden
büyümeye doğru uzun dönemli ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Büyüme, Enerji Tüketimi, Eşbütünleşme Analizi

Sustainability Analysis from the Perspective of Relationship between Economic Growth and Energy Consumption in the Kyrgyzstan Economy

Öz

This study investigates the relationship between
energy consumption and economic growth in Kyrgyzstan economy by means of
sustainability perspective. Namely the purpose of this study is the investigate
long run relationship between economic growth and energy consumption and
production. For this purpose we employed real GDP, hydraulic energy production,
crude oil import, coal, crude oil and electricity consumption yearly data that
covers the period of 1995-2012. In the first part of the study, we determine the
stationarity of the series by ADF unit root test and we find that series are
stationary at their first difference. At the second step causality relationship
between variables is hold with Granger test and we determined that there is Granger causality that run from real GDP to hydraulic energy
production, coal production to real GDP and real GDP to electricity
consumption. At third step we estimate the cointegration relationship by
introducing Johansen cointegration test and we find that there is a cointegration
relationship between real GSP, crude oil import and hydraulic energy
production. Also VEC model performs as removing imbalances between long and
short run period. With regard to VEC model error correction coefficient is
-0,4876 and probability value is 0,0233. This means that (i) there is long run
relationship goes from coal consumption, electricity consumption and crude oil
consumption to real GDP per capita, (ii) error correction mechanism is working
and deviation from long run equilibrium was corrected by % 48.76 in one year.
Lastly we estimate cointegration coefficient by using Stock-Watson Dynamic OLS
(DOLS). According to DOLS model there is long run relationship which runs from
energy consumption to economic growth. 

Anahtar Kelimeler

Economic Growth, Energy Consumption, Cointegration Analysis

Kaynakça

• Acaravcı, A. (2010). Structural breaks, electricity consumption and economic growth: Evidence from Turkey. Romanian Journal for Economic Forecasting, 13(2), 140-154. Retrieved from http://www.ipe.ro/rjef.htm
• Aqeel, A., & Butt M., S. (2001). The relationship between energy consumption and economic growth in Pakistan. Asia-Pasific Developmentj Journal, 8(2), 101-109. Retrieved from http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.483.686&rep=rep1&type=pdf
• Aytaç, D. (2010). Enerji ve ekonomik büyüme ilişkisinin çok değişkenli VAR yaklaşımı ile tahmini. Maliye Dergisi, 158, 482-495. Retrieved from https://dergiler.sgb.gov.tr/calismalar/maliye_dergisi/ yayinlar/md/158/25.Deniz.AYTAC.pdf
• Botpaev, R. (2011). Renewable energy in Kyrgyzstan: State, policy and educational system. Paper presented at ISES Solar World Congresss, Kassel: Germany. Retrieved from https://www.uni-kassel.de/maschinenbau/fileadmin/datas/fb15/110923_SWC_Paper_Botpaev_RE_in_Kyrgyzstan.pdf
• Çetin, M. ve Seker, F. (2012). Enerji tüketiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 85-106. Retrieved from http://www.uludag.edu.tr/dosyalar/iibfdergi/genel-dokuman/2012_1/ASL04.pdf
• Engle, R., & F., Granger Clive W.J. (1987). Co-Integeration and error correction: Representation, estimation, and testing. Econometrica, 55(2), 251-276. doi: 10.2307/1913236
• Eviews 8.1 Users’ Guide. (2018,January 13). Retrieved from http://www.eviews.com/EViews8/EViews8/ EViews%208%20Users%20Guide%20II.pdf.
• Ghosh, S. (2002). Electricity consumption and economic growth in India. Energy policy, 30(2), 125-129. doi: 10.1016/S0301-4215(01)00078-7
• United Nations Development Program (UNDP). (2017). Renewable energy snapshot. (2017, August 5). Retrieved from http://www.eurasia.undp.org/content/dam/rbec/docs/Kyrgyzstan.pdf
• Kar, M. ve Kınık, E. (2008). Türkiye’de elektrik tüketimi çeşitleri ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin ekonometrik bir analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 333-354. Retrieved from http://iibfdergi.aku.edu.tr/
• Pirlogea. C., & Cicea C. (2012). Econometric perspective of the energy consumption and economic growth relation in European Union. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16(8), 5718-5726. https://doi.org/10.1016/j.rser.2012.06.010
• Saikkonen, P. (1991). Asymptotically efficient estimation of cointegration regressions. Econometric Theory, 7(1), 1-21. https://doi.org/10.1017/S0266466600004217
• Sulaymanova, B. (2012). Анализ влияния денежных переводов на рост ввп с использованием систем одновременных эконометрических уравнений. Reforma, 61-66.
• Stock, J. H., & Watson, M., W. (1993). A simple estimator of cointegrating vectors in higher-order integrated systems. Econometrica, 61(4), 783-820. doi: 10.2307/2951763
• Wooldridge, J. M. (2002). Introductory econometrics: A modern approach. Retrieved from http://data.worldbank.org/