Technology, Administration and Space: Institutionalization of Surveillance, Control, Privacy and Spatial Structuring

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 3, 259 - 288, 30.12.2018

Tülin Bozoğlu

https://doi.org/10.30784/epfad.435157

Cited By: 2

Öz

With
technology; economic, individual, social, political, administrative and spatial
changes and transformations that affect every aspects of life are experienced
and new networks and new structures are replaced by traditionally acccepted
ones. The issue of the study is the institutionalization of the practices of
surveillance, control, privacy and spatial structuring with technology-oriented
approaches and in association with individual, society, administration and
space, along with the transformation of the traditional state after the
information technology revolution. In this context, relevant conceptual and
historical transformations, disciplinary society, control society, surveillance
society, legibility and simplification, visibility, coded sequences of numbers
and letters, objectification, numerical forming in the system, eye of power,
merging of the eye with artificial intelligence, new concepts and applications,
and also in the most basic form of geographical and urban information systems,
e-government, e-municipality, e-identity, Mernis, Mobese-llike applications and
discussions are mentioned. The study, in which the literature review method is
used, is written in order to contribute to the current studies in a holistic
approach to the scope of the study with its limitations and in a rapidly
changing process. The information and results that set forth in the study are
examined in terms of institutionalization of the practices of surveillance,
control, privacy and spatial structuring, and in this context, by thinking
within a integrity, concluded with drawing attention to what needs to be given
importance in the process.

Anahtar Kelimeler

Technology, administration, Space, Surveillance, Control, Privacy

Teknoloji, Yönetim ve Mekân: Gözetim, Denetim, Mahremiyet ve Mekânsal Yapılandırmayla Pratiklerinin Kurumsallaşması

Öz

Teknoloji ile yaşamın her alanını etkileyecek,
ekonomik, bireysel, toplumsal, siyasal, yönetsel ve mekânsal, değişim ve
dönüşümler yaşanmakta ve izleri her yerde görülebilecek şekilde geleneksel
olarak kabul edilenin yerine yeni ilişki ağları ve yeni yapılanmalar
gelmektedir. Çalışmanın konusunu da, enformasyon teknolojisi devrimi sonrası
geleneksel devletin dönüşümüyle; teknoloji, birey, toplum, yönetim ve mekân
ilişkisi birlikteliğinde teknoloji odaklı yaklaşımlarla, gözetim, denetim,
mahremiyet ve mekânsal yapılandırmayla pratiklerinin kurumsallaşması
oluşturmaktadır. Bu bağlamda, ilgili kavramsal ve tarihsel dönüşümler,
disipliner toplum, denetim toplumu, gözetim toplumu, okunaklılık ve
basitleştirme, görünürlük, kodlanmış numara ve harf dizeleri, nesneleşme,
sistemde sayısal bedenleşme, gücün gözü, gözün yapay zeka ile birleşmesi, yeni
kavramlar ve uygulamalar, en temel şekliyle coğrafi ve kent bilgi sistemleri,
e-devlet, e-belediye, e-kimlik, Mernis, Mobese benzeri uygulamalar ve
tartışmalara değinilmektedir. Literatür taraması yönteminin kullanıldığı çalışma,
sınırlılıkları ile beraber, hızla değişen süreçte, çalışma konusu kapsamına
bütüncül bir bakış açısıyla yaklaşılmasında, güncel çalışmalara katkı
sağlayabilmek amacıyla yazılmaktadır. Çalışmada ortaya konmuş bilgi ve
bulgular, gözetim, denetim, mahremiyet ve mekânsal yapılandırmayla
pratiklerinin kurumsallaşması özelinde irdelenmekte ve bu kapsamda bir bütünlük
içinde düşünülerek, süreçte önem verilmesi gerekenlere dikkat çekilerek sona
ermektedir.

Anahtar Kelimeler

Teknoloji, Yönetim, Mekân, Gözetim, Denetim, Mahremiyet

Kaynakça

• Adjukiewichz, K. (1994). Felsefeye giriş: Temel kavramlar ve kuramlar (Çev. A. Cevizci). Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Adler, P. S. (2008). Technological determinism (TD). In S.Clegg and J.R. Bailey (Eds.), International encyclopedia of organization studies (pp. 1536-1539). Los Angles: Sage Publication.
• Antalya İl Emniyet Müdürlüğü. (2018). KGYS Nedir?. Erişim adresi: http://www.antalya.pol.tr/Sayfalar/kgys-nedir.aspx
• Aselsan. (2017, Kasım). KGYS Kent güvenlik yönetim sistemi ve plaka tanıma sistemi projesi. Erişim adresi: https://www.aselsan.com.tr/tr-tr/basin-odasi/Brosurler/Guvenlik-Sistemleri/KGYS_TR.pdf Avuç içi damar izi uygulaması fişleme midir?. (2013, 8 Aralık). Erişim adresi: https://www.haberturk.com/
• Baker, U. (2001). F-Tipi, mernis ve internet: Hapishanenin içi ve dışı. Birikim, 142-143, 17-22. Erişim adresi: http://www.korotonomedya.net/
• Baştan, S. ve Ökmen, M. (2004). Yerel yönetimlerde bilgi ve iletişim altyapısı ile ilgili temel sorunlar. A. Yılmaz ve M. Ökmen (Ed.), Kuramdan uygulamaya kamu yönetimi içinde (s. 183-216). Ankara: Gazi Kitapevi.
• Bauman, Z. (2016, January 25). “Zygmunt Bauman: Social media are a trap”, Interview by R. Querol, El Pais, Retrieved from https://elpais.com/elpais/2016/01/19/inenglish/1453208692_424660.html
• Bauman, Z., & Lyon, D. (2013). Liquid surveillance: A conversation. Cambridge: Polity Press.
• Bensghir, T. K. (2008). E-Devlet kuramsal ve kavramsal çerçeve. N. F. Kunduracı (Ed.), E-devlet semineri içinde (s. 53-71). Ankara: T.C. Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü Yayını.
• Bensghir, T. K. ve Akay, A. (2006). Bir kamu politika aracı olarak coğrafi bilgi sistemleri (CBS): Türkiye’de belediyelerin CBS uygulamalarının değerlendirilmesi. Çağdaş Yerel Yönetimler, 15(1), 31-46. Erişim adresi: http://www.academia.edu/
• Castells, M. (2006). Enformasyon çağı: Ekonomi, toplum ve kültür ikinci cilt – kimliğin gücü (Çev. E. Kılıç). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Castells, M. (2008). Enformasyon çağı: Ekonomi, toplum ve kültür birinci cilt – ağ toplumunun yükselişi (Çev. E. Kılıç). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Caughill, P. (2018, February 1). Combining al with cctv will make it easier for police to catch criminals. Futurism. Retrieved from https://futurism.com/combining-ai-cctv-make-easier-police-catch-criminals/
• Chandler, D. (1995). Technological or media determinism. Aberystwyth Universirty. Retrieved from https://www.researchgate.net
• Chinese school installs facial recognition cameras to monitor students. (2018, May 17). Retrieved from https://venturebeat.com/
• Culkin, J. M. (1967). A schoolman’s guide to Marshall McLuhan. The Saturday Review, March 18, 51-53, 70-72. Retrieved from http://www.unz.com
• Çalhan, H. S. ve Karkın, N. (2010, Mayıs). E–Devlet ve E–Katılım için bilgi katılım sistem modeli: SİBİYO. 5. Kamu Yönetimi Sempozyumu KAYSEM-5: Türk Kamu Yönetiminin Yapısal ve İşlevsel Sorunlarında sunulan bildiri, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Çaycı, A. E. ve Çaycı, B. (2017). Dijital iletişim çağında teknolojinin açığa çıkardıkları: Gözetim ve mahremiyet. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication TOJDAC, 7(1), 37-46. doi: 10.7456/10701100/004
• Çoban, B. (2009). Yeni panoptikon, gözün iktidarı ve Facebook. Yeditepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 10, 1-18. Erişim adresi: http://www.academia.edu/
• Çoban, B. (2016). Gözün iktidarı üzerine. B. Çoban ve Z. Özarslan (Ed.), Panoptikon: Gözün iktidarı içinde (s. 110-138). İstanbul: Su Yayınları.
• Çoban, E. (2005). Ülkemizin yeni bilgi ve güvenlik konsepti mobese. Polis Dergisi, 45, 21-27. Erişim adresi: http://www.polisdergisi.pol.tr/
• Deleuze, G. (1992). Postscript on the societies of control. The MIT Press, 59, 3-7. Retrieved from https://www.jstor.org/
• Dolgun, U. (2005). Çalışma yaşamında gözetim. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 49, 507-539. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/
• Dolgun, U. (2011). İnternet ve demokrasi. Sosyoloji Konferansları, 44, 221-236. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/
• Efe, F. (2013). Kent bilgi sistemlerinin oluşturulmasında verilerin disiplinlerarası araştırma ve analizlere uygun kurgulanması: E-Kent modeli. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(3), 127-161. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/
• Erdal, M. (2004). Elektronik devlet E-Türkiye ve kurumsal Dönüşüm. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Erdoğan, İ. ve Alemdar, K. (2010). Öteki kuram: Kitle iletişim kuram ve araştırmalarının tarihsel ve eleştirel bir değerlendirmesi. Ankara: Erk Yayınları.
• Flaherty, D. H. (1989). Protecting privacy in surveillance societies: The Federal Republic of Germany, Sweden, France, Canada, and the United States. Chapel Hill and London: The University of North Carolina Press.
• Foucault, M. (1980). Power/Knowledge: Selected interviews and other writings 1972-1977, C. Gordon (Ed.). New York: Pantheon Books.
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin doğuşu (Çev. M. A. Kılıçbay). Ankara: İmge Kitabevi.
• Foucault, M. (2007). İktidarın gözü seçme yazılar: 4 (Çev. I. Ergüden). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gauld, R., Gray, A., & McComb, S. (2009). How responsive is E-Government? Evidence from Australia and New Zealand. Government Information Quarterly, 26(1), 69-74. doi: 10.1016/j.giq.2008.02.002
• Giddens, A. (2008). Ulus devlet ve şiddet (Çev. C. Atay). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Giddens, A. (2010). Mahremiyetin dönüşümü (Çev. İ. Şahin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Giddens, A. (2016). Modernliğin sonuçları (Çev. E. Kuşdil). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gohd, C. (2018, March 2). Al cameras are here. Here are three ways we could use them. Futurism. Retrieved from https://futurism.com/ai-cameras-use/
• Habermas, J. (2015). Kamusallığın yapısal dönüşümü (Çev. M. Sancar ve T. Bora). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Habermas, J. (2016). “İdeoloji” olarak teknik ve bilim (Çev. M. Tüzel). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Haggerty, K. D. (2011). Tear down the walls: On demolishing the panopticon. In D. Lyon (Eds.), Theorising surveillance: The panopticon and beyond (pp. 23-45). London and New York: Routledge.
• Huxley, A. (2016). Edebiyat ve bilim (Çev. Ü. Özünlü). Ankara: Epos Yayınları.
• Innis, H. A. (2006). İmparatorluk ve iletişim araçları (Çev. N. Törenli). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Jay, M. (2014). Diyalektik imgelem: Frankurt okulu’nun tarihi ve çalışmaları 1923-1950 (Çev: S. Doğan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kanlı, İ. B. ve Kaplan, B. (2018). Kentsel güvenliğin sürdürülebilirliğinde ileri teknolojilerin kullanılması: Coğrafi bilgi sistemleri [Özel Sayı]. TESAM Akademi Dergisi, 143-186. doi: 10.30626/tesamakademi.419248
• Köktürk, E. (2002). E-Belediye ve kent bilgi sistemleri. Erişim adresi: http://www.erolkokturk.net/ FileUpload/ks85423/File/2002-04_e-belediye_ve_kent_bilgi_sistemleri.pdf
• Kranzberg, M. (1986). Technology and history: Kranzberg’s laws. Technology and Culture, 27(3), 544-560. doi: 10.2307/3105385
• Laplace, P. S. (1902). A philosophical essay on probabilities. London: Chapman & Hall. [Adobe Acrobat reader Sürümü]. Retrieved from https://bayes.wustl.edu/Manual/laplace_A_philosophical_essay_ on_probabilities.pdf
• Lyon, D. (1994). The electronic eye: The rise of surveillance society. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Lyon, D. (2005). Surveillance society: Monitoring everyday life. Buckingham and Philadelphia: Open University Press.
• Lyon, D. (2007). Surveillance, power and everyday life. In R. Mansell, C. Avgerou, D. Quah, & R. Silverstone (Eds.), Oxford handbook of information and communication technologies (pp. 449-467). Oxford: Oxford University Press.
• Martin, B. (1998). Information liberation: Challenging the corruptions of information power. London: Freedom Press.
• Marx, G. T. (2005). Surveillance and society. In Ritzer, G. (Ed.), Encyclopedia of Social Theory Volume II (pp. 816-821). New York: Routledge.
• Marx, G. T. (2010). Ethics for new surveillance. In J. Goldman (Ed.), Ethics of spying: A reader for the intelligence professional Vol:2 (pp. 73-102). Maryland: Scarecrow Press.
• Marx, K. (1986). Kapital cilt 1: Kapitalist üretimin eleştirel tahlili – sermayenin üretim süreci (Çev. A. Bilgi). Ankara: Sol Yayınları.
• Marx, K. (2013). Grundrisse 2: Ekonomi politiğin eleştirisinin temelleri (Ham Taslak) 1857-1858 (Çev. A. Gelen). Ankara: Sol Yayınları.
• Mathiesen, M. (1997). The viewer society: Michel Foucault’s ‘panopticon’ revisited. Theoretical Criminology, 1(2), 215-233. doi: 10.1177/1362480697001002003
• McLuhan, M. (1962). Gutenberg galaxy: The making of typographic man. London: University of Toronto Press.
• McLuhan M. (1964). Understanding media: The extensions of man. New York: McGraw-Hill.
• Moreno, E. A., & Traverso, D. B. (2010). E-Goverment and citizen participation in Chile: The case of ministries websites. In C. G. Reddick (Ed.), Politics democracy and e-goverment: Participation and service delivery (pp. 39-55). New York: Information Science References. doi: 10.4018/978-1-61520-933-0.ch003
• Odabaş, Z. Y. (2017). Bilgi diyeti: Sosyolojik değerlendirme. H. Odabaş ve M. A. Akkaya (Ed.), Bilişim teknolojilerinin bilgi merkezlerine ve hizmetlerine etkileri içinde (s. 25-48). İstanbul: Hiperyayın.
• Okçu, M., Akman, E. ve Acar, O. K. (2013, Mayıs). Bir E-Devlet uygulaması olarak kent bilgi sistemi: Mevcut durum ve yeni yönelimler. Kaysem-8 Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler ve Kentsel Politikalar Sempozyumunda sunulan bildiri, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi. Erişim adresi: http://www.academia.edu/
• Okmeydan, S. B. (2017). Postmodern kültürde gözetim toplumunun dönüşümü: ‘Panoptikon’dan ‘sinoptikon’ ve ‘omniptikon’a. AJIT-e Online Academic Journal of Information Technology, 8(30), 45-69. doi: 10.5824/1309-1581.2017.5.003.x
• Öge, S. (2005). Düzen mi düzensizlik (kaos) mi? Örgütsel varlığın sürdürülebilirliği açısından bir değerlendirme. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 284-304. Erişim adresi: http://dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed/
• Parayil, G. (2002). Conceptualizing technological change: Theoretical and empirical explorations. Lanham and Oxford: Rowman & Littlefield Publishers.
• Pimenta, E. D. M (2011). Low power society: Continuous hyperconsumption and the end of the middle class in a hyperurban planet. Retrieved from http://www.emanuelpimenta.net/lowpower/download/english.html
• Pirinne, H. (2014). Medieval cities: Their origins and the revival of trade. Oxford: Princeton University Press.
• Pirenne, H. (2015). Economic and social history of medival europe. London and New York: Routledge.
• Postman, N. (1994). The disappearence of childhood. New York: Random House.
• Postman, N. (1995). “Neil Postman on cyberspace”, Interview by C. H. Gault, PBS. Retrieved from https://www.youtube.com/watch?v=49rcVQ1vFAY
• Runciman, D. (2016). Politika (Çev. A. C. Altunkanat). İstanbul: Domingo.
• Scott, J. C. (2008). Devlet gibi görmek: İnsanlık Durumunu geliştirmeye yönelik projeler nasıl başarısız oldu (Çev. N. Erdoğan). İstanbul: Versus Kitap.
• Scott, J. C. (2016). Toplum gibi görmek (Çev. S. Torlak). İstanbul: Zoom Kitap.
• Sennett, R. (2014). Otorite (Çev. K. Durand). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Shou, Z. (2018, June 29). Facial recognition comes to university. China Daily. Retrieved from http://www.chinadaily.com.cn/
• Smith, D. A. (1993). Technology and the modern world-system: Some reflections. Science, Technology, & Human Values, 18(2), 186-195. Retrieved from https://www.jstor.org/
• Sucu, İ. (2011). Gözetim toplumunun karşı ütopya yüzü: İktidar güçleri ve ötekiler. Atatürk İletişim Dergisi, 2, 125-140. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/atauniiletisim
• Şat, N. (2012). Yerel yönetimlerde e-devlet uygulamaları. M. Z. Sobacı ve M. Yıldız (Ed.), E-devlet-kamu yönetimi ve teknoloji ilişkisinde güncel gelişmeler içinde (s. 235-262). Ankara: Nobel Yayınları.
• Tiles, M., & Oberdiek, H. (1995). Living in a technological culture: Human tools and human values. London and New York: Routledge.
• Toktaş, S. A., Binark M., Dikmen, E. Ş., Fidaner, I. B., Küzeci, E. ve Özaygen, A. (2012). Türkiye’de dijital gözetim: T.C. kimlik numarasından e-kimlik kartlarına yurttaşın sayısal bedenlenişi. İstanbul: Alternatif Bilişim Derneği.
• Uçkan, Ö. (2003). E-devlet, e-demokrasi ve e-yönetişim modeli: Bir ilkesel öncelik olarak bilgiye erişim özgürlüğü. Aylık Strateji ve Analiz E-Dergisi, 5, 1-19.
• Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu. (2012). Dünya ticaret ve finans merkezine doğru İstanbul kent güvenliği. Ankara: Ames Matbaacılık.
• Wen, X. (2018, June 19). Beijing subways to get bio-ıd system. China Daily. Retrieved from http://www.chinadaily.com.cn/
• Wenxi, L. (2018, February 2). Picture-matching glasses help identify criminals. China Plus. Retrieved from http://chinaplus.cri.cn/
• Veblen, T. (1914). The instinct of workmanship, and the state of the industrial arts. New York: B. W. Huebsch.
• Veblen, T. (2001). The Engineers and the Price System. Kitchener: Batoche Books. (Orijinal work published 1921)
• Yıldız, M. (2003). Elektronik (E)-devlet kuram ve uygulamasına genel bir bakış ve değerlendirme. M. Acar ve H. Özgür (Ed.), Çağdaş Kamu Yönetimi-1 içinde (s. 304-327). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yüz tanıma sistemi ile alışveriş. (2018, 15 Şubat). Erişim adresi: https://p.dw.com/p/2sknP
• 21 Airport facial recognition adoption examples. (2018, February 1). Retrieved from https://biometrictoday.com/