On the Relation between Food, National Identity and Nationalism: An Approach within the Examples of ‘Çiya’ Brand and ‘Turquality’ Program

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 188 - 203, 30.08.2019

Emre Yıldırım

https://doi.org/10.30784/epfad.580249

Cited By: 4

Öz

Recently developed identity and nationalism studies
argued the nationalist problematic in the context of modernity/modernization
criticism. Without denying the ‘‘macro’’ scale, nationalist ‘‘discourse’’ have
been focused to identity and nationalism on a ‘‘micro’’ scale. It suggests to
determine the perspectives of a range of social practices such as culture, customs,
behavioral patterns and lifestyles that are implemented and experienced where
the national identity is imagined and built by itself. The basic thesis of this
paper is one of these practices, ‘‘food’’ (eating and drinking culture, kitchen
variety, food politics, etc.), constitutes one of the cultural components for
explaining identity and nationalism. It proposes two different approaches in
relation to food, national identity and nationalism: unofficial/from base to
top and official/from top to base. In order to understand these approaches,
this paper will explain the argument at the level of the subjects (individual,
private sector and state) and exemplifications (food culture and national
brands).

Anahtar Kelimeler

National Identity, Nationalism, Food, Discourse, Nationalist Discourse

Yemek, Ulusal Kimlik ve Milliyetçilik İlişkisi Üzerine: "Çiya" Markası ve "Turquality" Programı Örnekleri Üzerinden Bir Yaklaşım Denemesi

Öz

Yakın dönem ulusal kimlik ve milliyetçilik
çalışmaları, modernitenin/modernleşmenin eleştirisi bağlamında modern ‘‘makro’’
ölçekli okumaların yanı sıra kimlik ve milliyetçilik meselesini, ‘‘mikro’’
ölçekte ele almayı denemekte; milliyetçiliğin söylemsel üretim boyutlarına
odaklanmaktadır. Bu çalışmaların temel yaklaşımı, milliyetçiliğin
anlaşılabilmesi için, ulusal kimliğin kendisi aracılığıyla tahayyül ve inşa
edildiği; uygulanıp deneyimlendiği kültür, gelenek, davranış kalıpları, yaşam
tarzları gibi bir dizi toplumsal pratiğe ‘‘söylem’’ ve söylemsel oluşumlar perspektifinden
bakılması gerektiğini önerir. Bu toplumsal pratiklerden biri olan ‘‘yemek’’in
(yeme-içme kültürü, mutfak çeşitliliği, gıda politikaları vb.), ulusal kimliği
ve milliyetçiliği açıklamaya yönelik temel kültürel bileşenlerden birini
oluşturduğu bu makalenin temel tezidir. Bu bağlamda yemek, ulusal kimlik ve
milliyetçilik ilişkisine iki farklı alandan hareketle yaklaşmayı önerir: gayri
resmi/aşağıdan yukarıya ve resmi/yukarıdan aşağıya. Bu yaklaşımın
anlaşılabilmesi için çalışmanın sorunsalı farklı boyutlardan açımlanmaya
(bireyler, özel sektör ve devlet) ve örneklendirilmeye (yemek kültürü ve ulusal
markalar) çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ulusal Kimlik, Milliyetçilik, Yemek, Söylem, Milliyetçi Söylem

Kaynakça

• Anderson, B. (2007). Hayali cemaatler: Milliyetçiliğin kökenleri ve yayılması. İ. Savaşır (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
• Billig, M. (1995). Banal nationalism. London: Sage Publications.
• Bora, T. (2001). Türkiye’de futbol ve milliyetçilik. T. Bora (Ed), Türkiye’de Sivil Toplum ve Milliyetçilik içinde (ss.559-584). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Brown, D. (1998). Why Is the nation-state so vulnerable to ethnic nationalism?. Nations and Nationalism, 4(1), 1-15. Retrieved from http://www.jstor.org/
• Calhoun, C. (2009). Milliyetçilik. B. Sütçüoğlu (Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çiya. (2018a, 10 Eylül). Çiya hakkımızda. Erişim adresi: http://www.ciya.com.tr/?tarihce
• Çiya. (2018b, 10 Eylül). Çiya TUREB ödülleri. Erişim adresi: http://www.ciya.com.tr/?tureb
• DeSaucey, M. (2010). Gastronationalism: Food traditions and authenticity politics in the European Union. American Sociological Review, 75(3), 432-455. doi: 10.1177/0003122410372226
• Foucault, M. (1998). Özne ve iktidar. K. Park (Çev.). Defter, 34. 151-167.
• Foucault, M. (2000). Seçme yazılar I. O. Akınhay ve F. Keskin (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2005). Bilginin arkeolojisi. V. Urhan (Ed. ve Çev.). İstanbul: Birey Yayınları.
• Gellner, E. (2008). Uluslar ve ulusçuluk. B. Ersanlı ve G. G. Özdoğan (Çev.). İstanbul: Hil Yayınları.
• Hobsbawm, E. J. (2006). Milletler ve milliyetçilik: Program, mit, gerçeklik. O. Akınhay (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Ichijo, A., & Ranta, R. (2018). Yemek ve ulusal kimlik: Gündelik yaşamdan küresel siyasete. E. Ataseven (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Jusdanis, G.. (2001). The necessary nation. New Jersey: Princeton University Press.
• Leca, J. (1998). Neden söz ediyoruz?. J. Leca (Ed.), Uluslar ve Milliyetçilikler içinde (s. 11-19). S. Edeman (Çev). İstanbul: Metis Yayınları.
• Karaosmanoğlu, N. D. (2017). Yemekle devrialem: Küreselleşme, kimlik, teknoloji. İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Kedourie, E. (1994). Nationalism. Oxford: Blackwell.
• Koşay, H. Z. ve Ülkücan, A. (2011). Anadolu Yemekleri ve Türk Mutfağı. İstanbul: Çiya Yayınları.
• Malesevic, S. (2013). Nation-states and nationalisms: Organization, ideology and solidarity. Cambridge: Polity Press.
• Onaran, B. (2016). Mutfaktarih: Yemeğin politik serüveni. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Öğün, S. S. (2000). Mukayeseli sosyal teori ve tarih bağlamında milliyetçilik. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Palmer, C. (1998). From theory to practice: Experiencing the nation in everyday life. Journal of Material Culture, 3, 175-199. doi: 10.1177/135918359800300203
• Roger, A. (2008). Milliyetçilik kuramları. A. U. Kılıç (Çev.). İstanbul: Versus Kitap.
• Smith, A. D. (2009). Milli kimlik. B. S. Şener (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sutherland, C. (2005). Nation-Building through discourse theory. Nation and Nationalism, 11(2), 185-202. https://doi.org/10.1111/j.1354-5078.2005.00199.x
• Taylan, E., Eren, İ., Güler Gümüş, S. ve Akyüz, Y. (2017). Turquality markalaşma programı: Gıda işletmelerinin profili. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 54(2). 197-205. doi: 10.20289/zfdergi.387291
• Thiesse, A. (2010). Ulusal kimlikler, ulusaşırı bir paradigma. A. Dieckhoff ve C. Jaffrelot (Eds.), Milliyetçiliği Yeniden Düşünmek içinde (ss.151-178). D. Çetinkasap (Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Turquality. (2018a, 5 Eylül). Turquality hakkımızda. Erişim adresi: https://www.turquality.com/hakkimizda
• Turquality. (2018b, 5 Eylül). Turquality markalar. Erişim adresi: https://www.turquality.com/markalar/turquality-destek-programi-kapsamindaki-firmalar
• Yemek ve Kültür. (2018, 5 Eylül). Yemek ve kültür hakkımızda. Erişim adresi: https://yemekvekultur.com/hakkimizda