İlk Halka Arzların BİST100 Endeksi Volatilitesine Etkisi: Covid-19 Pandemisi Dönemi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 4, 944 - 965, 31.12.2022

Seçil Bayraktar Yetim , Ayben Koy

https://doi.org/10.30784/epfad.1211766

Öz

Covid-19 pandemisinin borsalar üzerindeki etkisi 2020 yılının ilk çeyreğinde büyük bir çöküş ve hızlı bir toparlanma süreci olarak gerçekleşirken, kapanma önlemleri ile birlikte finans piyasalara büyük bir ilgi ve yatırımcı sayılarında artışa sebep olmuştur. Özellikle aşının bulunmasından sonra finans piyasalarındaki olumlu seyir çok sayıda halka arzı da beraberinde getirmiştir Bu çalışmanın amacı Covid-19 dönemi öncesi ve Covid-19 döneminde ilk halka arzların BİST 100 Endeksinin (BİST100) volatilitesine etkisini araştırmaktır. Çalışmaya Covid-19 dönemi öncesi (2018-2019) ve Covid-19 dönemi (2020-2021) 36 ilk halka arz dahil edilmiştir. Çalışmada, 01/01/2018-31/12/2019 tarihleri arası Covid-19 dönemi öncesi seçilmiş olup, Covid-19 dönemi için ise 01/01/2020-28/09/2021 tarihleri incelenmiştir. GARCH modellerinin uygulandığı çalışmanın sonucunda, Covid-19 dönemi öncesinde ilk halka arzların BİST100 volatilitesine sadece halka arz olduğu ilk gün incelendiğinde anlamlı bir sonuç bulunamazken; Covid-19 döneminde volatiliteyi azalttığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Bulgular, halka arzın ilk 10 gününde Covid-19 pandemi dönemi öncesinde volatilitede azalışa yol açarken, Covid-19 pandemi döneminde ise volatiliteyi arttırdığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Volatilite, BIST 100 Endeks, Halka Arz, IPO

Initial Public Offerings Effect on BİST100 Index: Covid-19 Period

Öz

While the Covid-19 pandemic’s impact on the stock markets was a major collapse and a rapid recovery process in the first quarter of 2020, it caused a great interest in the financial markets and an increase in the number of investors. The rise in the financial markets, especially after the discovery of the vaccine, brought along a large number of public offerings. The aim of this study is to investigate the effect of initial public offerings on the volatility of the BIST 100 Index (BIST100) before and during the Covid-19 period. The study included 36 initial public offerings before the Covid-19 period (2018-2019) and during the Covid-19 period (2020-2021). In the study, the dates between 01/01/2018-31/12/2019 were selected before the Covid-19 period, and the dates 01/01/2020-28/09/2021 were examined for the Covid-19 period. As a result of the study in which GARCH models were applied, there was no significant result when the first public offerings were examined only on the first day of the IPO, to the BIST100 volatility before the Covid-19 period; It has been concluded that it reduces volatility in the Covid-19 period. The findings show that while it caused a decrease in volatility in the first 10 days of the IPO before the pandemic period, it increased the volatility during the pandemic period.

Anahtar Kelimeler

BIST 100 Index, Volatility, Initial Public Offering, IPO

Kaynakça

• Alzyadat, J.A. and Asfoura, E. (2021). The effect of Covid-19 pandemic on stock market: An empirical study in Saudi Arabia. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 8(5), 913-921. https://doi.org/10.13106/jafeb.2021.vol8.no5.0913
• Ataş, B. ve Arlı, O.E. (2022). Covid-19 pandemisi döneminde asimetrik volatilite bulguları: BİST sektör endekslerinde bir inceleme. Alanya Akademik Bakış Dergisi, 6(2), 2217-2223. doi:10.29023/alanyaakademik.1025865
• Atıcı Ustalar, S. ve Şanlısoy, S. (2021a). Covid-19 küresel salgınının hisse senedi piyasası oynaklığı üzerindeki etkisi: BİST-100 uygulaması. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(4), 1143–1158. doi:10.25287/ohuiibf.827464
• Atıcı Ustalar, S. ve Şanlısoy, S. (2021b). Covid-19 krizinin Türkiye ve G7 ülkelerinin borsa oynaklıkları üzerindeki etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi,16(2), 446–462. doi:10.17153/oguiibf.884895
• Avcı, S.B. (2021). IPO valuation and IPO inter-industry effects. Journal of Research in Economics, Politics & Finance, 6(2), 418-438. https://doi.org/10.30784/epfad.831246
• Ayden, T. ve Karan, M.B. (2000). İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında ilk halka arzların uzun vadeli fiyat performansının ölçülmesi. Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 2(3), 87-96. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/gaziuiibfd
• Bollerslev, T. (1986). Genarelized autoregressive conditional heteroscedasticity. Journal of Econometrics, 31(3), 307-327. https://doi.org/10.1016/0304-4076(86)90063-1
• Bora, D. and Basistha, D. (2020). The outbreak of Covid-19 pandemic and its impact on stock market volatility: Evidence from a worst-affected economy. Journal of Public Affairs, 21(4), e2623. https://doi.org/10.1002/pa.2623
• Böyükaslan, A. ve Günay, F. (2022). Covid-19 salgınının Borsa İstanbul alt sektör endeks getirilerine etkilerinin olay çalışması yöntemi ile incelenmesi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 659, 161-204. Erişim adresi: http://www.ekonomikyorumlar.com.tr/
• Çakır, E., Küçükkocaoğlu, G. ve Kapucu, H. (2017). İlk halka arzlarda sıcak ve soğuk piyasalar. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 16(Özel Sayı), 696-708. doi:10.18092/ulikidince.323759
• Çelik, A. (2021). Volatility of BİST-100 returns after 2020, calendar anomalies and Covid-19 effect. Journal of BRSA Banking and Financial Markets, 15(1), 61-81. http://dx.doi.org/10.46520/bddkdergisi.986643
• Çene, E. ve Demir, İ. (2012). İMKB 100 endeksindeki kaldıraç etkisinin ARCH modelleriyle iki alt dönemde incelenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 41(2), 214-226. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ibr
• Çetin, A.C. (2020). Koronavirüs (Covid-19) salgınının Türkiye’de genel ekonomik faaliyetlere ve hisse senedi borsa endeksine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 4(2), 341-362. https://doi.org/10.31200/makuubd.766901
• Endri, E., Aipama, W., Razak, A., Laynita, S. and Septiano, R. (2021). Stock price volatility during the Covid-19 pandemic: The GARCH model. Investment Management and Financial Innovations, 18(4), 12-20. http://dx.doi.org/10.21511/imfi.18(4).2021.02
• Engle, R.F. (1982). Autoregressive conditional heteroskedasticity with estimates of the variance of the United Kingdom inflation. Econometrica, 50(4), 987-1007. https://doi.org/10.2307/1912773
• Ersin, Ö.Ö., Acar, T. ve Kıyak, Ö. (2022). Covid-19 pandemi döneminde vaka sayıları, döviz kuru ve VIX endeksinin gelişmekte olan piyasalar üzerindeki etkisi: BİST 100 endeksi üzerine bir analiz. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 23(Özel Sayı), 221-242. https://doi.org/10.31671/doujournal.1016083
• Gümüş, U.T. and Öziç, H.C. (2020). Investigation of the volatility structure of the BIST100 Index
• before Covid-19 and the struggle process of Covid-19. Journal of Current Researches on Business and Economics,10(1), 43-58. doi:10.26579/jocrebe.69
• Ibbotson, R.G., Sindelar, J. and Ritter, J. (1994). The market’s problems with the pricing of initial public offerings. Journal of Applied Corporate Finance, 7(1), 66-74. https://doi.org/10.1111/j.1745-6622.1994.tb00395.x
• IMF. (2022). World economic outlook countering the cost-of-living crisis. Erişim adresi: https://www.imf.org/en/publications/weo
• İmre, S. (2021). Covid-19 pandemisinin seçili BİST sektör endeksleri üzerindeki etkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 19(1), 335-348. https://doi.org/10.11611/yead.984604
• Kayral, İ.E. ve Tandoğan, N.Ş. (2020). BİST100, döviz kurları ve altının getiri ve volatilitesinde Covid-19 etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(Özel Sayı), 687-701. https://doi.org/10.21547/jss.786384
• Kusumahadi, T.A. and Permana, F. (2021). Impact of Covid-19 on global stock market volatility. Journal of Economic Integration, 36, 20-45. https://doi.org/10.11130/jei.2021.36.1.20
• Kuzu, S. (2018). Borsa İstanbul Endeksi (BİST100) getiri volatilitesinin ARCH ve GARCH modeli ile tahmin edilmesi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, Özel Sayı, 608,624. https://doi.org/10.29067/muvu.384418
• Macit, F., Sekreter, A., Ada, S.S. and Şimsek, E. (2015). What determines post IPO market performance: Evidence from Turkish IPOs. Bulletin of Business and Economics, 4(2), 73-79. Retrieved from https://bbejournal.com/index.php/BBE
• Mahmood, F., Xia, X., Ali, M., Usman, M. and Shahid, H. (2011). How Asian and global economic crises prevail in Chinese IPO and stock market efficiency. International Business Research, 4(2), 226-237. doi:10.5539/ibr.v4n2p226
• Onali, E. (2020). Covid-19 and stock market volatility (SSRN Working Paper No. 3571453). 1-24. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3571453
• Ölmez, U. ve Ekinci, A.A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) salgınının hisse senedi piyasasına etkisi: BİST100 örneği. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 5(Özel Sayı), 225-239. https://doi.org/10.30784/epfad.811636
• Rajan, R. G. (2012). Presidential address: The corporation in finance. The Journal of Finance, 67(4), 1173-1217. https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.2012.01745.x
• Ritter, J.R. (1991). The long-run performance of initial public offerings. The Journal of Finance, 46(1), 3-27. https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1991.tb03743.x
• Sarıkovanlık, V., Koy, A., Akkaya, M., Yıldırım, H. ve Kantar, L. (2019). Finans biliminde ekonometri uygulamaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Sarıtaş, H. ve Genç, A. (2019). BİST-100 endeks getirisindeki oynaklığın asimetrik GARCH modelleri ile tahmini. A. Umut (Ed.), 3.Uluslararası Ekonomi Araştırmaları ve Finansal Piyasalar Kongresi Bildiri Kitabı içinde (s. 52-65). 3. Uluslararası Ekonomi Araştırmaları ve Finansal Piyasalar Kongresi’nde sunulan bildiri, Gaziantep. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Singirankabo, E., Hakizimana, J.M.V. and Hakizakubana, J.P. (2021). Stock market volatility towards COVID-19 drawbacks: Case of Rwanda Stock Exchange. Journal of Emerging Economies and Policy, 6(2), 140-150. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/joeep
• Stoll, H.R. and Curley, A.J. (1970). Small business and the new issues market for equities. The Journal of Financial and Quantitative Analysis, 5, 309-322. https://doi.org/10.2307/2329998
• TCMB. (2020). Koronavirüsün ekonomik ve finansal etkilerine karşı alınan tedbirler. Erişim adresi: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Duyurular/Koronavirus
• Tuna, K. ve İsabetli İ. (2014). Finansal piyasalarda volatilite ve BİST100 örneği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27, 21-31. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kosbed
• Tunçay, E. (2019). Borsada ilk halka arzların performansının değerlendirilmesi: Borsa İstanbul üzerine bir uygulama (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Turnacıgil, S. (2021). BİST100 endeks volatilitesinin Covid-19 ve 2008 küresel finansal kriz dönemleri karşılaştırmalı analizi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 59-68. https://doi.org/10.52791/aksarayiibd.878079
• Yıldız, M., Çakan, C.D. ve Altınışık, E.Ö. (2022). Covid-19’un finansal piyasalar ve yatırım tercihleri üzerindeki etkisi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 121-140. https://doi.org/10.54558/jiss.1061239
• Yıldız, S.N. ve Aydın, Ü. (2021). Covid-19 salgınının Türkiye’deki finansal yatırım araçları üzerindeki etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(1), 294-316. doi:10.37880/cumiibf.1012964
• Yılmaz, K. ve Atlı, A.H. (2022). Covid-19 pandemisi sırasında BIST 100, FTSE 100, NIKKEI 225 ve S&P 500 endeksleri üzerine bir uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 23(Covid-19 Özel Sayısı), 35-53. https://doi.org/10.31671/doujournal.937296