Sosyal Zekânın Girişimci Kişilik Özelliklerine Etkisi ve Öz Yeterliliğin Aracılık Rolü

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 68 - 92, 21.03.2023

Mehmet Orhan İsmail Durak Livanur Biriktir

https://doi.org/10.48064/equinox.1052404

Öz

Bu araştırmanın temel amacı sosyal zeka, girişimci kişilik özellikleri ve öz yeterlilik arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. Araştırma evrenini Düzce ilinde son on yılda faaliyete geçen işletmelerin girişimcileri oluşturmaktadır. Çalışmada kullanılan veriler kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak online anket yöntemiyle 570 akıllı telefon kullanıcısından elde edilmiştir. elde edilen veriler yapısal eşitlik modellemesi aracılığı ile analiz edilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda sosyal zeka, girişimci kişilik özellikleri ve öz yeterlilik arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Bu duruma ek olarak yapılan araştırmalardan elde edilen bilgilere göre sosyal zekanın girişimci kişilik özelliklerine etkisinde öz yeterliliğin aracı etkisi bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

sosyal zeka, girişimcilik, girişimci kişilik özellikleri, öz yeterlilik

The Effect of Social İntelligence on Entrepreneur's Personality Features and the İntermediate Role of Self-Efficiency

Öz

The main purpose of this research is to determine the relationship between social intelligence, entrepreneurial personality traits, and self-efficacy. The research population consists of the entrepreneurs of the enterprises that have been operating in Düzce in the last ten years. In the research, data were collected from 570 smartphone users by using the convenience sampling method, using the online survey technique. The collected data were analyzed by structural equation modeling. As a result of the evaluations, it was determined that there is a positive and significant relationship between social intelligence, entrepreneurial personality traits, and self-efficacy. In addition to this situation, according to the information obtained from the researches, self-efficacy has a mediating effect on the effect of social intelligence on entrepreneurial personality traits.

Anahtar Kelimeler

social intelligence, entrepreneurship, entrepreneurial personality traits, self-efficacy

Kaynakça

• Abul A. (2015)’ Sosyal Zekâ Düzeyi Ve Algılanan İş Yaşam Kalitesi Etkileşimine Yönelik Bir Araştırma’ Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim Ve Organizasyon Bilim Dalı, Konya
• Akbal M. (2016),’ Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları İle Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişki’ Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi Ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı, Bartın
• Akşit G. (2003), ‘Farklı Kültürlerde Girişimcilik Niyeti Ve Üniversite Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma’, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, İşletme Anabilim Dalı, Antalya
• Albrecht K. (2006),’ Social Intelligence: The New Science Of Success; Beyond Iq, Beyond Eı, Applying Multiple Intelligence Theory To Human Interaction’, ; Jossey-Bass, 2006, 280 Pages
• Altuntaş E. A., Kul, M. & Karataş, İ. (2016, Ekim), ‘Beden Eğitimi Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları İle Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişki’, Antalya Uluslararası Avrasya Spor, Eğitim Ve Toplum Kongresi’nde Bildiri
• Ayık, A., Savaş, M. & Yücel, E. (2015). İlkokullarda Görev Yapan Okul Müdürlerinin Genel Öz Yeterlik İle Örgütsel Bağlılık Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 193-218. Retrieved From Https://Dergipark.Org.Tr/En/Pub/Usaksosbil/İssue/21659/232914
• Aypay, A. (2010). Genel Öz Yeterlik Ölçeği'nin (Göyö) Türkçe'ye Uyarlama Çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2), 113-132. Https://Dergipark.Org.Tr/En/Pub/İnuefd/İssue/8702/108659
• Bakan, İ. & Amırlı, H. (2021) ‘Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Zeka Düzeylerinin Öz Yeterlilik Algıları Üzerindeki Etkisi: Türkiye, Azerbaycan ve Polonya’da Bir Alan Araştırması’ İnternational Hazar Scientific Researches Conference
• Bandura, A., (1977). “Self Efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change”, Psychological Review, 84 (2), ss.191-215
• Bandura, A. (1995). Self-Efficacy İn Changing Societies. Cambridge: Cambridge University Press.
• Bandura, A. (2002). Growing Primacy Of Human Agency İn Adaptation And Change İn The Electronic Era, European Psychologist, 7 (1), 2-16.
• Bozkurt, Ö. (2005). “Girişimci kişilik özellikleri ve Sakarya Üniversitesi örneği”, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• Bozkurt Ö. (2006), ‘Girişimcilik Eğiliminde Kişilik Özelliklerinin Önemi’, Girişimcilik Ve Kalkınma Dergisi, Cilt1, Sayı2 Ss93-111
• Bozkurt Ö. & Erdurur K. (2013), ‘Girişimci Kişilik Özelliklerinin Girişimcilik Eğilimindeki Etkisi: Potansiyel Girişimciler Üzerinde Bir Araştırma’, Girişimcilik Ve Kalkınma Dergisi 8:2 Ss. 53-78
• Cansız E. (2007), ‘Üniversite Öğrencilerinin Girişimcilik Özelliklerinin Belirlenmesi: Süleyman Demirel Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Çalışma’, Yüksek Lisans Tezi, : Süleyman Demirel Üniversitesi, İşletme Anabilim Dalı, Isparta
• Çakanel Z. (2018)’ Duygusal Zekâ, Sosyal Zekâ Ve Sosyal Girişimcilik Arasındaki İlişkinin İncelenmesi’ Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi İşletme Ana Bilim Dalı, Denizli
• Çavuş, M., Pekkan, N.& Develi̇, A. (2019). Örgütsel Sosyalleşmeye Yeni Bir Öncül: Sosyal Zeka . Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , (36) , 259-272 . Doı: 10.30794/Pausbed.454632
• Demirel, E. T. , Düşükcan, M. & Ölmez, M. (2011). Çoklu Zekâ Alanlarının Girişimcilik Davranışına Etkisi . Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi , 3 (2) , 97-105 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/oybd/issue/16338/171052
• Doğan T. & Çetin B. (2009). ‘Tromso Sosyal Zekâ Ölçeği Türkçe Formunun Faktör Yapısı, Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması’
• Erkoç, İ.Ç. (2015)’ Algılanan Örgütsel Destek Ve İş Performansı Arasındaki İlişkide Öz Yeterlilik Faktörünün Düzenleyici Rolü: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma’ Yüksek Lisans Tezi, T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul
• Ergun S. (2011)’İş Yerinde Sosyal Zeka’, İstanbul: Yalın Yayıncılık
• Ergun Özler, N., Giderler, C. ve Baran, H. (2017). Öz Yeterlilik Ve Kontrol Odağının Bireylerin Girişimcilik Niyeti Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat Ve İşletme Dergisi, 13 (13) , 736-747.
• Goleman, D. ve Boyatzis R. (2008), ‘Social Intelligence And The Biology Of Leadership’, Harvard Business Review
• Gürpınar, K., Yüncü, V. & Yılan, Y. (2020) ‘Sosyal Zeka ve Girişimci Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin Sınıflandırılması’ Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi, 9(2) 128-148
• Hançer M. & Tanrisevdi A. (2003), ‘Sosyal Zeka Kavramının Bir Boyutu Olarak Empati Ve Performans Üzerine Bir inceleme’ C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi Cilt : 27 No:2 211 – 225
• İşcan, Ö, Kaygın, E. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimlerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma . Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 15 (2) , 443-462 . Retrieved From Https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/Ataunisosbil/İssue/2828/38346
• Karhunen P. & Ledyaeva S. (2010),’ Determınants Of Entrepreneurıal Interest And Rısk Tolerance Among Russıan Unıversıty Students: Empırıcal Study’, Journal Of Enterprising Culture Vol. 18, No.3, 229–263 Doı: 10.1142/S0218495810000574
• Kihlstrom, J. & Cantor, N. (2000). Sosyal Zeka. R. Sternberg (Ed.), Handbook Of Intelligence İçinde (S. 359-379). Cambridge: Cambridge University Press. Doi: 10.1017 / Cbo9780511807947.017
• Keynes, J. (1933). National Self-Sufficiency. Studies: An Irish Quarterly Review, 22(86), 177-193. Retrieved January 29, 2021, From Http://Www.Jstor.Org/Stable/30094997
• Kurbanoğlu S. (2004). ‘Öz-Yeterlik İnancı Ve Bilgi Profesyonelleri İçin Önemi’, Bilgi Dünyası 5(2): 137-152
• Luszczynska, A., Mohamed, N.E. vd.Schwarzer, R. (2005). Self-Efficacy And Social Support Predict Benefit Finding 12 Months After Cancer Surgery: The Mediating Role Of Coping Strategies. Psychology, Health & Medicine, 10(4), 365-375.
• Luthans, F., Youssef, C. M. vd.Avolio, B. J. (2006). Psychological Capital: Developing The Human Competitive Edge. Oxford University Press.
• Maxwell Olokundun, Chinonye Love Moses, Oluwole Iyiola, Stephen Ibidunni, Mercy Ogbari, Fred Peter & Taiye Borishade(2018), ‘The Effect Of Non Traditional Teaching Methods İn Entrepreneurship Education On Students Entrepreneurial İnterest And Business Startups: A Data Article’, Data İn Brief 19, 16–20
• Mohammed(2020)’ The İmpact Of Social İntelligence And Employees’ Collective Self-Efficacy On Service Provider’s Performance İn The Egyptian Governmental Hospitals'the Current İssue And Full Text Archive Of This Journal İs Available On Emerald Insight At: Https://Www.Emerald.Com/İnsight/2516-4392.Htm
• Oğuzhan, Y. (2021). Sosyal Zeka İle Yaşam Tatmini Arasındaki İlişkide Kişilik Özelliklerinin Düzenleyici Rolü Üzerine Bir Araştırma. International Journal Of Management And Administration, 5 (9), 164-175. Retrieved From Https://Dergipark.Org.Tr/En/Pub/İjma/İssue/60472/830161
• Parlak K. (2013)’ Girişimci Kişilik Özelliklerine Sahip Olmak İle Kendini Ve Başkalarını Tanıma (İçsel Ve Sosyal) Zekaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi’
• Pekkan N.U. & Şişman G. (2020),’ Predicting The Entrepreneurial İntention: A Moderated Mediation Model’, Int. J. Management And Enterprise Development, Vol. 19, No. 3
• Scanlon, T. (1994). Echoes Of Herodotus İn Thucydides: Self-Sufficiency, Admiration, And Law. Historia: Zeitschrift Für Alte Geschichte, 43(2), 143-176. Retrieved January 29, 2021, From Http://Www.Jstor.Org/Stable/4436323
• Sılvera Davıd H., Monıca Martınussen ve Tove I. Dahl(2001). ‘The Tromsø Social Intelligence Scale, A Self-Report Measure Of Social İntelligence’ Scandinavian Journal Of Psychology, 42, 313-319
• Solmaz, S., Aksoy, Ö., Şengül S. ve Sarıışık M. (2014)’ Üniversite Öğrencilerinin Girişimci Kişilik Özelliklerinin Belirlenmesi: Turizm Lisans ve Ön Lisans Öğrencileri Üzerine Bir Alan Araştırması’kmü Sosyal ve Ekonomı̇K Araştırmalar Dergı̇Si 16 (26): 41-55, 2014 Issn: 2147 - 7833, Www.Kmu.Edu.Tr
• Türkoğlu, T., Teti̇k, S., Açıkgöz, A. (2017). Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Sosyo-Demografik Özellikleri İle Girişimci Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin Araştırılması. Journal Of Yaşar University, 12 (45), 76-92. Retrieved From Https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/Jyasar/İssue/31219/339658
• Uslu, B. & Gümüş, S. (2019). First-Year Success Of Student Teachers: Interrelations With Self-Efficacy And Social İntelligence.
• Uzun, H., Bural M. & Beydilli T. (2017)’Sosyal Zekanın Girişimcilik Niyetine Etkisi: Meslek Yükseokulu Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma’ Siyaset, Ekonomi Ve Yönetim Araştırmaları Dergisi,5:5
• Wang C. K. & Wong P. (2004), ‘Entrepreneurial İnterest Of University Students İn Singapore’, Technovation 24, 163–172 ,Centre For Entrepreneurship, National University Of Singapore, Singapore 118412
• Wedeck, J. (1947). The Relationship Between Personality And ‘Psychological Ability’. British Journal Of Psychology, 37, 133-151.
• Yıldırım, F. & İlhan, İ. Ö. (2010). Genel Öz Yeterlilik Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik Ve Güvenilirlik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(4), 301-308
• Yüksel, H., Cevher, E., Yüksel, M.(2015). Öğrencilerin Girişimci Kişilik Özellikleri İle Girişimcilik Eğilimleri Üzerine Bir Araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5 (1), 143-156.
• Yüksel, M. (2017). Otel İşletmelerinde İşyerinde Dışlama Ve Sosyal Zeka İlişkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (3), 115-133. Retrieved From Https://Dergipark.Org.Tr/En/Pub/Mjss/İssue/40511/485637