Yeni Medya Ekseninde “Siborg Yabancı”ya Yönelik Kavramsal Bir Değerlendirme

Yıl 2022, , 297 - 311, 21.03.2022

Simge Özselçuk

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1062329

Öz

Yeni medya, birçok kavramı olduğu gibi, sosyoloji literatüründe önemli bir yere sahip olan yabancı toplumsal tipini de dönüşüme uğratmıştır. Değişen dünyanın yeni iletişim ortamında dünya, küresel bir köye evrilirken sınırlar ortadan kalkmış, aşina olduğumuz kategoriler de başkalaşım geçirmiştir. Modern dönemin geleneksel söyleminde sınırları ihlal eden bir anlam taşıyan “yabancı” kategorisi, iletişim alanında yaşanan teknolojik gelişmeler sonucu sınırların muğlak hale gelmesine yol açmıştır. Bilgisayar vasıtasıyla dolayımlanan özne, yeni iletişim ortamı olarak adlandırdığımız siber mekân üzerinde melez bir kimlik kazanmıştır. Feminist kuramcı Donna Haraway’in post-hümanist bir yaklaşımla kavramsal temele oturttuğu sibernetik organizma, günümüz dünyasında her türlü kategorik zıtlıkları geçersiz kılmakla kalmamış, aynı zamanda bu çelişkilerin sentezlenmesine ve Simmel'in "yabancı" toplumsal kategorisinin bir adım ileri taşınmasına imkân tanımıştır. Bu çalışmada, yeni iletişim teknolojilerinin yol açtığı bedensizleşme sonucu siber mekânın yersiz-yurtsuz dijital göçebelerinin siborg yabancı haline dönüşmesi, kaynakların derlenmesi yöntemi ile kavramsal olarak incelenmiştir. Yeni iletişim ortamında siborg bir görünüm kazanan yabancı, uluslararası literatür bağlamında yeni bir kavram olmakla birlikte ulusal literatür ve iletişim sosyolojisi açısından ilk kez bu araştırma kapsamında irdelenecektir. Siborg yabancı kavramı, gerek iletişim gerekse sosyoloji bilimleri üzerine araştırmalar yapan her akademisyen için heyecan verici bir çalışma alanı sunmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, Web 4.0 olarak tanımlanan yeni iletişim çağının bize sunduğu farklı iletişim biçimlerini anlamak, yabancı kategorisinin siber mekânda yaşadığı dönüşümü yeni medya bağlamında değerlendirmek, ulusal literatüre yeni bir kavram kazandırmak ve sonraki çalışmalar için kaynak bir metin oluşturmaktır.

Anahtar Kelimeler

Yeni medya, Siborg, Yabancı, Siber mekân, Donna Haraway

Teşekkür

Bu çalışma, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde, Prof. Dr. Cengiz Anık danışmanlığında “Kent Yaşamında Yabancının Tezahürü: Lüks Konutlar ve Geçici Konutlar Örneği” başlıklı doktora tezinden üretilmiş olup 9-10 Nisan 2018 tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen I. Uluslararası Eğitim ve Sosyal Bilimlerde Yeni Ufuklar Kongresi’nde sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

A Conceptual Evaluation of “The Cyborg Stranger” in Terms of New Media

Öz

New media has transformed “the stranger” social type, which has an important place in sociology literature, as well as many other concepts. As the world evolves into a global village in the new communication environment of the changing world, the borders have disappeared and the categories we are familiar with have also undergone metamorphosis. In the traditional discourse of the modern era, the "stranger" category, which has a meaning that violates the borders, has caused the borders to become ambiguous as a result of technological developments in the field of communication. “The subject” mediated via the computer has gained a hybrid identity on the cyberspace that we call the new communication medium. The cybernetic organism, which the feminist theorist Donna Haraway put on a conceptual basis with a post-humanist approach, not only invalidated all kinds of categorical contradictions in today's world, but also allowed these contradictions to be synthesized and taken Simmel's "the stranger" social category one step further. In this study, the transformation of the homeless digital nomads of cyberspace into cyborg stranger as a result of the disembodiment caused by new communication technologies is conceptually examined by the method of compiling the sources. The stranger, who has a cyborg appearance in the new communication environment, is a new concept in the context of international literature, and will be examined for the first time in this research in terms of national literature and sociology of communication. The concept of cyborg stranger offers an exciting field of study for every academician who conducts research on both communication and sociology sciences. The main purpose of this study is to understand the different forms of communication presented to us by the new communication age defined as Web 4.0, to evaluate the transformation of “the stranger” category in cyberspace in the context of new media, to introduce a new concept to the national literature and to create a source text for further studies. 

Anahtar Kelimeler

New media, Cyborg, Stranger, Cyberspace, Donna Haraway

Kaynakça

• Akdeniz, K. G. (2007). Post-fizikçi manifestosu. Sosyoloji Dergisi, 3(15), 31-39.
• Akman, T. (1982) Bilimler bilimi sibernetik. Karacan Yayıncılık.
• Akman, T. (1988). 2000 yılına doğru sibernetik. Türkiye İş Bankası Yayıncılık.
• Baudrillard, J. (2001). Tam ekran (Çev. B. Gülmez). YKY.
• Bauman, Z., & Lyon, D. (2016). Akışkan gözetim (Çev. E. Yılmaz). Ayrıntı Yayıncılık.
• Benedikt, M. (1991). Cyberspace: First steps. İçinde M. Benedikt (Ed.), Cyberspace: Firt steps. (1-25). MIT Press.
• Bogard, W. (1999). Simmel in cyberspace. Strangeness and distance in postmodern communications. Space and Culture. 1(4-5), 23-46. https://doi.org/10.1177/120633120000100403
• Campbell, H. A. (2006). Postcyborg ethics: A new way to speak of technology. EME: Explorations in Media Ecology, 5(4), 279-296. https://doi.org/10.1386/eme.5.4.279_1
• Castells, M. (2013). Enformasyon çağı: Ekonomi, toplum ve kültür-ağ toplumunun yükselişi. (Çev. E. Kılıç,). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayıncılık.
• Clynes, M. E., & Kline, N. S. (1960). Cyborgs and space. Astronautics. September, 26-76.
• Demir, A. (2017). Siber kültür ve hiper gerçeklikte değişen yaşam. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi. Online Academic Jounal of Information Technology, 8(29), 87-96. https://doi.org/10.5824/1309-1581.2017.4.005
• Dilmen, N. E. (2014). Yeni medya kavramı çerçevesinde internet günlükleri - bloglar ve gazeteciliğe yansımaları. Marmara İletişim Dergisi, 12(12), 113-122.
• Dilmen, N. E., & Öğüt, S. (2006). Yeni iletişim ortamları ve etkileşime iletişimsel bilişim yaklaşımı. Yeni İletişim Ortamları ve Etkileşim Uluslararası Konferansı Bildiri Kitapçığı, 1-12.
• Feldman, Z. (2011). Reading the stranger in the age of social media. Cultural Policy, Criticism and Management Research, 5, 110-124.
• Foucault, M. (2005). Özne ve iktidar (Çev. I. Ergüden ve O. Akınhay) Ayrıntı. Yayıncılık.
• Gibson, W. (1984). Neuromancer. Harper Caollins.
• Güzel, E. (2016). Dijital kültür ve çevrimiçi sosyal ağlarda rekabetin aktörü: “Dijital habitus”. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4(1), 83-103. https://doi.org/10.19145/guifd.26114
• Haraway, D. (2006). Siborg manifestosu: Geç yirminci yüzyılda bilim, teknoloji ve sosyalist-feminizm (Çev. O. Akınhay) Agora Yayıncılık.
• Harman, L. D. (1988). The modern stranger: On language and membership. Mouton de Grayter.
• Harvey, D. (2010). Postmodernliğin durumu (Çev. S. Savran). Metis.
• Inrona, D. L., & Brigham, M. (2007). Reconsidering community and the stranger in the age of virtuality. Business and Society Review, 2(2), 166-178. https://doi.org/10.1108/17465680710757385
• Karayemiş, O. (2021). Posthümanizm ve transhümanizm: Ekolojik kriz ve felsefe. FİKİRTURU. https://fikirturu.com/toplum/posthumanizm-ve-transhumanizm-ekolojik-kriz-ve-felsefe/
• Kut, S. (2013). Sibertektonik mekân. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Marotta, V. (2017). Theories of stranger: Depates on cosmopolitanism identity and cross-cultural encounters. New York: Routledge.
• Meyrowitz, J. (1997). Shifting worlds of strangers: Medium theory and changes in ‘them’ versus ‘us’. Sociological Inquiry, 67(1), 59-71. https://doi.org/10.1111/j.1475-682X.1997.tb00429.x
• Neumann, M., O'Murchu, I., Breslin, J., Decker, S., Hogan, D., & MacDonaill, C. (2005). Semantic social network portal for collaborative online communities. Journal of European Industrial Training, 29(6), 472-487. https://doi.org/10.1108/03090590510610263
• Özgen, E. (2011). Halkla ilişkiler ve yeni medyanın işaret ettiği sorunlar üzerine bir tartışma. Global Media Journal, 1(2), 84-105.
• Robins, K. (19999). İmaj (Çev. N. Türkoğlu). Ayrıntı Yayıncılık.
• Rumford, C. (2013). The globalization of strangeness. Palgrave MacMillan.
• Serin, A. P., & Aksoy, M. (2020). Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki dönüşümün zaman-mekânda sınır algısına yansımaları. Tasarım Kuram, 16(30), 1-20. https://doi.org/10.14744/tasarimkuram.2020.13008
• Souter, D. (1999).The role of information and communication technologies in democratic development. Journal of Policy Regulation and Strategy for Telecommunication Information and Media, 1(5), 405-417. https://doi.org/10.1108/14636699910801160
• Sütçü, C. S., & Akyazı, E. (2006). Yeni iletişim ortamları ve bilgi uçurumu. New Media and Interactivity International Conference, 280-287.
• Toffoletti, K. (2007). Cyborgs and baby dolls: Feminism, popular culture and the posthuman body. London ve I. B. Tauris. https://doi.org/10.5040/9780755696284
• Turkle, S. (1996). Parallel lives: working on identity in virtual space. İçinde D. Grodin & T. R. Lindlof (Eds.), Constructing the self in a mediated world (ss. 156-175). Sage. https://doi.org/10.4135/9781483327488.N10
• Uçkan, Ö. (2000, Ekim-Kasım). Arakhne daidalos ile buluşuyor: AğKent. https://ozguruckan.alternatifbilisim.org/kategori/teknoloji/22227/arakhne-daidolos-ile-bulusuyor-agkent.html
• Urry, J. (2002). Mobility and proximity. Sociology, 36(2), 255-274. https://doi.org/10.1177/003803852036002002
• Virilio, P. (1991). The lost dimension. (Çev. D. Moshenberg). Semiotext(e).
• Virnoche, M. E. (2001). The stranger transformed: Conceptualzing on and offline stranger disclousure. Social Thought & Research, 24(1-2), The Politics of gender, 343-367. https://doi.org/10.17161/STR.1808.5179
• Vural, Z. B. A., & Bat, M. (2010). Yeni bir iletişim ortamı olarak sosyal medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi’ne yönelik bir araştırma. Journal of Yasar University, 20(5), 3348-3382. https://doi.org/10.19168/jyu.65130
• Yengin, D. (2019). Teknoloji bağımlılığı olarak dijital bağımlılık. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC, 9(2), 130-144. https://doi.org/10.7456/10902100/007