HZ. PEYGAMBER’İN ANNESİ ÂMİNE: ÂİŞE ABDURRAHMAN’IN “ÜMMÜ'N-NEBΔ İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE

Yıl 2024, , 26 - 40, 29.03.2024

Şahin Güven

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1356754

Öz

Kadim tarih ve siyer kitaplarımızda Hz. Peygamber’in annesi Âmine hanımefendi hakkında rivayet kabilinden muhtelif bilgiler bulunmakla birlikte, İslâm tarihinde onun hakkında yazılmış müstakil bir eserin varlığından söz edilmemektedir. Yazar Âişe Abdurrahman’ın, bu alandaki boşluğu görerek “Ümmü'n-Nebî” adı altında Âmine hanım hakkında bir eser yazarak 1961 yılında Kahire’de yayınladığı görülmektedir. Bu çalışmada, hem ilgili eserin yazarı Âişe Abdurrahman’ın edebî ve ilmi kişiliğiyle ilgili kısaca bilgi vereceğiz, hem de İslâm kültür tarihinde ilk kez Hz. Peygamber’in annesi Âmine hakkında kaleme alınan bu eser üzerine değerlendirmeler yapılacaktır. Uzmanlık alanı olan “Tefsir” başta olmak üzere, Arap dili ve edebiyatı, tarih-siyer, roman ve deneme türü eserleri bulunan müellifin önemli çalışmalarından birisi de, “Ümmü’n-Nebî” isimli biyografi çalışmasıdır. Yazar Âişe Abdurrahman, bu eserin en önemli kaynağının, Âmine’nin değerli evladı Hz. Muhammed’in (as) kişilik ve şahsiyetinin olduğunu ifade etmektedir. Yazar, güvenilir rivayet ve tarihi vesikalara müracaat etmesinin yanında, rivayet tekniği açısından kabul görmeyen ve birçok âlimin “sonradan uydurulmuş ve hayal mahsulü (mitolojik) rivayetler” olarak görüp nitelediği bilgilere de eserinde yer vermiştir. İşte bu makalede müellifin “Ümmü’n-Nebî” isimli çalışmasının kaynakları ve eseri yazma yöntemi hakkında bilgiler verilip bir kısım değerlendirmeler yapılacaktır. Bunun yanı sıra ilgili eserin farklı mütercimler tarafından yapılan Türkçe çevirilerine ve Hazreti Âmine’nin biyografisi üzerine günümüzde yapılmış olan bazı çalışmalara da dikkat çekilecektir.

Anahtar Kelimeler

Ümmü’n-Nebî, Âişe Abdurrahman, Cahiliyyede kadın, Halîme Sadiyye

The Mother of the Prophet (pbuh), Ameenah: AISHA ABDURRAHMAN ON HER WORK "UMM AL-NABEE"

Öz

Although there are various narrations about the mother of Prophet Muhammad, Mrs. Āmina, in our ancient history and sīra books, there is no mention of an independent work specifically dedicated to her in Islamic history. It seems that Aisha Abdurrahman, upon seeing this gap, wrote a book about Mrs. Āmina under the title "Umm al-Nabi" and published it in Cairo in 1961. In this study, we will first provide brief information about Aisha Abdurrahman's literary and scholarly personality. Subsequently, we will analyze this work, which is the first-ever written about Prophet Muhammad's mother Āmina in the history of Islamic cultural literature. The author, Aisha Abdurrahman, who has expertise in the field of tafsīr (exegesis) and has written works in Arabic language and literature, history-biography, as well as novels and essays, has a notable biography study titled " Umm al-Nabî" In this work, Aisha Abdurrahman emphasizes that the most significant source for this biography is the personality and character of the esteemed son of Āmina, Prophet Muhammad. In addition to using trustworthy narrations and historical documents, the author also includes information in her work that is not accepted from the perspective of narrational technique and is deemed by many scholars as “later fabricated and imaginative (mythological) narratives”. In this article, we will provide information about the sources and the methodology the author employed in her work "Umm al-Nabi" and offer some assessments. Additionally, we will draw attention to Turkish translations of the relevant work by various translators and shed light on contemporary studies conducted on the biography of Mrs. Āmina.

Anahtar Kelimeler

Umm al-Nabi, Aisha Abdurrahman, Women in jahiliyyah, Khalīma Sadiyya

Kaynakça

• Abdulbaki, M. F., (1934). Miftâhu künûzi’s-sünne. Dâru’l-Hadîs.
• Abdurrahman, A., (1970). Hz. Muhammed’in mübarek zevceleri. (Çev, Selâmi Münir Yurdatap). M. Çevik Matbaası.
• Abdurrahman, A., (1975). el-İsrâiliyyât fi’l-gazvi’l-Fikrî. El-Munazzametü’l-Arabiyye li’t-terbiye ve’s-Sekâfe ve’l- Ulûm.
• Abdurrahman, A., (1986). Ale’l-Cisr, el-Hey’etü’l-Mısriyyeti’l-âmme li’l-Kitâb.
• Abdurrahman, A., (1987). Terâcimü Seyyidâti beyti’n-nübüvve. Dâru’r-Reyyân.
• Abdurrahman, A., (1991a). Rasûlullah’ın annesi ve hanımları. (Çev. İsmail Kaya). Uysal Yayınları.
• Abdurrahman, A., (1991b). Rasûlullah’ın kızları ve torunları. (Çev. İsmail Kaya). Uysal Yayınları.
• Abdurrahman, A., (2007). Hazreti Âmine. (Çev. Güven, Ş.). Erguvan Yayınları.
• Abdurrahman, A., (2015). Nisâü’n-nebî. Dâru’l-Maârif.
• Apaydın, M., (2018). Siyer kronolojisi. Kuramer Yayınları.
• Belâzûrî, A., (Ty). Ensâbu’l-eşrâf. (Thk. Muhammed Hamidullah). Dâru’l-Maârif.
• Çubukçu, A., (1997). “Halîme” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. TDV. Yayınları.
• Fazlıoğlu, Ş., (2020). “Âişe Abdurrahman”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. TDV. Yayınları.
• Hamidullah, M., (1993). İslam peygamberi, (Çev. Salih Tuğ), İrfan Yayımcılık.
• Hamidullah, M., (1998). “Hılfü’l-Fudûl”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. TDV. Yayınları.
• İbn Abdi’l-Berr, A., (1948). el-İstî’âb fî ma’rifeti’l-ashâb. Nehda Baskısı.
• İbn Ebî Hâtim, R., (1997). Tefsîru’l-Kur’âni’l-‘azîm. (Thk. Es‘âd Muhammed et-Tayyib). Mektebetu Nizâr Mustafa el- Bâz.
• İbn Hişâm, A., (1936). es-Sîratü’n-nebeviyye. Halebî Baskısı.
• İbn İshâk, M., (1967). Sîratü İbn İshâk el-müsemmâ bi kitâbi’l-mübtede’ ve’l-meb’as ve’l-meğâzî. (Thk. Muhammed Hamidullah). Ma’hadü’d-Dirâsât ve’l-Ebhâsi’t-Ta’rîb.
• İbn Kuteybe, A., (1981). el-Ma’ârif. Neşreden Servet Ukkâşe.
• İbn Saʿd, M., (1968). et-Tabakâtü’l-kübrâ. Neşreden İhsan Abbas.
• İbn Seyyidi’n-Nâs, E. F., (1974) Uyûnu’l-eser fî funûni’l-meğâzî ve’s-siyer.
• Koç, M. A., (1998). Bir kadın müfessir Âişe Abdurrahman ve Kur’ân tefsirindeki yeri. Şûle Yayınları.
• Makrîzî, T., (1999). İmtâu’l-esmâ. (Thk. Muhammed Abdulhamîd en-Nemîsî). Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye.
• Müslim, E. H., (1991). Sahih-i müslim. (Thk. Muhammed Fuad Abdulbaki). Dâru’l-Hadîs.
• Nüveyrî, Ş., (Ty). Nihâyetü’l-ereb fi fünûni’l-edeb. Ezheriyye Baskısı
• Süheylî, E. K., (Ty). er-Ravdu’l-unf. Ezheriyye Baskısı.
• Taberî, M., (Ty). Târîhu’t-taberî: Târîhu’r-rusul ve’l-mülûk. (Thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim). Dâru’l-Maârif.
• Topaloğlu, B., (1991). Âmine. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. TDV Yayınları.
• Vâkıdî, M., (1984). Kitâbü’l-meğâzî. Neşreden M. Jones.
• Ya’kûbî, A., (1883). et-Târîh. Ezheriyye Baskısı.
• Zerkânî, M., (Ty). Şerhu’l-mevâhib. Ezheriyye Baskısı.
• https://shamela.ws/index.php/author/1179 (Erişim 16 Nisan 2023).