Suruç ve Çevresinde Evlilik Adetleri

Yıl 2021, Özel sayı - Prof. Dr. Harun GÜNGÖR anısına, 809 - 819, 15.09.2021

İlhami Atmaca Sami Kılıç

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.957012

Öz

Geçiş dönemlerinden ikincisini oluşturan evlilik, evlenecek çiftlerin toplum hayatına katılımı, aileler arasında dayanışma ve yeni bağların tesisi, sosyal ve ekonomik gerekliliklerin oluşumu ile kültürel ve dini birçok uygulamayı bünyesinde barındırması bakımından farklı yönleri bulunan bir olgudur. Geçiş dönemi olması sebebiyle insan hayatındaki önemli dönüm noktalarından birisi kabul edilen evlilik, çeşitli aşamalar ve belli uygulamalar etrafında gerçekleşmektedir. Dini ve kültürel unsurlar doğrultusunda gerçekleştirilen uygulamaların nesilden nesile aktarılması evlilik sürecinin birey, aile ve yöre tarafından belli toplumsal kalıplara riayet edilerek gerçekleşmesini sağlamaktadır. Bu makale, Şanlıurfa ili Suruç ilçesinde çeşitli inanış ve uygulamalarla gerçekleştirilen evlenme adetlerinin tasviri ve tahlilinden oluşmaktadır. Saha çalışmasında katılımlı ve derinlemesine gözlem ve mülakat gibi tekniklerle elde edilen veriler, deskriptif metot kullanılarak yazıya geçirilmiş ve Dinler Tarihi açısından değerlendirilmiştir. Bu makale ile Suruç ve çevresindeki evlilik uygulamalarının ve içerdiği kültürel unsurların ortaya konulması ve bu alanda yapılacak çalışmalara katkı sağlanması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Suruç, Halk İnanışları, Dünürcülük, Nişan, Düğün

Teşekkür

Çalışma Tezden Üretilmiştir. Özel Sayı için Hazırlanmıştır.

Marriage Traditions in Suruç and its Surroundings

Öz

Marriage, which is the second of the transition periods, is a phenomenon that has different aspects in terms of the participation of the couples to be married in social life, the establishment of solidarity and new ties between families, the formation of social and economic requirements, and several cultural and religious practices. As being a transitional period, marriage is considered one of the important turning points in human life. For this reason, marriage takes place around various stages and certain practices. Transferring the practices carried out in line with religious and cultural elements from generation to generation ensures that the marriage process is observed by the individual, family and region by following certain social patterns. This article consists of the description and analysis of the marriage customs performed with various beliefs and practices in Suruç district of Şanlıurfa province. The data obtained through techniques such as participatory, in-depth observation and interview in the fieldwork were written down using the descriptive method and evaluated in terms of the History of Religions. With this article, it is aimed to reveal the marriage practices and cultural elements in Suruç and its surroundings and to contribute to the studies to be done in this field.

Anahtar Kelimeler

Suruç, Folk Beliefs, Affinity, Engagement, Marriage Ceremony.

Kaynakça

• Ateş, A. O. (1996). Cahiliyye ve Ehli Beyt örf ve adetleri. Beyan Yayınları.
• Bozkurt, N. (1997). Hadiste folklor eğlence. M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Döndüren, H. (1995). Delilleriyle aile ilmihali. Altınoluk Yayınları.
• Ergin, M. (1964). Dede Korkut kitabı. Ebru Yayınları.
• Gökalp, Z. (1989). Türk medeniyeti tarihi. Toker Yayınları.
• Gökyay, O. Ş. (1976). Dede Korkut hikayeleri. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Güneş, S. (2019). Bölgesel bir analiz Suruç’un kuruluşu, gelişmesi ve fonksiyonlar (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İnan, A. (1987a). ‘Adaş’ ve ‘Sağdıç’ Kelimelerinin En Eski Anlamları. Makaleler ve İncelemeler. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• İnan, A. (1987b). ‘Ink’ Mı? ‘Idık’ Mı?. Makaleler ve İncelemeler. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• İnan, A. (1995). Tarihte ve Bugün Şamanizm. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Kalafat, Y. (1995). Doğu Anadolu’da eski Türk inancının izleri. Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Kılıç, S. & Altuncu, A. (2014). Karakoçan’da evlilik adetleri. Turkish Studies, 9, 233-250.
• Mahmut, K. (2013a). Divanü Lûgat-it Türk C. I. (çev. Besim Atalay). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Mahmut, K. (2013b). Divanü Lûgat-it Türk C. III. (çev. Besim Atalay). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ögel, B. (1978). Türk kültür tarihine giriş. C.IV. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Örnek, S. V. (2000). Türk halk bilimi. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Özarslan, Y. (1992). İslam ışığında geleneklerimiz, göreneklerimiz. Marifet.
• Radloff, W. (1995). Manas destanı (haz. Emine Gürsoy-Naskali). Türksoy.
• Tezcan, M. (1977). Ülkemizde başlık parası uygulaması. Ankara Basımevi.
• T.C. Suruç Kaymakamlığı, (t.y.), Tarih. http://www.suruc.gov.tr/tarih.
• T. C. Şanlıurfa Valiliği, (t.y.), Suruç. http://www.sanliurfa.gov.tr/suruc.
• K.K. 1, İ. E., 1931 Suruç doğumlu, İlkokul Mezunu, 11 Nisan Beldesinde ikamet etmekte.
• K.K. 2, S. Y., 1953 Suruç doğumlu, Ortaokul mezunu, Aydın Mahallesinde ikamet etmekte.
• K.K. 3, M. B., 1943 doğumlu, Ortaokul Mezunu, Geçit Köyünde ikamet etmekte.
• K.K. 4, H. Ü., 1952 Suruç doğumlu, Ortaokul Mezunu, Yönlü Köyünde ikamet etmekte.
• K.K. 5, F. Y., 1940 Suruç doğumlu, İlkokul Mezunu, Keberli Köyünde ikamet etmekte.
• K.K. 6, İ. H. E., 1962 Suruç doğumlu, Lisans Mezunu, Hürriyet Mahallesinde ikamet etmekte.
• K.K. 7, S. A., 1953 Suruç doğumlu, Lise Mezunu, Dikili Mahallesinde ikamet etmekte.
• K.K. 8, M. E. A., 1970 Suruç doğumlu, Ön Lisans Mezunu, Şanlıurfa ilinde ikamet etmekte.
• K.K. 9, D. D., 1975 Siverek doğumlu, Lisans Mezunu, Aydın Mahallesinde ikamet etmekte.
• K.K. 10, M. K., 1945 Suruç doğumlu, Okur-Yazar, Kara Köyünde ikamet etmekte.
• K.K. 11, H. A., 1958 Suruç doğumlu, İlkokul Mezunu, Yenişehir Mahallesinde ikamet etmekte.
• K.K. 12, R. K., 1935 Suruç doğumlu, İlkokul Mezunu, Şeryanı Köyünde ikamet etmekte.
• K.K. 13, Y. G., 1970 doğumlu, Ortaokul Mezunu, Yıldırım Mahallesinde ikamet etmekte.