Türkiye'de sosyal hizmetin tarihsel gelişimi: Cumhuriyetten günümüze

Yıl 2021, Cilt: 35 Sayı: 3, 1167 - 1188, 30.09.2021

Bekir Güzel

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.958284

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de 1923 yılı sonrası gerçekleştirilen sosyal hizmet uygulamaları kronolojik bir bakış açısıyla ele alınmıştır. Bu çalışmayı önceki çalışmalardan ayıran iki önemli nokta vardır. Bu noktalardan ilki, bu çalışmada Türkiye’de sosyal hizmetin tarihsel gelişiminin farklı bir kronolojik yapıda ele alınıp eleştirel bir bakış açısıyla tartışılmasıdır. Diğer bir nokta ise bu çalışmanın daha önce yayınlanmış dillerden (Türkçe, İngilizce veya Almanca) farklı olarak Fransızca olarak yazılmış olmasıdır. Bu çalışmada Türkiye’deki sosyal hizmetin tarihsel gelişimi belli dönemlere ayrılmış ve dört farklı dönem içinde tartışılmıştır. Buna göre; (1) 1923-1945 yılları arası: Türkiye’de tek parti dönemi, (2) 1946-1980 yılları arası: Türkiye’deki profesyonel sosyal hizmet uygulamalarının başlangıç dönemi, (3) 1980-2000 yıllar arası: Neoliberal dönüşüm ve kurumsallaşma pratikleri, (4) 2000’li yıllar ve sonrası: Türkiye’nin AB’ye adaylığı, sosyal hizmetin bakanlık çatışı altında toplanma çabası ve sosyal hizmet uzmanı yetiştirme telaşı, başlıkları altında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, cumhuriyetin ilanı, sosyal hizmet, sosyal hizmet uzmanları, kurumsallaşma.

Evolution historique du travail social en Turquie: De la république à nos jours

Öz

Dans cette étude, les pratiques de travail social menées en Turquie après 1923 seront systématiquement discutées dans une perspective chronologique. Il y a deux points importants qui distinguent cette étude des études précédentes. Le premier de ces points est que cette étude est traitée dans une structure chronologique différente et discutée avec une perspective critique. Un autre point est que cette étude est rédigée en français, contrairement aux langues précédemment publiées (turc, anglais ou allemand). Dans cette étude, le développement historique du travail social en Turquie est divisé en certaines périodes et discuté comme suivant; (1) Entre 1923-1945: période du parti unique en Turquie, (2) Entre 1946-1979: période initiale de pratique professionnelle du travail social en Turquie, (3) Entre 1980-2000: Transformation néolibérale et pratiques d'institutionnalisation, (4) Les années 2000 et au-delà: le processus de candidature de la Turquie à l'UE, les efforts de regroupement de toutes les pratiques de travail social sous un seul ministère et la folie de la formation des travailleurs sociaux.

Anahtar Kelimeler

Turquie, proclamation de la république, travail social, travailleurs sociaux, institutionnalisation.

Historical evolution of social work in Turkey: From the republic to the present day

Öz

In this study, social work practices carried out in Turkey after 1923 is discussed from a chronological perspective. There are two important points that distinguish this study from previous studies. The first of these points is that this study is handled in a different chronological structure and discussed with a critical perspective. Another point is that this study is written in French, unlike the previously published languages (Turkish, English or German). The historical development of social work in Turkey is divided into certain periods and discussed in this study as following; (1) 1923-1945: period of the single party in Turkey, (2) 1946-1979: starting period of professional practice of social work in Turkey, (3) 1980-2000: Neoliberal transformation and institutionalization practices, (4) the 2000s and beyond: Turkey's EU application process, efforts to bring all social work practices together under one ministry, and the madness of social worker training.

Anahtar Kelimeler

Turkey, proclamation of the republic, social work, social workers, institutionalization.

Kaynakça

• Akçay, S. ve Alpoğlu, İ. E. (2020). Sosyal Hizmet Uzmanlarının İşsizlik Deneyimleri, Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(1), 47-69.
• Alkan, M. N. (2013). Lüksemburg Zirvesi Krizi, (dans) Türk Dış Politikasında 41 Kriz 1924-2014, (ed. Haydar Çakmak), Kripto Yayınevi.
• Alptekin, K. (2016). Başlangıçtan Bugüne ve Yarına Türkiye’de Sosyal Hizmet Eğitimi. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Alpteki̇n, K,. Topuz, S, & Zengi̇n, O. (2017). Türkiye’de Sosyal Hizmet Eğitiminde Neler Oluyor? Toplum ve Sosyal Hizmet, 28(2), p. 50-69.
• Altıntaş, Ö. F. (2008). Avrupa Birliği’ne Aday Ülke Olarak Türkiye’de AB Uyum Yasalarının İç Hukuka Etki ve Katkısı. T.C. Adalet Bakanlığı Yayını.
• Artan, T. (2012). Yerel Yönetimlerde Sosyal Hizmetler. SABEV Yayınları.
• Association des travailleurs sociaux (2020, Juin 16). Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Tüzüğü, http://shuder.org/Sayfa/tuzuk1741
• Ateş, E. (2019). 1996- 2002 Arası Dönemde Türkiye-Avrupa Birliği İlişkilerindeki Gelişmeler, Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 7(1), 26-50.
• Bay, A. (2017) Osmanlı’da kısa ömürlü bir hayır kurumu: Dulhane (1884-1896). Türkiyat Mecmuasi, 27 (1), 47-64.
• Bozkurt, R. (2019). Sosyal Hizmet Uzmanları Mesleki Örgütlenme Süreci ve Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği, (dans) Sosyal Çalışma Mesleğinde Kariyer Seçenekleri (ed. Emel Yeşilkayalı), Nika Yayınları.
• Buğra, A. (2016). Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika, İletişim Yayınları.
• Burgaç, M. (2018). Savaşın Çocukları: İkinci Dünya Savaşı yıllarında İstanbul’da sokak çocukları sorunu ve çözüm arayışları, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (2), 173-182.
• Code civil turc (2001, Juin 24). Türk Medeni Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4721.pdf
• Conseil de l'enseignement supérieur turc (2020, Juin 3). YÖK Atlas: Üniversitelerimiz, https://yokatlas.yok.gov.tr/universite.php
• Constitution turque de 1982 (2020, Mai 19). Mevzuat Bilgi Sistemi, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=2709&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• Çağlar, D. (1982). Atatürk ve Cumhuriyet Devrinde Korunmaya Muhtaç Çocuklara Sağlanan Bakım ve Öğretim Olanakları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 15(2), 1-21.
• Çakmak, D. (2007). Toplumsal Uzlaşma Belgesi: 1936 Tarihli İş Kanunu, Sosyal Bilimler Dergisi, 2007 (1), 127-169.
• Çavuşoğlu, T. (2001). Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu ve Çocuk Bayramı, Sosyal Hizmetler Dergisi, 1 (1), 9-16.
• Çavuşoğlu, T. & Çetin, H. (2019). Türkiye’de Sosyal Hizmetlerin Kurumsallaşmasında 1945-1970’li Yıllar, (dans) Sosyal Çalışma Mesleğinde Kariyer Seçenekleri (Ed. Emel Yeşilkayalı), Nika Yayınları.
• Çetin, T. (1994). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Köy Sorununa Bakış: Köy Kanununun Çıkarılması, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2(4), 29-44.
• Duyan V. & Özgür Bayır, Ö. (2016). Sosyal hizmete giriş; öğrenciler ve uygulayıcılar için bir rehber, Sosyal Çalışma Yayınları.
• Ertem, A. (1999). Osmanlıdan günümüze vakıflar, Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, 1 (1), 111-150.
• Gözen, R. (2006). Türkiye-AB Yakınlaşması: 1999 AB Helsinki Zirvesinden 2003 Irak Savaşına Stratejik Algılamalarda Dönüşüm Süreci, Uluslararası İlişkiler, 3(10), 115- 146.
• Gözler, K. (1999). Türk Anayasaları, Ekin Kitabevi Yayınları.
• Gümüş, A. T. (2010). Sosyal Devlet Anlayışının Gelişimi ve Dönüşümü, (1. Baskı), On İki Levha Yayıncılık.
• Güzel, B. (2017). Histoire de la Formation au Travail Social en Turquie. The Journal of Academic Social Science Studies, 56(3), 509-520.
• Institution de sécurité sociale (2020, Mai 20). L'histoire du Système de Sécurité Sociale en Turquie, http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/kurumumuz/tarihce
• Karaca, C. & Çam, Y. (2019). Türkiye’de Sosyal Devlet Anlayışının Değerlendirilmesi. Maliye Dergisi, 176, 72-97.
• Kanca, O. (2012). 1950-1960 Arası Türkiye’de Uygulanan Sosyo-Ekonomik Politikalar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 47-63.
• Kesgin, B. (2014). Kamu Sosyal Politikalarında Sosyal Yardım, Açılım Kitap
• Kesgin, B. (2016). Kamu Sorumluluğunda Sosyal Hizmet. Açılım Kitap.
• Koçak, D. (2019). 17 Şubat 1926’da Kabul Edilen Türk Medeni Kanunu’na Göre Türk Kadınının Hak ve Özgürlükleri. Atatürk Dergisi, Erzurum Kongresi'nin 100. Yıl Özel Sayısı, 79-98.
• Kongar, E (2007). Sosyal çalışmaya giriş (Tıpkıbasımı), SABEV Yayınevi.
• Loi sur la municipalité de 1930 (2020, Mai 15). Resmi Gazete, https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/1471.pdf.
• Loi sur la municipalité de 2005 (2020, Mai 27). Belediye Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5393.pdf
• Ministère de la Famille, du Travail et des Services Sociaux (2020, Mai 12) Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü, https://ailevecalisma.gov.tr/chgm/hakkimizda/tarihce/
• Organisation Internationale du Travail (2003, Juin 17). La sécurité sociale pour tous: un pari mondial, Travail Le Magazine de l'OIT, No 49 decembre, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/dcomm/documents/publication/ dwcms_080671.pdf
• Organisation de Planification d’État (2020, Juin 8). Deuxième plan quinquennal de développement (1968-1972), https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/%C4%B0kinci-Be%C5%9F-Y%C4%B1ll%C4%B1k-Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-1968-1972%E2%80%8B.pdf
• Özbek, N. (1999). İkinci Abdülhamid ve kimsesiz çocuklar: Darülhayr-i Ali, Tarih ve Toplum, 31 (182), 11-20.
• Öztürk, A. İ. (2013). Cumhuriyet Döneminde Belediyelerin Asker Aile Yardımları. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 11(21), 27-57.
• Sarıkaya, M. & Çavuşoğlu, T. (2014). “İstanbul serseri çocuklar projesi” Sosyal hizmet tarihinde kilometre taşları. (2. Baskı). Kadın ve Sosyal Hizmetler Vakfı Yayınları.
• Savran, S. (2016). Türkiye'de Sınıf Mücadeleleri: Cilt: 1 1908-1980, Yordam Kitap.
• Soydan, A. (2003). Darüşşafaka tarihinden kesitler, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 3, 249-268.
• Şafak, N. (2013). Dârüleytamda çocuk olmak: on çocuk on portre, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 2, 261-283.
• Şahin Taşğın, N. & Tekin, U. (2013). Türkiye’de Sosyal Hizmetin Temel Karakteristikleri ve Güncel Görünümü, (dans) Sosyal Politika ve Kamu Bileşenleriyle Sosyal Hizmet Temelleri ve Uygulama Alanları (ed. Hakan Acar, Nilüfer Negiz ve Elvettin Akman), Maya Akademi.
• Ünal, V. (2012). Osmanlının son dönemlerinde korunmaya muhtaç çocuklar için kurulan sosyal hizmet kuruluşları, Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36 (2), 1-27.
• Yıldırım, N. (1997). İstanbul darülaceze müessesesi, Darülaceze Vakfı Yayınları.
• Yıldırım, Ş. (2012). Sosyal Hizmet Biliminin Gelişiminde Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’nun Yeri, (dans) Sosyal Bilimler ve Sosyal Hizmet Üzerine Düşünceler (ed. İbrahim Cılga ve Burcu Hatipoğlu), SABEV Yayınları.
• Yolcuoğlu, G. (2014). Sosyal hizmet/sosyal çalışma bilim ve mesleğine giriş. Nar Yayınevi.