ÜRGÜP PEOPLE’S HOUSE AND IT’S ACTIVITIES (1934-1951)

Yıl 2022, Cilt: 36 Sayı: 2, 828 - 846, 29.06.2022

Bülent Akkaya

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1107188

Öz

Community Centers, which was established with the initiative of Mustafa Kemal and has many activities as an education and cultural center, was opened for the first time in fourteen centers on February 19, 1932. Urgup Community Center was opened two years later on February 22, 1934. The subject of this study is to reveal and evaluate the activities of the Community Center opened in Urgup, which is an important historical and cultural settlement. In this article; It is aimed to reveal the contributions of Urgup Community Center to the delivery of the Turkish Revolution to the public and to the enlightenment of the citizens. In our article prepared within this framework, Urgup Community Center and its activities were examined in the light of archival documents. Urgup Community Center started its activities with representation, sports, social aid and arts branches. By 1950, the Urgup Community Center had all its branches except the state private teaching institutions and courses. According to our research, while sports, library and publishing, representation and art branches of Urgup Community Center are active, not much work has been done in other branches. Despite the limited budget and impossibilities of the Urgup Community Center, conferences and representations made it possible to tell the public about Atatürk's reforms. In addition, the courses opened in the Community Center, the sports and cultural activities carried out contributed to the education and cultural development of the citizens. Urgup Community Center, gathered the people of the country under its roof between 1934-1951, tried to ensure the integrity of the city and the villagers and to meet the socio-cultural needs of the people.

Anahtar Kelimeler

Ürgüp, People's House, Activies of Pople's House, Repuplican People's House, Kayseri

ÜRGÜP HALKEVİ VE FAALİYETLERİ (1934-1951)

Öz

Mustafa Kemal’in girişimi ile kurulmuş, eğitim ve kültür yuvası olarak da çok sayıda çalışmaları olan Halkevleri, 19 Şubat 1932’de ilk kez on dört merkezde açılmıştır. Ürgüp Halkevi de iki yıl sonra 22 Şubat 1934’te açılmıştır. Tarihi ve kültürel olarak önemli bir yerleşim yeri olan Ürgüp’te açılan halkevinin faaliyetlerini ortaya koymak ve değerlendirmek bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu makalede; Ürgüp Halkevinin, Türk inkılabının halka ulaştırılması ve vatandaşların aydınlatılmasındaki katkılarını ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu çerçevede hazırlanan makalemizde, Ürgüp Halkevi ve faaliyetleri arşiv belgelerinin ışığında incelenmiştir. Ürgüp Halkevi, çalışmalarına temsil, spor, sosyal yardım ve sanat şubeleri (kol) ile başlamıştır. 1950 yılına gelindiğinde Ürgüp Halkevi’nin, halk dershaneleri ve kurslar kolu haricinde tüm kolları vardı. Araştırmamıza göre Ürgüp Halkevi’nin, spor, kütüphane ve yayın, temsil ve sanat kolları faal iken diğer kollarının fazla bir çalışması olmamıştır. Ürgüp Halkevi, sınırlı bütçe ve imkânsızlıklarına rağmen verilen konferanslar, yapılan temsiller ile Atatürk ilke ve inkılaplarının halka anlatılmasını sağlamıştır. Bunun yanında halkevinde açılan kurslar, yapılan sportif ve kültürel çalışmalar ile vatandaşların eğitimine ve kültürel gelişimine katkı sağlanmıştır. Ürgüp Halkevi, 1934-1951 yılları arasında memleket insanlarını çatısı altında toplamış, kentli, köylü birlikteliğini sağlamaya ve halkın sosyo-kültürel ihtiyaçlarını gidermeye çalışmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ürgüp Halkevi, halkevi, Halkevi Faaliyetleri, Cumhuriyet Halk Partisi, Kayseri

Kaynakça

• Akşam, (1937, 28 Şubat). Ürgüp’te avcılık.
• Arıkan, Z. (1999). Halkevlerinin kurulusu ve tarihsel işlevi, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 6(23), 261-280.
• Cumhuriyet Halk Fırkası (1932). CHF halkevleri talimatnamesi. Hâkimiyeti Milliye Matbaası.
• Cumhuriyet Halk Partisi (1940). CHP teşkilatı kurulmamış vilayetlerdeki halkevleri ve odaları teftiş talimatnamesi. Ankara.
• Cumhuriyet Halk Partisi (1940). Halkevleri 1940. Ulusal Matbaa.
• Cumhuriyet Halk Partisi (1942). Halkevleri ve Halkodaları 1932-1942. Alaeddin Kıral Basımevi.
• Cumhuriyet Halk Partisi (1945). CHP Halkevleri ve Halkodaları 1944. Ankara.
• Cumhuriyet Halk Partisi (1946). CHP 1945 Yılında Halkevleri ve Halkodaları. Ankara.
• Cumhuriyet Halk Partisi (1948). CHP XVI. Yıldönümünde Halkevleri ve Halkodaları. Ulus Basımevi.
• Çeçen, A. (1990). Halkevleri. Gündoğan Yayınları.
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA), 490.1.0.0. /1801.1309.1. (00.00.0000); BCA, 490.1.0.0. /847.353.2. (00.00.0000); BCA, 490.1.0.0. /3.14.6. (10.11.1936); BCA, 490.1.0.0. /1743.1078.1. (30.03.1937- 27.07.1951); BCA, 490.1.0.0. /837.310.2. (09.06.1938); BCA, 490.1.0.0. /990.831.1. (28.01.1938); BCA, 490.1.0.0. /4.21.5. (06.07.1939); BCA, 490.1.0.0. /4.21.30. (04.11.1939); BCA, 490.1.0.0. /1011.902.1. (11.07.1941).; BCA, 490.1.0.0. /973.765.3. (05.04.1944); BCA, 490.1.0.0. /999.861.2. (08.01.1945); BCA, 490.1.0.0. /923.594.1. (14.11.1949); BCA, 490.1.0.0. /841.327.1. (17.11.1950); BCA, 490.1.0.0. /1047.1023.3. (28.08.1950); BCA, 490.1.0.0. /957.707.1. (15.03.1950); BCA, 490.1.0.0. /1056.1055.2. (28.03.1950); BCA, 490. 1. 0. 0. /1243.141.2. (30.06.1951); BCA, 490.1.0.0. 1743.1079.1. (23.02.1951); BCA, 490.1.0.0. /1743.1079.2. (05.03.1951); BCA, 490.1.0.0. /1508.142.1. (03.07.1951); BCA, 490.1.0.0. /129.56.19. (02.07.1952).
• Dilaver, H. H. (2016). Öğretmen Necip Oğuz (1900-1971). Ürgüp, Yıl 20, S. 56, 28-29.
• Doğan, L. G., & Abalı S. D. (2021). Veli Göktan (1894-1951). Ürgüp, Yıl 25, S. 64, 11-14.
• Erdoğan, H., & Pişkin, Ç. (2020). Demokrat Parti dönemi iktidar-muhalefet çekişmesinin bir ürünü: Demokrat Parti dönemi iktidar-muhalefet çekişmesinin bir ürünü: Nevşehir’in il, Kırşehir’in ilçe olması. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(2), 577-590.
• Gürses Ö. (2018). Atatürk’ün halkçılık politikasında halkevlerinin yeri ve önemi (1932-1938) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İleri, A., & Talipoğlu, T. (2017). Eşekle gelen aydınlık. Anfora Yayıncılık.
• Kılıç, M. (2020, 6 Haziran). Ürgüp’te görev yapan Hâkim Muammer Lütfi Bahşi ve Ürgüp mektupları. https://www.avanosarastirmalari.com/urgupte-gorev-yapan-hakim-muammer-lutfi-bahsi-ve- urgup-mektuplari/
• Kılıç, M. (2020, 6 Mart). Gelenekten yetişen bir sanatçı Ürgüplü Kamil Atalay. https://www.avanosarastirmalari.com/gelenekten-yetisen-bir-sanatci-urguplu-kamil-atalay/#_ftn6/
• Metin, N. (2010). Nevşehir ili Ürgüp ilçesinin sosyo-kültürel ve ekonomik yapısı [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdemir, Y., & Aktaş, E. (2011). Halkevleri (1932’den 1951’e). Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (45), 235-262.
• Pamuk, E. (1986). 130. yılında Ürgüp Tahsinağa halk kütüphanesi. Türk Kütüphaneciliği, 35(1), 40-45.
• Resmî Gazete (1951). Resmî daire ve müesseselerin siyasi partilere bedelsiz mal devredemeyeceklerine ve bu daire ve müesseselerle münfesih derneklere ait olup siyasi partilere terkedilmiş olan gayrimenkul mallarla bu partiler tarafından genel menfaatler için yaptırılmış olan binaların sahiplerine ve Hazineye iadesine dair Kanun, (1951, 8 Ağustos. Sayı: 7882).
• Saraç, H. (2016). Geçmişten günümüze Nevşehir’in basım (matbaa) tarihi ve matbaanın Nevşehir’deki serüveni (1950-2016). Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (57), 221-245.
• Son Posta (1936, 24 Ağustos). Ürgüp Halkevi.
• Son Posta (1938, 20 Ağustos). Yurtta Spor Hareketleri.
• Son Posta (1938, 22 Eylül). Memleket Haberleri.
• Son Posta (1939, 17 Ağustos). Memleket Haberleri
• Sürme, E. (2009). Niğde Halkevi (1933-1951) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şanal, M. (2006). Atatürk döneminde Kayseri Halkevi ve faaliyetleri (1932-1938). Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 22(64-65-66), 261-292.
• Taşoluk, B. (2007). Kayseri Halkevi ve Erciyes Dergisi’nin halkbilimi açısından değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Toksoy, N. (2007). Halkevleri: bir kültürel kalkınma modeli olarak. Orion Kitabevi.
• Tuğluoğlu, F. (2005). Türkiye’de halkçılık ideolojisi ve halkevleri. Erdem, 15(42), 101-118.
• Turan, S. (1999). Türk Devrim Tarihi, 4. kitap (birinci bölüm) çağdaşlık yolunda yeni Türkiye (14 Mayıs 1950-27 Mayıs 1960). Bilgi Yayınevi.
• Yuca, İ. S. (2014). Enver Behnan Şapolyo: tarihçiliği, gazeteciliği ve edebi kişiliği [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.