GURBET KUŞLARI FİLM AFİŞİNİN GÖÇ OLGUSU BAĞLAMINDA GÖSTERGEBİLİMSEL ÇÖZÜMLENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 36 Sayı: 4, 1926 - 1939, 30.12.2022

Ayşegül Çilingir

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1169193

Öz

Sinema, her dönem yaşanan sosyal, kültürel, ekonomik, politik olayları yansıtan ve bu olayları gelecek nesillere aktaran bir sanattır. Sinema tarihi içinde toplumsal olayların işlendiği birçok film vardır. Türk sinema tarihinde de toplumu etkileyen olayların (sosyal, ekonomik, kültürel vb) işlendiği filmler mevcuttur. Bu bağlamda, Türkiye’nin ekonomik, sosyal ve kültürel dönüşümüne neden olan olaylardan biri Anadolu’dan büyük kentlere yönelik yapılan iç göç hareketidir. İç göç, özellikle 1960-1980 yılları arasında Türk sinema filmlerinde yansıtılmıştır. Çalışmada iç göç olgusu açısından incelenen film afişi olan Halit Refiğ’in yönettiği 1964 yapımı Gurbet Kuşları da göç olgusunu birçok yönden ele alan bir filmdir. Bu çalışmada “Gurbet Kuşları” film afişi göstergebilimsel çözümleme içerisinde yer alan Roland Barthes’ın düzanlam- yananlam ikili yapısı bağlamında incelenmiştir. Çalışmada bu yöntemin tercih edilmesinin nedeni afiş incelemelerinde düzanlam- yanlam kavramlarının afiş çözümlemesinde sistematik bir yöntem olmasıdır. Çalışma kapsamında Gurbet Kuşları film afişi üzerinden göç olgusu göstergeler çerçevesinde tespit edilmiştir. Afiş çalışmaları konusunda birçok akademik çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmada ise filmde işlenen iç göç olgusu ve afiş arasındaki ilişkinin görsel olarak sunumunun nasıl yapılandırıldığının tespit edilmesi ve bu konuda akademik literatüre katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Çalışmada film afişinde iç göç olgusunun düz anlam- yan anlam ikili yapısı bakımından sunulduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İç göç, Gurbet kuşları, Film afişi, Göstergebilimsel çözümleme

Teşekkür

Derginizde emeği geçen herkese teşekkür eder, iyi çalışmalar dilerim.

SEMIOTIC ANALYSIS OF GURBET KUŞLARI MOVIE POSTER WITHIN THE CONTEXT OF MIGRATION PHENOMENON

Öz

Cinema is a field of art that reflects social, cultural, economic and politic cases and hands such cases down the next generations. History of cinema includes various movies that address social cases. History of Turkish cinema also has many films themes of which are cases (social, economic, cultural, etc.) that have an impact on society. Within this scope, one of the cases that causes economic, social and cultural transformation of Turkey is internal migration movement from Anatolia to metropolitans. Especially in 1950-1980 internal migration is seen in Turkish movies. A movie poster reviewed in this study in terms of internal migration phenomenon, the movie named Gurbet Kuşları directed by Halit Refiğ and produced in 1964 addresses the migration phenomenon in various aspects. This study reviews “Gurbet Kuşları” movie poster within the context of Roland Barhes’ denotation-connotation dichotomy within semiotic analysis. The reason why this method is used in this study is concepts of denotation-connotation are used as a systematic method for review in analysis of posters. Migration phenomenon is identified in indicators on Gurbet Kuslari movie poster within the scope of the study. There are various academic studies on poster works. This study aims to determine the way relationship between migration phenomenon addressed in the movie and poster is structured visually and contribute to academic literature on this matter. İn the study, it was determined that the phenomenon of internal migration on the movie poster was presented in terms of literal-connotation binary structure.

Anahtar Kelimeler

Internal migration, Gurbet kusları, Movie poster, Semiotic analysis

Kaynakça

• Acar, H. M. (2016). Farklı dönemler farklı tasarımlar: Yedi kocalı hürmüz filmi afişleri ve göstergebilimsel çözümlemesi. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi), 207-217.
• Akerson, F. E. (2019). Göstergebilime giriş. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Altınbüken, B. (2014). Göstergebilim yöntemiyle görsel sözce çözümlemesi. A. Güneş (Eds.), İletişim Araştırmalarında Göstergebilim Yazınsaldan Görsele Anlam Arayışı (ss. 239-258). Liretatürk Academia.
• Antalyaff.com (2021). https://www.antalyaff.com/tr/page/index/1/80. Erişim Tarihi: 28.10.2021
• Barthes, R. (1977). Image, music, text (Çev. S. Heath). Fontona Press.
• Barthes, R. (1993). Göstergebilimsel serüven (Çev. M. Rifat, & S. Rifat). Yapı Kredi Yayınları.
• Coşkun, E. (2009). Türk sinemasında akım araştırması. Phoenix Yayınevi.
• Çeken, B., & Arslan, A. A. (2016). İmgelerin göstergebilimsel çözümlenmesi “Film afişi örneği”. Bayburt Eğitim Dergisi, 507-517.
• Daldal, A. (2005). 1960 Darbesi ve Türk sinemasında toplumsal gerçekçilik. Homer Kitabevi.
• Demir, K. (2021). Ekşi elmalar film afişi üzerine göstergebilimsel bir deneme. Aksaray İletişim Dergisi, 1-15.
• Esen, Ş. (2000). 80'ler Türkiye'sinde sinema. Beta Basım Yayım.
• Fiske, J. (2014). İletişim çalışmalarına giriş. (Çev. S. İrvan). Pharmakon Yayıncılık.
• Geray, H. (2017). Toplumsal araştırmalarda nicel ve nitel yöntemlere giriş. Ütopya Yayınevi.
• Güçhan, G. (1992). Toplumsal değişme ve Türk sineması. İmge Kitabevi.
• Güngör, N. (1990). Arabesk: sosyokültürel açıdan arabesk müzik. Bilgi Yayınevi.
• Karaarslan, F., & Gençoğlu, A. Y. (2019). Suriyeli göçmenlerle birlikte yaşamak. Tezkire Yayıncılık.
• Kırel, S. (2010). Kültürel çalışmalar ve sinema. Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Marshall, G. (2005). Sosyoloji sözlüğü (Çev. O. Akınhay, & D. Kömürcü). Bilim ve Sanat Yayınları.
• Marşap, G. (2019). Türk sinemasında tarihi filmlerin afişleri (1950-1960) (Yayımlanmış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mascelli, J. V. (2002). Sinemanın 5 temel öğesi (Çev. H. Gür). İmge Kitabevi.
• Özdemir, T. (2005). Tasarımda renk seçimini etkileyen kriterler. Çukurova Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 391-401.
• Özel, Z. (2008). "Beynelminel" Bir film afişinin göstergebilimsel çözümlenmesi. İçinde S. Parsa (Ed.), Film Çözümlemeleri (ss. 113-131). Multilingual.