FEMINIST TRENDS IN THE PRACTICES OF CONTEMPORARY TURKISH ARTISTS IN THE LIGHT OF POSTMODERN STRATEGIES

Yıl 2022, Cilt: 36 Sayı: 4, 1841 - 1860, 30.12.2022

Aygül Aykut , Sibel Pala

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1194029

Öz

Feminism, which emerged as a result of women's struggle for equal rights, status and freedoms with men, has been one of the most discussed issues today over the issue of women and gender. After the 1960s, feminism, which advocates the elimination of gender discrimination, injustices suffered by women and the elimination of oppression, has undergone epistemological transformations over time, and after these transformations, new discourses have emerged that defend the need to protect the rights of not only women but also LGBTs. Feminist discourses have not only remained as an idea, but have also been supported by many artists who have established themselves in the art environment. In our country, it is possible to come across many artists who exhibit feminist approaches in the contemporary art environment or that we can show within the feminist movement. Within the scope of the limitation of the research, Şükran Moral, Özlem Şimşek, Füsun Onur, Nilbar Güreş, Mehtap Baydu were determined. In the research, it was observed that the artists mostly focused on themes such as identity, sexuality, gender, gender inequality, racism, and the commodification of the female body. In this context, the reflections of the concept of feminism on contemporary art were created through postmodern strategies such as pastiche, irony, appropriation, parody, and metaphor; It has been concluded that the works are mostly handled with art practices such as installation, video, performance and photography.

Anahtar Kelimeler

Feminism, İrony, Appropriation, Pastiche

Proje Numarası

SYL-2019-8734

POSTMODERN STRATEJİLER IŞIĞINDA ÇAĞDAŞ TÜRK SANATÇILARIN PRATİKLERİNDE FEMİNİST EĞİLİMLER

Öz

Kadınların erkeklerle eşit hak, statü ve özgürlükleri için verdikleri mücadele sonucu ortaya çıkan Feminizm, kadın ve cinsiyet sorunu üzerinden günümüzde de en çok tartışılan konulardan biri olmuştur. 1960’lardan sonra cinsiyet ayrımcılığı, kadınların uğradıkları haksızlıklar ve baskının ortadan kalkmasını savunan feminizm, zaman içerisinde epistemolojik dönüşümler geçirmiş, bu dönüşümlerin ardından sadece kadınların değil, LGBT’lerin de haklarının korunması gerekliliğini savunan yeni söylemler ortaya atmışlardır. Feminist söylemler sadece bir düşünce olarak kalmamış sanat ortamında da kendini kabul ettirmiş pek çok sanatçı tarafından destek görmüştür. Ülkemizde çağdaş sanat ortamında feminist yaklaşımlar sergileyen ya da feminist hareket içerisinde gösterebileceğimiz pek çok sanatçıya rastlamak mümkündür. Araştırmanın sınırlılığı kapsamında Şükran Moral, Özlem Şimşek, Füsun Onur, Nilbar Güreş, Mehtap Baydu olarak belirlenmiştir. Araştırmada sanatçıların daha çok kimlik, cinsellik, toplumsal cinsiyet, cinsiyet eşitsizliği, ırkçılık, kadın bedeninin metalaşması gibi temalara odaklandıkları görülmüştür. Bu bağlamda feminizm kavramının çağdaş sanata yansımaları postmodern stratejilerden pastiş, ironi, kendine mal etme, parodi ve metafor üzerinden oluşturulmuş; yapıtlar daha çok enstalasyon, video, performans ve fotoğraf gibi sanat pratikleriyle ele alındığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Feminizm, İroni, Kendine Mâl Etme, Pastiş

Destekleyen Kurum

Erciyes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

Proje Numarası

SYL-2019-8734

Kaynakça

• Aykut, A. (2018). Estetik paradigmalar ışığında sanat ve eğitimi. Pegem Akademi.
• Abdal, G. (2022). Feminist çeviri paradigması. Çeviribilim Yayınları.
• Antmen, A. (2013). Kimlikli bedenler / sanat, kimlik, cinsiyet. Sel Yayıncılık.
• Altun, H. (2008). Feminist kuram doğrultusunda bir okuma/ sahneleme ve bir örnek çalışma: denizden gelen kadın [Yayımlanmış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arat, N. (2017). Feminizmin ABC’si. Say Yayınları.
• Arnason, H. H., & Daniel W. (2013). History of modern art: painting, sculpture, architecture, photography. Pearson.
• Arttv (2021, 29 Ocak). Aylar sonra ilk defa Şükran Moral. ARTtv. https://www.arttv.com.tr/sergiler/diger/aylar-sonra-ilk-defa-sukran-moral
• Alikılıç, Ö. & Baş, Ş. (2019). Dijital Feminizm: hashtag’in cinsiyeti. Fe Dergi, 11(1), 89-111.
• Bora, A. & Günal, A.(2016). 90’larda Türkiye’de feminizm. İletişim Yayınları.
• Budak, C. (2018). Türkiye’de feminist hareketin dünü ve yarını. Journal of Business in the Digital Age 1(1), 38-50.
• Başar, S. (2018). Çağdaş sanatta eleştirel bir dil olarak ironi ve seramik sanatındaki yansımaları. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, (41), 154-165.
• Çavdar, A. & Boyacıoğlu, İ. (2019). Sosyal psikolojik bakış açısından feminist kimlik: Türkiye incelemesi. Nesne, 7(15), 282-300
• Dijital Topuklar. (2018, 28 Eylül). Türkiye’de feminizmi canlandıran kadınlardan: Şirin Tekeli. Dijital Topuklar. https://dijitaltopuklar.com/2018/09/turkiyede-feminizmi-canlandiran-kadinlardan-sirin- tekeli
• Ergaz, E. (2005). Postmodern teorinin günümüz estetik söylem ve pratiği üzerine getirdiği açılımlar [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.
• Erkan, A. & Erdal, B. B. (2021). Postmodern bakış açısından Manolo Valdes’in sanat anlayışı. İdil, (85), 1352–1362.
• Erkan, A. (2019). Resim sanatı terminolojisi. Gece Akademi Yayınları.
• Farhangpour, Y., & Abdolsalami, A. (2016). The philosophy of postmodernism, its scholars and its impact on art. International Conference on Research in Art.
• Featherstone, M. (2013). Postmodernizm ve tüketim kültürü (Çev. Mehmet Küçük). Ayrıntı Yayınevi.
• Gültekin, T., & Peker, B. (2016). Sanatta toplumsal eleştiri sürecinde ironi kavramı, dil ve söylem analizi. İdil, 5(19), 149-168.
• Gültepe, G. & Berkli, Y. (2016). Sanat metafor ve dönüşüm. Sanat Dergisi, (30), 44-51.
• Gürel, A. (2017, 7 Aralık). Feminist psikolojinin makus talihi. Psikoloji ve Toplum, 1, 13-18. http://psikolojivetoplum.todap.org/2017/12/feminist-psikolojinin-makus-talihi.html
• Hooks, B.(2016). Feminizm herkes içindir. BGST Yayınevi.
• Kolay, H. (2015). Kadın hareketinin süreçleri, talepleri ve kazanımları. EMO Kadın Bülteni, 3, 5-11.
• Kuş, M. (2019). Postmodern sanat ve günümüz. İdil, 60, 1003-1010.
• Mıchel, A. (1997). Feminizm (Çev. Şirin Tekeli). İletişim Yayınları.
• Mircan, M. (2014). Visiting the viewpoints of others: on the camouflaged portraits of Nilbar Güres. Afterall: A Journal of Art, 36, 74-85.
• Özel, Z. (2013). Postmodern dönem fotoğraf sanatında kendine mal etme: Sherman, Morimura, Ungun. Selçuk İletişim , 4(2), 158-174.
• Özdemir, H., & Aydemir, D. (2019). Dördüncü dalga feminizm üzerine. Social Sciences Studıes Journal, 5(32), 1706- 1711.
• Salkaya, D. (2018, 22 Temmuz). Kimlik, coğrafyalar, efsaneler ve bir kadın: Sanatçı Mehtap Baydu. Arthis
• https://www.art-his.com/kimlik-cografyalar-efsaneler-ve-bir-kadin-sanatci-mehtap-baydu/
• Şahmaran Can, G. (2018). Postmodern süreçte temellük sanatı. The Journal of Academic Social Science Studies, 65, 267-279.
• Taş, G. (2016). Feminizm üzerine genel bir değerlendirme: kavramsal analizi, tarihsel süreçleri ve dönüşümleri. Akademik Hassasiyetler, 3(5), 163-175.
• Tatar, M. (2017). Resim sanatında parodi, pastiş ve intihal. Sanat ve Tasarım Dergisi, 8, 7-12.
• Yılmaz, A, N. (2008). Türk heykelinde bir öncü sanatçı: Füsun Onur. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(2).
• Yamaner, G. (2007). Postmodernizm ve sanat mimarlık, sinema, edebiyat, tiyatro, tasarım. Algıyayın.
• Yılmaz, M. (2006). Modernizmden postmodernizme sanat. Ütopya Yayınevi.
• Yıldız, H. (2005). Postmodernizm nedir?. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13.
• Yörük, A. (2009). Feminizm/Ler. Sosyoloji Notları, 7, 81-94.
• Zucker, A. N., & Bay‐Cheng, L. Y. (2010). Minding the gap between feminist identity and attitudes: the behavioral and ideological divide between feminists and non‐labelers. Journal of Personality, 78(6), 1895-1924.
• Xiaoling, D., & Kan, Q. (2020). The transformation of appropriation in contemporary art. International Journal of Literature and Arts, 8(4), 255-258.