TÜRKİYE ZİRAİ HAYATINDA KESME ÇİÇEK YETİŞTİRİCİLİĞİNİN YERİ VE GELECEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 37 Sayı: 2, 522 - 551, 30.06.2023

Celal Şenol , Güven Şahin

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1252120

Öz

Günümüzde başlı başına bir sektör haline gelen süs bitkileri her dönem farklı amaçlar doğrultusunda yetiştirilmiştir. İnsanlık tarihinde motiflere işlenerek her dönem hayatın içindeki varlığını koruyarak toplumun bir parçası haline gelmiştir. Türkiye’de üretim alanı ve miktarı her geçen gün artan süs bitkilerinin iç pazarın ihtiyacını karşılamanın yanında ihracatı da yapılmaktadır. İklimden çok fazla etkilenen bir ürün olması açısından genellikle seralarda yetiştiriciliği yapılmaktadır. Türkiye’de en fazla üreticilik Yalova, Antalya, İzmir, İstanbul, Isparta, Mersin ve Tokat’ta gerçekleşirken bunun %86,4’ü örtüaltında yetiştirilmektedir. Bu illerde en fazla üretilen kesme çiçeklerin başında karanfil, gül, kasımpatı, gerbera, zambak ve lale gelmektedir. 2021 yılında 60 milyon dolara yaklaşan ihracatın büyük bir kısmını (%90) karanfil oluşturmaktadır. Son olarak Türkiye’de üretilen kesme çiçek türlerinin çeşitlendirilmesi ihracatın artması ve ürün deseni açısından oldukça faydalı olacaktır. Ayrıca Türkiye’de çiçek üretimi ve pazarlaması açısından yeni ihtisaslaşma gibi organizasyonların hayata geçirilmesi sektörün gelişimi açısından umut verici ve yararlı olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kesme Çiçekçilik, Karanfil, Gül, Ziraat Coğrafyası, Antalya, Türkiye

THE PLACE AND FUTURE OF CUT FLOWER CULTIVATION IN AGRICULTURAL LIFE OF TÜRKİYE

Öz

Ornamental plants, which have become a sector in itself today, have been grown for different purposes in every period. In the history of humanity, it has become a part of society by preserving its presence in life in every period by being processed into motifs. In Türkiye, the production area and the amount of ornamental plants are increasing day by day and they are exported as well as meeting the needs of the domestic market. Since it is a product that is very much affected by the climate, it is generally cultivated in greenhouses. In Türkiye, the highest production is realized in Yalova, Antalya, Izmir, Izmir, Istanbul, Isparta, Mersin and Tokat, 86.4% of which is grown in greenhouses. The most produced cut flowers in these provinces are carnation, rose, chrysanthemum, gerbera, lily and tulip. In 2021, a large portion (90%) of the exports approaching 60 million dollars was carnations. Finally, diversifying the types of cut flowers produced in Turkey would be very beneficial in terms of increasing exports and product pattern. In addition, the realization of new organizations such as new specialization in terms of flower production and marketing in Türkiye is promising and beneficial for the development of the sector.

Kaynakça

• Arıkan, G., Karataş, T. & Kavcar, N. (2017). Fizik Öğretmenlerinin 12. sınıf fizik kitabına ilişkin görüşleri: İzmir ili örneği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 19-43.
• Alp, Ş. & Zeybekoğlu, E. & Salman, A. & Karaağaçlı, M. & Özzambak, M.E. (2013). Lale bitkisinin ıslahı ve kültüre alınmasında ülkemizin önemi. V. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt: 1, Yalova, 252-256.
• Anonim. (2021). Süs bitkileri sektör politika belgesi 2020-2024, Arı Ar-Ge & İnovasyon, s. 88, Ankara.
• Arı, E. & Akın, H. (2010). Türkiye kesme çiçek sektörü için alternatif bir tür Anemone coronaria. Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 23 (2), 79-86.
• Ay, S. (2009). Süs bitkileri ihracatı, sorunları ve çözüm önerileri: Yalova ölçeğinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (3), 423-443.
• Baktır, İ. (2013). Türkiye’de süs bitkilerinin dünü, bugünü ve yarını. V. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt: 1, Yalova, 13-16.
• Baktır, İ. & Titiz, S. & Yelboğa, K. (1990). Akdeniz Bölgesinde kesme çiçek üretimi ve sorunları. Akdeniz Bölgesinde Tarımın Verimlilik Sorunları Sempozyumu, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları: 433, Antalya, 178-186.
• Bakırcı, B. (2022). Türkiye tarım coğrafyası (İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi ders notları)
• Balcı Akova, S. (2021). Tarım coğrafyası (İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi ders notları)
• Baris, M.E. & Uslu, A. (2009). Cut flower production and marketing in Turkey. African Journal of Agricultural Research, 4 (9), 765-771.
• Baytop, T. (1992). İstanbul lalesi. T.C. Kültür Bakanlığı, Ankara.
• Bulut. İ. (2006). Genel tarım bilgileri ve tarımın coğrafi esasları (ziraat coğrafyası). Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Can, Ş. (1999). S.S. flora çiçekçilik kooperatifi. Çiçek Dünyası, İstanbul Çiçekçiler Odası Dergisi, 1, 14-15.
• Deng, Z. & Bhattarai, K. (2018). Ornamental crops. In: Johan Van Huylenbroeck (Eds.). Gerbera (407-438). Chapter 17, Vol. 11, Springer.
• Doğanay, H. & Coşkun, O. (2013). Tarım coğrafyası (2. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Doldur, H. (2008). Kesme çiçek üretimi ve ticareti, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 16, 26-45.
• Ertan, N. & Karagüzel, O. & Kostak, S. & Gürsan, K. & Ölçelik, A. (1996). Kesme çiçek raporu (süs bitkileri grubu), süs bitkileri. Yedinci 5 Yıllık Kalkınma Planı, Özel İhtisas Komisyonu Raporu.
• Gençer, B. (2014). Dünya’da ve Türkiye’de kesme çiçek sektörü pazarlama organizasyonları ve tüketici eğilimleri (Basılmamış Doktora Tezi). Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Gül Yavuz, G. (2008). Kesme çiçek, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü-BAKIŞ, 10(4).
• Güngör, G. & Gencer, B. & Güngör, H. (2014). Türkiye’de kesme çiçek sektörü, pazarlama organizasyonları ve tüketici eğilimleri. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi Samsun, 1465-1473.
• International Association of Horticultural Producers. (2021). International statistics flowers and plants 2021. Vol. 69, International Association of Horticultural Producers (AİPH), UK.
• Karagüzel, O. & Bayçın Korkut, A. & Özkan, B. & Gürsel Çelikel, F. & Titiz, S. (2010). Süs bitkileri üretiminin bugünkü durumu, geliştirilme olanakları ve hedefleri. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, Ziraat Mühendisliği 7. Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı, Cilt: 1, Ankara, 539-558.
• Kazaz, S. (2023). Kişisel web sitesi (bilimsel yayınlar ve basılmamış ders notları) url: https://www.sonerkazaz.com/kitaplarim/ (Erişim Tarihi: 24.01.2023).
• Kazaz, S. & Karagüzel, Ö. & Kaya, A.S. & Aydınşakir, K. & Erken, K &, Erken, S. & Gülbağ, F. & Zeybekoğlu, E. & Haspolat, G. & Hocagil, M. & Saraç, Y.İ. & Bozdoğan, E. & Altun, B. & Aslay, M. & Rastgeldi, U. (2013). Türkiye kesme çiçek sektörünün ürün desenlerine göre iller ve bölgeler düzeyindeki durumu. V. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi, ss. 276-282. Yalova.
• Kendirli (Cartoğlu) B. (1995). Yalova ve çevresindeki kesme çiçek seralarında sera içi koşulların yeterlilikleri ve geliştirme olanakları (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Kendirli B. & Çakmak B. (2007). Economics of cut flower in greenhouses: case study from Turkey. Medwell Journals Agricultural Journal, 2(4), 499-502.
• Kılıç, T. & Okay, Y. & Kazaz, S. (2013). Türkiye’de yetiştirilen soğanlı kesme çiçekler. V. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt: 2, ss. 544-550. Yalova.
• Ozkan, B. & Brumfield, R.G. & Karaguzel, O. (2003). A Profile of Turkish export cut-flower growers. HortTechnology, 13(2), 368-374.
• Özçelik, H. & Orhan, H. (2010). Türkiye’nin gülleri. IV. Süs Bitkileri Kongresi, Mersin, ss. 178 – 188.
• Spaargaren, J. & van Geest, G. (2018). Ornamental crops. In: Johan Van Huylenbroeck (Eds.). Chrysanthemum (319-348). Chapter 14, Vol. 11, Springer.
• Süs Bitkileri Üreticileri Alt Birliği. (2021). Süs bitkileri sektör raporu-2021. Süs Bitkileri Üreticileri Alt Birliği (SÜSBİR), s. 14, Ankara.
• Şahin, G. & Kendirli, B. (2012a). Türkiye’de cam seraların tarihsel gelişimi. II. Ulusal Sulama ve Tarımsal Yapılar Sempozyumu, Cilt: 2, ss. 933-940. İzmir.
• Şahin, G. & Kendirli, B. (2012b). Türkiye’de örtüaltı kesme çiçek yetiştiriciliği. II. Ulusal Sulama ve Tarımsal Yapılar Sempozyumu, Cilt: 1, ss. 337-344. İzmir.
• Şenol, C. (2021). İnovasyon, destek, sürdürülebilirlik: Türkiye ekonomisi ve tarım. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 44, 475-488.
• Tapkı, N. & Kızıltuğ, T. & Çelik, A.D. (2018). Türkiye’de kesme çiçek üretim ve ticaretinde mevcut durum, sorunlar ve çözüm önerileri. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(3), 313-321.
• Taşlıgil, N. (2010) Türkiye Ziraatının Problemleri. Çantay Kitabevi.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2023). Bitkisel üretim istatistikleri-TÜİK https://biruni.tuik.gov.tr/med as/? kn=92&locale=tr (Erişim: 24.01.2023).
• Van Tuyl, J.M. & Arens, P. & Shahin, A. & Marasek-Ciołakowska, A. & Barba-Gonzalez, R. & Tae Kim, H. & Lim, K.B. (2018). Ornamental crops. In: Johan Van Huylenbroeck (Eds.). Lilium (481-512). Chapter 20, Vol. 11, Springer.
• Vega, H. (2008). The transportation costs of fresh flowers: a comparison between ecuador and major exporting countries. Inter-American Development Bank (IDB).
• Yücel, G. & Doğan, Y.E., (2013). Geçmişten günümüze çiçekçilik üzerine bir araştırma. V. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt: 1, 68-73. Yalova.