TRADITIONAL TURKISH CHILDREN'S GAMES EXAMINATION OF GENDER IN TERMS OF

Yıl 2025, Cilt: 39 Sayı: 1, 305 - 324, 25.03.2025

Ayşegül Meral , Recep Özkan

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1541099

Öz

In general terms, play can be defined as a natural learning tool that can be played with or without a specific purpose, with or without rules, in which the child participates voluntarily. At the same time, play is the child's work. Games can be grouped according to many elements such as the way they are played, the areas played, the materials used, etc. The concept of gender is one of these elements. While gender refers to whether an individual is biologically male or female, the concept of gender is the roles that people, societies and cultures expect from individuals within the scope of gender. In short, gender refers to the behaviors that society expects from masculinity and femininity. In this study, in which traditional children's games are examined in terms of gender, content analysis and literature review techniques were used using the survey model. As a result of the literature review, 40 children's plays selected from 17 children's books were analyzed in terms of gender. Among the games analyzed, 8 games were determined as games played by girls, 16 games played by boys and 16 games played by both girls and boys.

Anahtar Kelimeler

games, children's games, traditional games, gender

GELENEKSEL TÜRK ÇOCUK OYUNLARININ TOPLUMSAL CİNSİYET AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öz

Oyun genel çerçevede bakıldığında belirli amaca yönelik olan ya da amaçsız şekilde oynanabilen, kurallı veya kuralsız fark etmeden çocuğun kendi isteğiyle katıldığı doğal bir öğrenme aracı olarak tanımlanabilir. Aynı zamanda oyun çocuğun işidir. Oyunlar oynanış şekilleri, oynanan alanlar, kullanılan materyaller vb. birçok ögeye bağlı olarak gruplandırılabilir. Cinsiyet kavramı da bu ögelerden bir tanesidir. Cinsiyet bireyin biyolojik olarak erkek veya dişi olmasını ifade ederken toplumsal cinsiyet kavramı insanların, toplumların ve kültürlerin cinsiyet kapsamında bireyden beklediği rollerdir. Kısacası toplumsal cinsiyet erkek ve dişilikten toplumun beklediği davranışları ifade eder. Geleneksel çocuk oyunlarının toplumsal cinsiyet açısından incelendiği bu çalışmada; tarama modeli kullanılarak içerik analizi ve literatür tarama tekniklerine yer verilmiştir. Literatür çalışması sonucu tespit edilen 17 çocuk kitap içinde seçilen 40 çocuk oyunu toplumsal cinsiyet açısından ele alınarak incelenmiştir. İncelenen oyunlardan 8 oyunun kızların oynadığı oyun, 16’sının erkeklerin oynadığı oyun ve 16 oyunun da hem kız hem de erkeklerin oynadığı oyunlar olarak belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

oyun, çovuk oyunları, geleneksel çocuk oyunları, toplumsal cinsiyet

Kaynakça

• Akkaya, A. (2018) Oyun ve çocuk. Phoenix Yayınevi.
• Altınova, H. H., & Duyan, V. (2013). Toplumsal cinsiyet algısı ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 24(2), 9-22.
• Aydilek Çiftçi, M. (2011). Öğretmenlerin ve farklı sosyo-ekonomik düzeye sahip anne-babaların cinsiyet rolleri algısının 60-72 ay arası çocukların oyuncak tercihleri ve akran etkileşimleri ile ilişkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi.
• Başal, H. A. (2007). Geçmiş Yıllarda Türkiye’de Çocuklar Tarafından Oynanan Çocuk Oyunları. Journal of Uludag University Faculty of Education, 20(2), 243-266.
• Başal, H. (2019) Geçmişten günümüze Türkiye'de geleneksel çocuk oyunları. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bee, H. & Boyd, D. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi. Kaktüs Yayıncılık.
• Bhasin, K. (2003). Toplumsal cinsiyet “Bize yüklenen roller”. Dayanışma Vakfı Yayınları.
• Demir, Ş. (1999). Okulöncesi eğitim kurumlarında oyun politikası. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi.
• Dökmen Zehra, Y. (2000). Kendi cinsiyetindekilere ve diğer cinsiyettekilere ilişkin algı, cinsiyet rolleri ve depresyon ilişkileri. Kriz Dergisi, 8(1), 9-19.
• Dökmen, Z. Y. (2006). Toplumsal cinsiyet: sosyal psikolojik açıklamalar. Sistem Yayıncılık.
• Dökmen, Z. Y. (2009). Toplumsal cinsiyet. Remzi Kitabevi
• Erdiller-yatmaz, Z. B., Erdemir, E., & Erbil, F. (2018). Çocuk ve çocukluk: okulöncesi öğretmen adayları anlatıyor. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(3), 284-312.
• Harry W. Gardiner & Mary J. Gander (1995). Çocuk ve ergen gelişimi. İmge Kitabevi Yayınları.
• Güçlü, S. (2016). Çocukluk ve çocukluk sosyolojisi bağlamında çocuk hakları. Sosyoloji Dergisi, 1, 22
• Güneş, M. (2008) Öğretmenler ve öğrenciler için yaşayan çocuk oyunları. Anı Yayıncılık.
• Karasar, N. (2023). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler. Nobel Akademi Yayıncılık.
• Kansu, N.A. (1948). Pedagoji tarihi. Milli Eğitim Basımevi.
• N. Karkıner (2018). Toplumsal cinsiyet ve toplumsal cinsiyete farklı kuramsal yaklaşımlar," Erken çocuklukta cinsel eğitim ve toplumsal cinsiyet. Eğiten Kitap, 2018, 51-77.
• MEB, (2023) Yüz yüze 100 çocuk oyunu. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Nutku, Ö. (1998). Oyun çocuk tiyatro. Özgür Yayıncılık.
• Oğuz, M. (2005) Yaşayan geleneksel çocuk oyunları. Gazi Üniversitesi THBMER Yayınları
• Özsungur, B. (2010). Cinsel kimlik gelişimi ve cinsel kimlik bozukluğunda psikososyal değişkenler: gözden geçirme. Çocuk ve Ruh Sağlığı Dergisi, 7(3), 163-174.
• Smith, A. (2001). Early Childhood--A Wonderful Time for Science Learning. Investigating, 17(2), 18-20.
• Tokuz, G. (2014) Bir zamanlar biz de çocuktuk. Gaziantep Şahinbey Lions Kulübü.